Εκλογές: Τα μυστικά της απλής αναλογικής

Του Αντώνη Αντζολέτου 

Τον Ιούλιο του 2016 ο Αλέξης Τσίπρας έκανε πράξη τη δέσμευσή του για τη θέσπιση της απλής αναλογικής. Μόνο που η διευρυμένη πλειοψηφία των 200 βουλευτών για την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών από την επόμενη αναμέτρηση  δεν επετεύχθη, αφού την πρόταση στήριξαν ο  ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ, η Ένωση Κεντρώων το ΚΚΕ και δυο ακόμη βουλευτές (179 σύνολο). Κατά είχε ψηφίσει η Νέα Δημοκρατία, η Δημοκρατική Συμπαράταξη και το Ποτάμι.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εκείνη την περίοδο είχε κατηγορηθεί πως δεν κατάφερε να ξεπεράσει ποτέ το σύνδρομο του μικρού κόμματος. Ήταν φανερό, βέβαια πως σε μια μνημονιακή περίοδο ήθελε να αφήσει το προοδευτικό του αποτύπωμα. Παρ' όλα αυτά ανατρέχοντας στο παρελθόν, η αριστερά ήταν πάντα υπέρ της απλής αναλογικής ως ένα μέσο συγκράτησης των ψηφοφόρων που «μετακόμιζαν» την τελευταία στιγμή προς το κέντρο.

Αυτό που βλέπουν οι μονομάχοι της εξουσίας είναι πως στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση ο σχηματισμός κυβέρνησης είναι μια υπόθεση σχεδόν αδύνατη. Πώς θα ήταν οι συσχετισμοί με την απλή αναλογική με βάση τα αποτελέσματα του 2019; Με την απλή αναλογική κάθε κόμμα εκλέγει τόσους βουλευτές όσους χωράει το εκλογικό μέτρο στον αριθμό των ψηφοδελτίων που έλαβε. Το εκλογικό μέτρο είναι το πηλίκο της διαίρεσης των έγκυρων ψηφοδελτίων (των κομμάτων που μπαίνουν στη Βουλή) με τον αριθμό των εδρών της Βουλής.

Συνεπώς με βάση τα αποτελέσματα της 7ης Ιουλίου του 2019 το ποσοστό της ΝΔ με το σύστημα της απλής αναλογικής θα υπολογιζόταν ως εξής:

300 * 2.251.426 : 5.192.767 = 130,07 έδρες

Συνεπώς η κατανομή στην τελευταία εκλογική αναμέτρηση χωρίς το μπόνους θα ήταν:

ΝΔ: 130 βουλευτές (από 158)                      

ΣΥΡΙΖΑ: 103 βουλευτές (από 86)                 

ΚΙΝΑΛ: 26 βουλευτές (από 22)                        

ΚΚΕ: 17 βουλευτές (από 15)                               

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ: 12 βουλευτές (από 10)       

ΜεΡΑ25 : 11 βουλευτές (από 9)                      

Η αριθμητική της απλής αναλογικής αποτυπώνει ξεκάθαρα τις δυσκολίες κυβερνησιμότητας που προκαλεί το συγκεκριμένο σύστημα. Στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις συνεργασίες. Η ΝΔ με σχεδόν 40% θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση με το ΚΙΝΑΛ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ με το 31,5% που  κατέγραψε με τη συνδρομή του ΚΙΝΑΛ και του ΜέΡΑ25 θα έφτανε μόλις τους 140 βουλευτές.

Τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα με τα σημερινά δεδομένα. Με βάση την τελευταία δημοσκόπηση της PULSE, για λογαριασμό της τηλεόρασης του ΣΚΑΪ, ο skai.gr έκανε έναν υπολογισμό των βουλευτών που θα είχε το κάθε κόμμα στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση σε συνθήκες απλής αναλογικής. Από τη συγκεκριμένη μέτρηση αφαιρούνται τα ποσοστά των κομμάτων που δείχνουν να μην μπαίνουν στην Βουλή μαζί με τους αναποφάσιστους: Έλληνες (2%) + Δημιουργία (1%) + άλλο κόμμα (5,5%) + αναποφάσιστοι (8,5%) = 17% 


ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ PULSE (Μάρτιος 2022)
Πρόθεση ψήφου – με αναγωγή επί των εγκύρων

                                                            Απλή Αναλογική Βουλευτές

ΝΔ                32%                                                  116

ΣΥΡΙΖΑ         23,5%                                               85

ΚΙΝΑΛ          14%                                                   50

ΚΚΕ                6%                                                   22

ΕΛ.ΛΥΣΗ       4,5%                                                 16

ΜέΡΑ25        3%                                                     11

Είναι φανερό πως με τα σημερινά δημοσκοπικά νούμερα (και με δεδομένο πως η συμπόρευση ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ έχει αποκλειστεί) το δεύτερο κόμμα χρειάζεται τη συνδρομή ακόμα και τριών κομμάτων προκειμένου προκειμένου να πετύχει την πλειοψηφία των 151 βουλευτών. 

Υπενθυμίζεται πως η μεθεπόμενη εκλογική αναμέτρηση θα διεξαχθεί με το εκλογικό σύστημα που ψηφίστηκε τον Ιανουάριο του 2020. Το πρώτο κόμμα αν λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών των κομμάτων. Από το 25%, για κάθε 0,5%, το πρώτο κόμμα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%.

Πηγή: skai.gr