Συνέντευξη στην Άννα Μαρούλη
Το Πάσχα των Ορθοδόξων και των Καθολικών συνήθως δεν συμπίπτει. Αυτό συνέβη μόνο ελάχιστες χρονιές. Φέτος, Καθολικοί και Ορθόδοξοι παγκοσμίως θα γιορτάσουν με διαφορά ενός μήνα. Οι πρώτοι γιορτάζουν σήμερα 4 Απριλίου και οι δεύτεροι στις 2 Μαΐου .
Ο Αρχιεπίσκοπος Καθολικών Αθηνών Σεβασμιότατος π. Σεβαστιανός Ροσσολάτος, μιλώντας στο Skaigr επισημαίνει πως το Καθολικό Πάσχα στην Ελλάδα εορτάζεται μαζί με το Ορθόδοξο. Δηλαδή φέτος θα εορταστεί στις 2 Μάιου.
Ο ίδιος εξηγεί τους λόγους για το οποίο συμβαίνει αυτό αναφερόμενος τόσο στους μικτούς γάμους καθολικών και ορθοδόξων όσο και στους μαθητές και την διαφορά που υπήρχε σε σχέση με τις αργίες στην εκπαίδευση.
Ακόμη περιγράφει αναλυτικά πως εορτάζεται το Καθολικό Πάσχα μιλώντας για τις ημέρες της Μεγάλης Βδομάδας και το τελετουργικό ή τα έθιμα που ακολουθούν και για κοινά ή διαφορετικά στοιχεία με το ορθόδοξο Πάσχα σε σχέση με αυτά όπως το έθιμο του επιταφίου και την ευλογία των αγίων ελαίων, ακολουθία των νιπτήρων με το πλύσιμο των ποδιών, ενώ αναφέρεται τον τρόπο που θα εορταστεί φέτος λόγω πανδημίας.
Μεταξύ άλλων, απαντάει στο πως προχωράει ο διάλογος μεταξύ Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Παράλληλα, ο Επίσκοπος Σύρου, Σεβασμιότατος π. Πέτρος Στεφάνου μιλώντας στο Skaigr επισημαίνει τους λόγους που δεν συμπίπτει ημερολογιακά το Καθολικό με το Ορθόδοξο Πάσχα και εκφράζει το δικό του ενωτικό μήνυμα ενόψει τον εορτών.
Ακολουθεί η συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Σεβασμιότατου π. Σεβαστιανού Ροσσολάτου
Πώς εορτάζεται το Καθολικό Πάσχα; Διαφέρει από το Ορθόδοξο;
«Το Πάσχα μνημονεύει, μας βοηθάει να βιώσουμε του Ιησού Χριστού το Πάσχα, το πέρασμα του από τα πάθη στον θάνατο και ύστερα στην Ανάσταση και αυτό είναι κοινό σε όλους τους χριστιανούς.
Το τελετουργικό διαφέρει κατά περιοχές διότι παίζει ρόλο πάντοτε η κουλτούρα και το πολιτισμικό στοιχείο του κάθε λαού, της κάθε περιοχής. Δεν υπάρχουν μόνο τα τυπικά λειτουργικά. Το Ρωμαϊκό και το Βυζαντινό. Υπάρχει το Αρμενικό. Υπάρχει το Χαλδαϊκό. Το Αιθιοπικό. Το Αιγυπτιακό. Υπάρχει το τυπικό λειτουργικό στην Ινδία. Υπάρχουν πολλά λειτουργικά τυπικά. Είναι η έκφραση της πίστεως και της βίωσης του μυστηρίου της Σωτηρίας, του έργου της σωτηρίας που επιτέλεσε ο Ιησούς Χριστός με τον θάνατο και την ανάσταση του έτσι όπως ο κάθε λαός με τον δικό του πολιτισμό τα προσδιόρισε ανά τους αιώνες».
