Δολοφονία Ζόραν Τζίντζιτς πριν 18 χρόνια: Το σχέδιο «Σπάθη», η «συμμορία Ζέμουν» και ο «Λέγκια»

Σήμερα συμπληρώνονται δεκαοχτώ χρόνια από την δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού της Σερβίας Ζόραν Τζίντζιτς. Στις 12 Μαρτίου του 2003, στις 12:25 η ώρα, ο Ζόραν Τζίντζιτς έπεφτε νεκρός από πυρά ελεύθερου σκοπευτή, μπροστά από την υπηρεσιακή είσοδο του κυβερνητικού κτιρίου στο Βελιγράδι, όπου βρίσκονταν το γραφείο του. Την σκανδάλη του όπλου με το οποίο δολοφονήθηκε ο Τζίντζιτς πάτησε ο υποδιοικητής των Μονάδας Ειδικών Αποστολών της αστυνομίας (JSO) Ζβέζνταν Γιοβάνοβιτς, ο οποίος κρυβόταν σε δημόσιο κτήριο που βρίσκεται απέναντι από το κυβερνητικό και σε απόσταση μόλις 130 μέτρων. Αμέσως μετά την δολοφονία του πρωθυπουργού η χώρα τέθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και εφαρμόστηκε το επιχειρησιακό σχέδιο με την κωδική ονομασία «Σπάθη» για τον εντοπισμό και τη σύλληψη των δραστών. Μέσα σε λίγες ώρες συνελήφθησαν 11.665 άτομα, μεταξύ των οποίων οι δράστες και οι συνεργοί τους.

Οι έρευνες που ακολούθησαν έδειξαν ότι την δολοφονία οργάνωσαν μέλη της JSO σε συνεργασία με την αποκαλούμενη «συμμορία του Ζέμουν» μία μαφιόζικη εγκληματική οργάνωση που συστάθηκε την δεκαετία του ΄90, έλεγχε το εμπόριο ναρκωτικών και ευθύνεται για δεκάδες δολοφονίες και απαγωγές επιχειρηματιών στην Σερβία. Η οργάνωση αυτή λειτουργούσε και ως παρακρατική κατά την περίοδο της διακυβέρνησης του Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς.

Οργανωτής της δολοφονίας του Τζίντζιτς ήταν ο πρώην διοικητής της JSO Μίλοραντ Ούλεμεκ ο επονομαζόμενος «Λέγκια», υποκοριστικό που του αποδόθηκε εξαιτίας της θητείας του στην γαλλική «Λεγεώνα των Ξένων».

Το κίνητρο των δολοφόνων- όπως αποδείχθηκε στην δίκη - ήταν η αποφασιστικότητα του Τζίντζιτς να πατάξει το οργανωμένο έγκλημα και να κόψει τον «ομφάλιο λώρο» που συνέδεε τις κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας με τις εγκληματικές οργανώσεις που δρούσαν στη χώρα. Τα πολιτικό υπόβαθρο δεν εξιχνιάστηκε ποτέ ούτε αποδόθηκαν ευθύνες σε πολιτικά πρόσωπα. Σε 44 άτομα που κρίθηκαν ένοχα για τη δολοφονία του Τζιντζιτς επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης συνολικά 378 ετών. Ο Μίλοραντ Ούλεμεκ «Λέγκια» και ο Ζβέζνταν Γιοβάνοβιτς καταδικάστηκαν σε κάθειρξη 40 ετών, έκαστος.

Ο Ζόραν Τζίντζιτς από το 1994 που ανέλαβε την αρχηγία στο Δημοκρατικό Κόμμα (DS) πρωτοστάτησε στον πολιτικό αγώνα για την ανατροπή του καθεστώτος Μιλόσεβιτς και τον εκδημοκρατισμό της χώρας. Το 1997 ήταν ο πρώτος μη κομμουνιστής δήμαρχος που εξελέγη στο Βελιγράδι μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Τον Οκτώβριο του 2000 ως ηγέτης του συνασπισμού Δημοκρατική Αντιπολίτευση Σερβίας (DOS) οργάνωσε τις λαϊκές κινητοποιήσεις σε ολόκληρη τη χώρα, με αποκορύφωμα την επεισοδιακή συγκέντρωση της 5ης Οκτωβρίου στο Βελιγράδι, αναγκάζοντας τον Σλομπόνταν Μιλόσεβιτς να αποδεχθεί την ήττα του στις προεδρικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2000 και να παραδώσει την εξουσία στον υποψήφιο της αντιπολίτευσης Βόισλαβ Κοστούνιτσα.

Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο συνασπισμός της DOS επικράτησε στις βουλευτικές εκλογές και ο Τζίντζιτς ανέλαβε πρωθυπουργός. Υπήρξε ευρωπαϊστής, σοσιαλδημοκράτης που πίστευε ότι πρέπει να γίνουν ριζικές μεταρρυθμίσεις για να εδραιωθεί η δημοκρατία στην Σερβία. «Τα προηγούμενα δέκα χρόνια η Σερβία ήταν έρμαιο βάναυσων ομάδων συμφερόντων στο εσωτερικό και ξένων συμφερόντων από το εξωτερικό. Αυτή η κατάσταση έχει τελειώσει!», δήλωνε ο Τζίντζιτς αναλαμβάνοντας την εξουσία. Δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει το όραμα του. Οι «βάναυσες ομάδες» αποδείχθηκαν πιο ισχυρές απ' ό,τι τις υπολόγισε και διέκοψαν την πορεία εκδημοκρατισμού της χώρας.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