Στην Ελλάδα συγκεκριμένα γιορτάζεται το Kαθολικό Πάσχα μαζί με το Ορθόδοξο;
«Ναι, βεβαίως. Αυτό συνέβη πριν 50 περίπου χρόνια. Στην αρχή η καθολική επισκοπή ζήτησαν από τους εφημερίους να βολιδοσκοπήσουν την γνώμη των πιστών γιατί άρχιζε να συζητείται αυτή η επιθυμία του συνεορτασμού του Πάσχα και ο λόγος ήταν ότι άρχιζαν να πολλαπλασιάζονται οι γάμοι μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων τουλάχιστον στα νησιά που ζούσαν πολλοί καθολικοί - στην Σύρο το 33% του πληθυσμού είναι καθολικοί. Σε αυτά τα νησιά ήταν πολύ αισθητή η διαφορά του Πάσχα με τους μικτούς γάμους διότι ο ένας σύζυγος είχε μπει καρναβάλι και ο άλλος στην Σαρακοστή, ο ένας ήταν στην Σαρακοστή και ο άλλος είχε ήδη το Πάσχα. Οπότε μια οικογένεια αισθανόταν χωρισμένη, ενώ η οικογένεια καθεαυτού είναι ένας σημαντικός παράγοντας ενότητας μεταξύ των ανθρώπων. Γι αυτό τον λόγο η Καθολική Επισκοπή της δεκαετίας του 1970 αφού πήραν την γνώμη των πιστών αποφάσισαν ότι στο εξής θα γιορτάζουμε το Πάσχα την ίδια ημερομηνία με τους ορθοδόξους, ώστε να έχουμε την ίδια περίοδο του Πάσχα.
Ταυτόχρονα, υπήρχε και ένα άλλος λόγος πάλι κοινωνικός. Οι μαθητές. Όταν οι ορθόδοξοι μαθητές είχαν τις διακοπές του Πάσχα οι καθολικοί είχαν τελειώσει το Πάσχα. Όταν οι καθολικοί είχαν μεγάλη βδομάδα έπρεπε να πάνε στο σχολείο οπότε και αυτό ρυθμίστηκε με τον συνεορτασμό».
Κοινά έθιμα Καθολικού με Ορθόδοξου Πάσχα
«Ο καθολικός πληθυσμός ιδίως στις Κυκλάδες όπου παρέμεινε ακόμη και μετά την αποχώρηση των Βενετών που είχαν κυριεύσει τα Κυκλαδονήσια κυρίως και την επικράτηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο πληθυσμός ήταν αρχικά ο ντόπιος ο ελληνικός ένας μέρος του οποίου άρχισε σιγά σιγά για διαφορετικούς λόγους σε κάθε νησί κάποιες οικογένειες να περνούν από το βυζαντινό τυπικό στο λατινικό ή ρωμαϊκό τυπικό με αποτέλεσμα όταν τον 18ο αιώνα ξεκαθαρίστηκε ότι αποτελούμε 2 ξεχωριστές εκκλησίες όσοι ακολουθούσαν το βυζαντινό τυπικό ένιωσαν ότι είναι ορθόδοξοι, όσοι ακολουθούσαν το λατινικό ένιωσαν ότι είναι καθολικοί. Αφού λοιπόν ο βυζαντινός πληθυσμός περνούσε στο λατινικό ήθελα να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμα τους οπότε παρόλο που οι τελετές γίνονταν σύμφωνα με το ρωμαϊκό τυπικό οι πιστοί συνέχισαν την Μεγάλη Παρασκευή να γυρίζουν τον επιτάφιο επειδή όμως ήθελαν να τονίζουν και την Ανάσταση στόλιζαν τον επιτάφιο. Γι αυτό την ημέρα της Ανάστασης στον επιτάφιο έβγαζαν το ομοίωμα του ενταφιασμένου χριστού και έβαζαν το ομοίωμα του Αναστημένου Χριστού και γύριζαν το κουβούκλιο του επιταφίου αλλά αναστάσιμο αυτή την φορά στολισμένο πάλι με άνθη».
Διαφορές Καθολικού με Ορθόδοξου Πάσχα - Αναλυτική περιγραφή για τον εορτασμό του Πάσχα την Μεγάλη Βδομάδα
«Ένα παράδειγμα είναι η ευλογία των αγίων ελαίων. Στην ορθόδοξη εκκλησία τα ευλογεί ο Πατριάρχης (το άγιο μύρο) ενώ στο ρωμαϊκό τυπικό τα ευλογεί ο κατά τόπους επίσκοπος. Ο κάθε επίσκοπος ευλογεί το έλαιο το κάθε χρίσματος. Αυτό ευλογείται την Μεγάλη Τετάρτη το βράδυ σε μια λειτουργία. Την Μεγάλη Πέμπτη γίνεται η λειτουργία του Μυστικού Δείπνου με ένα χαρακτηριστικό στοιχείο ο επίσκοπος ή ο εφημέριος εάν έχει πρόσωπα πλένει τα πόδια 12 πιστών κατά μίμηση του Ιησού Χριστού. Μεγάλη Παρασκευή είναι η λειτουργία των προηγιασμένων όπως γίνεται στην Ορθόδοξη εκκλησία, δηλαδή τα αναγνώσματα στην αρχή, τον λόγο του Θεού, ύστερα μια εκτενής δέηση και στην συνέχεια προσκύνηση του Σταυρού (σταυροπροσκύνηση) και στην συνέχεια η θεία κοινωνία. Μετά από αυτά βγαίνουμε έξω για την περιφορά του επιταφίου.
Το Μεγάλο Σάββατο γίνεται η αγρυπνία της νύχτας του Σαββάτου – Πρέπει να σας πω ότι στην Καθολική Εκκλησία κατά την δεκαετία του 1960 (1962-1965) πραγματοποιήθηκε η 2η Οικουμενική Σύνοδος του Βατικανού η οποία ως πρώτο έργο έκανε μια λειτουργική μεταρρύθμιση ώστε οι διάφορες τελετές με όλες τις επικαλύψεις που είχαν γίνει και με στοιχεία που ανά τους αιώνες μπήκαν και ήταν άσχετα ή επιβαρυντικά για μία τελετή, όλα αυτά τα ξεκαθάρισαν οι λειτουργικές επιτροπές και επανέφεραν τις λειτουργικές τελετές στο αρχικό τους πνεύμα αλλά με σύγχρονη έκφραση -. Δεν έχουμε πια μακρόσυρτες τελετές που διαρκούν 1,5 και 2 ώρες ή περισσότερο προσαρμοσμένες στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Οπότε η νύχτα του Πάσχα έχει ένα ιδιαίτερο χρώμα.
Το Πάσχα αρχίζει μέσα στο σκοτάδι, ο ναός είναι μέσα στο σκοτάδι ο λειτουργός στην είσοδο του ναού ευλογεί την φωτιά από την οποία ανάβει την πασχαλινή λαμπάδα. Κρατάει την πασχαλινή λαμπάδα και μπαίνει μέσα στον ναό που είναι μέσα στο σκοτάδι ψάλλοντας το φως του Χριστού. Από αυτή την λαμπάδα σιγά σιγά παίρνουν φως οι συνοδοί του λειτουργού, έπειτα όλοι οι πιστοί και έτσι φωταγωγείται με τα κεριά όλος ο ναός, σημείο ότι ο Χριστός είναι το φως του κόσμου και εμείς φωτιζόμαστε, γνωρίζουμε την αλήθεια και την νέα ζωή από τον Ιησού Χριστό που ανασταίνεται εκείνη την νύχτα.
Στην συνέχεια έχουμε τον λόγο του Θεού και την ομιλία και μετά είναι μια πολύ σπουδαία τελετή που είναι η ευλογία του νερού του βαπτίσματος μετά από το οποίο εάν υπάρχουν βαπτίσεις γίνονται βαπτίσεις - αυτό έκανε η εκκλησία στους πρώτους αιώνες, την νύχτα της Ανάστασης, του Πάσχα βάπτιζε κυρίως τους κατηχούμενους οι οποίοι ετοιμάζονταν με την κατήχηση να γίνουν χριστιανοί - και οι πιστοί ανανεώνουν τις υποσχέσεις του βαπτίσματός τους. Δεν ξαναβαπτίζονται φυσικά αλλά ανανεώνουν την δέσμευσή τους να ζουν ως μαθητές του Χριστού. Μετά από εκεί συνεχίζει η λειτουργία. Αυτό είναι το ιδιαίτερο της λατινικής λειτουργικής κατά την νύχτα του Πάσχα».
Αλλάζει κάτι λόγω πανδημίας; Πώς θα γιορταστεί φέτος το Καθολικό Πάσχα;
«Δυστυχώς πέρυσι ήταν πολύ άσχημα τα πράγματα για όλους μας. Ελπίζουμε. Όλοι ζούμε με την ελπίδα. Ακόμα και η Κυβέρνηση ελπίζει ότι θα μπορέσει να μας δώσει μια σχετική ελευθερία με την έννοια να μπορέσουν να συμμετέχουν ένας περιορισμένος αριθμός πιστών. Πέρυσι ήταν αδύνατο αυτό. Φέτος ελπίζουμε να έχουμε μέχρι 50 άτομα το πολύ σε κάθε λειτουργία. Βεβαίως για μας είναι ευνοϊκή η κατάσταση διότι τελούμε περισσότερες από μια λειτουργίες ανάλογα με τον πληθυσμό της κάθε ενορίας. Για παράδειγμα στον Καθεδρικό Ναό τελούνται μία λειτουργία το Σάββατο το βράδυ και 5 καθόλη την διάρκεια της Κυριακής. Οπότε μπορούν να συμμετέχουν εάν επιτραπούν ας πούμε 50 πιστοί επί 6 λειτουργίες, έχουμε περισσότερη συμμετοχή πιστών και καλύτερης εξυπηρέτησης.
Σε ότι αφορά την θεία κοινωνία για την μετάληψη επειδή η πανδημία πήρε παγκόσμια έκταση ενώ στην Ελλάδα χορηγούσαμε την θεία κοινωνία και με το σώμα και το αίμα του Χριστού με εμβάπτιση του στόματος μέσα στο δισκοπότηρο λόγω της πανδημίας αυτό το σταματήσαμε προσωρινά για να προστατέψουμε τους πιστούς από τυχόν μόλυνση. Εάν το χέρι του ιερέα βάζοντας σώμα και το αίμα του Χριστού στο στόμα του πιστού, άγγιζε τα χείλη και μολυνόταν κινδύνευε να μολύνει τον επόμενο πιστό που θα ερχόταν να κοινωνήσει. Οπότε σταματήσαμε να δίνουμε την κοινωνία με το αίμα του Χριστού, μόνο με το σώμα του Χριστού και αυτό στο χέρι του πιστού και αυτό συνεχίζουμε μέχρι να τελειώσει η πανδημία. Μετά βεβαίως θα επανέλθουμε στην κανονική θεία μετάληψη.
Εκείνο που δεν μπορέσαμε να κάνουμε πέρυσι γιατί δεν είχαμε πιστούς και ούτε ήταν δυνατόν να έρθουν οι ιερείς ήταν η ευλογία των Αγίων Ελαίων που γίνεται την Μεγάλη Τετάρτη το βράδυ. Φέτος πιστεύουμε ότι θα το μπορέσουμε αυτό διότι ήδη η Κυβέρνηση, τα σχετικά υπουργεία μας επιτρέπουν την θεία λειτουργία στον Μητροπολιτικό ναό εκάστοτε Δήμου οπότε εδώ στον Άγιο Διονύσιο γίνονται οι τελετές που επιτρέπει η εκάστοτε κυβέρνηση έστω με περιορισμένο αριθμό πιστών –μέχρι 20 πιστούς- διότι ο μητροπολιτικός ναός είναι πολύ μεγάλος χωράει 300 άτομα καθιστά πόσο μάλλον όρθιους. Η τελετή αυτή πιστεύω ότι θα γίνει διότι πολλαπλασιάζονται και οι εμβολιασμοί και ελπίζουμε ότι σε 10 ημέρες θα έχει αποσυμφορηθεί η πίεση που υπάρχει στα νοσοκομεία και έτσι θα μπορέσουμε να έχουμε λίγο πιο άνετες τις τελετές».
Αναφερθήκατε στην σχέση Καθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας και ήθελα να σας ρωτήσω πως προχωράει ο διάλογος μεταξύ αυτών των δύο
«Το ενθαρρυντικό είναι ότι προχωρεί. Καταρχήν όταν ξεκίνησε ο θεολογικός διάλογος η μικτή επιτροπή καθολικών και ορθοδόξων αποφάσισε να συζητήσουν το θέμα ποιος είναι ο ρόλος του επισκόπου της Ρώμης μέσα στην εκκλησία. Επειδή ο ρόλος του Πάπα είναι κεντρικός για την Καθολική Εκκλησία και υπάρχει μια διαφορά στην τοποθέτηση των Ορθοδόξων εκκλησιών. Αυτό είναι το θέμα που συνεχίζει να απασχολεί τον διάλογο των θεολόγων όποτε γίνεται. Απ’ ότι ακούω όμως έχουν περάσει πολλά χρόνια. Συνεχίζουν να το συζητούν. Ουσιαστικά συζητούν πως βίωσε η κάθε εκκλησία στην Ανατολή και η εκκλησία στην Δύση το ρόλο του επισκόπου της Ρώμης μέσα στην εκκλησία ώστε να φωτιστούμε και να δούμε σήμερα στις σημερινές συνθήκες, μετά από 2000 χρόνια ποιος θα μπορούσε να είναι ο ρόλος του επισκόπου μέσα στην εκκλησία διότι πάντα ο ρόλος του ορίζεται ως παράγοντας ενότητας μέσα στην εκκλησία. Αυτό το θέμα έχει βραχυκυκλώσει – έτσι το αισθάνομαι εγώ. Δεν βλέπω καμία πρόοδο γιατί μαθαίνω ότι οι επιμέρους επιτροπές ετοιμάζουν ένα κείμενο, ύστερα στην ολομέλεια δεν γίνεται δεκτό αυτό το κείμενο από την μία ή την άλλη εκκλησία οπότε παίρνουν εντολή να το ξαναφτιάξουν, το ξαναφτιάχνουν μετά από 3 χρόνια πάλι ακυρώνεται. Δεν ξέρω που μπορεί να βγει αυτό ο διάλογος. Το βλέπω λίγο βραχυκυκλωμένο».
Γιατί δεν συμπίπτει το Καθολικό με το Ορθόδοξο Πάσχα;
Όπως αναφέρει ο Επίσκοπος Σύρου, Σεβασμιότατος π. Πέτρος Στεφάνου μιλώντας στο Skaigr «στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο στην Νίκαια το 325 αποφάσισαν Συνοδοί και Πατέρες το Πάσχα να τελείται την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης και αυτό τηρεί η Καθολική Εκκλησία και οι Ορθόδοξοι. Μόνο που στην Καθολική Εκκλησία χρησιμοποιούμε το Γρηγοριανό ημερολόγιο ενώ αντίθετα η Ορθόδοξη εκκλησία για να υπολογίσει το Πάσχα χρησιμοποιεί και τις άλλες κινητές γιορτές και το Ιουλιανό ημερολόγιο. Γι αυτό τον λόγο η πανσέληνος συνήθως δεν συμπίπτει και εφόσον δεν συμπίπτει η πανσέληνος το Πάσχα «πέφτει» κάποια άλλη στιγμή».
Ωστόσο, τονίζοντας την αρμονική συνύπαρξη Καθολικού και Ορθοδόξου δηλώνει ότι πρέπει με κάθε τρόπο να τονίζουμε αυτά που μας ενώνουν και να προσπαθούμε μαζί από κοινού να βοηθούμε τον συνάνθρωπό μας και γενικότερα την κοινωνία.
Βίντεο του Δήμου Σύρου-Ερμούπολης από τον εορτασμό του Πάσχα στην Σύρο που αποτελεί μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις σε όλον τον κόσμο ταυτόχρονου εορτασμού του από ορθόδοξους και καθολικούς χριστιανούς.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
