Της Αθηνάς Παπακώστα
Για ακόμη μία φορά η περιοχή του Νοτίου Καυκάσου παίρνει... φωτιά καθώς το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι οι ένοπλές του δυνάμεις εξαπέλυσαν «αντιτρομοκρατικές», όπως τις αποκαλεί, επιχειρήσεις στην περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σκοπός, όπως ανέφερε χθες, Τρίτη, το Μπακού, είναι ο αφοπλισμός των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας και η διασφάλιση της αποχώρησής τους από την περιοχή μετά και την εξουδετέρωση των στρατιωτικών τους υποδομών.
Η Αρμενία, από την πλευρά της, καταγγέλλει μια «ευρείας κλίμακας επίθεση» του Αζερμπαϊτζάν, τονίζοντας ότι στόχος του Μπακού είναι να πραγματοποιήσει «εθνοκάθαρση» στον διαφιλονικούμενο θύλακα.
Ναγκόρνο Καραμπάχ: Η ιστορία της σύγκρουσης
Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν έχουν εμπλακεί σε δύο πολέμους για το Ναγκόρνο Καραμπάχ μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, τρεις δεκαετίες πριν. Σήμερα, η κατάσταση παραμένει έκρυθμη.
Το Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι μία ορεινή περιοχή που βρίσκεται εντός του Αζερμπαϊτζάν και βάσει του διεθνούς δικαίου αναγνωρίζεται ως μέρος του.
Οι Αρμένιοι όμως την ονομάζουν Αρτσάχ και αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των περίπου 120.000 κατοίκων της περιοχής. Διαθέτουν τη δική τους αυτόνομη διοίκηση σε αυτή, η οποία διατηρεί στενούς δεσμούς με την Αρμενία χωρίς όμως να αναγνωρίζεται, επισήμως, από το Γερεβάν. Και οι δύο πλευρές διεκδικούν βαθύτατους ιστορικούς δεσμούς με το Ναγκόρνο-Καραμπάχ το οποίο επί Σοβιετικής Ένωσης έγινε αυτόνομη περιοχή εντός της δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν. H Αρμενία δεν αναγνώρισε ποτέ την ανεξαρτησία της περιοχής και παραμένει ο βασικός οικονομικός και στρατιωτικός υποστηρικτής της.
Ο πρώτος πόλεμος του Καραμπάχ ξέσπασε το 1988 και διήρκησε έως το 1994. Σχεδόν 30.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από ένα εκατομμύριο εκτοπίστηκαν. Οι περισσότεροι εξ αυτών ήταν Αζέροι που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους όταν η πλευρά των Αρμενίων ήλεγχε πλέον το Ναγκόρνο-Καραμπάχ καθώς επίσης και τμήματα από επτά περιοχές γύρω από αυτό.
Το 2020 το Μπακού ξεκίνησε στρατιωτική επιχείρηση η οποία εξελίχθηκε στον δεύτερο πόλεμο του Καραμπάχ ο οποίος έσπασε γρήγορα την αρμενική άμυνα. Εντός 44 ημερών, και σχεδόν 6.500 νεκρούς αργότερα, το Αζερμπαϊτζάν πήρε πίσω τις επτά περιοχές και το 1/3 του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Κατά τους αναλυτές, κομβικής σημασίας στη νίκη του Μπακού ήταν η χρήση των drones από την Τουρκία και το Ισραήλ.
Η Ρωσία η οποία έχει αμυντική συνθήκη με την Αρμενία αλλά και καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, διαπραγματεύτηκε την κατάπαυση του πυρός. Η συμφωνία προέβλεπε περίπου 2.000 μέλη των ρωσικών ειρηνευτικών στρατευμάτων να αναπτυχθούν στο Καραμπάχ για να φρουρούν τον μοναδικό δρόμο που απέμεινε να συνδέει τον θύλακα με την Αρμενία - τον λεγόμενο διάδρομο του Λατσίν. Το Γερεβάν όμως επικρίνει τη Μόσχα ότι δεν τηρεί τη δέσμευσή της ενόσω η ένταση στην περιοχή παρέμενε οξυμένη και οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας δεν προχωρούσαν.
Λεπτές ισορροπίες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η απόφαση του Μπακού να εξαπολύσει τώρα μία νέα στρατιωτική επιχείρηση στην περιοχή αποδεικνύει ότι η Μόσχα χάνει την επιρροή της στα πρώην σοβιετικά κράτη που θεωρούνται μέρος της αδιαμφισβήτητης σφαίρας επιρροής της.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι σχέσεις Αρμενίας - Ρωσίας έχουν επιδεινωθεί. Εδώ και καιρό το Γερεβάν επικρίνει τις ρωσικές ειρηνευτικές δυνάμεις για την αποτυχία να κρατήσουν ανοιχτό τον Διάδρομο του Λατσίν ενώ, πριν λίγες εβδομάδες ο πρωθυπουργός της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, παραχωρώντας συνέντευξη στην ιταλική La Repubblica έφτασε στο σημείο να υποστηρίξει ότι η Μόσχα δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφάλεια της Αρμενίας προβλέποντας, μάλιστα, ότι οι Ρώσοι ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τον Νότιο Καύκασο.
Από την πλευρά της, και η Μόσχα είναι δυσαρεστημένη με το Γερεβάν, έναν από τους πλέον παλαιότερους συμμάχους της. Αιτία, αποτελούν η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στην Ουκρανία αλλά και το γεγονός ότι η Αρμενία δεν επέτρεψε τη διεξαγωγή ασκήσεων τού, υπό τη Ρωσία, Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας στο έδαφος της ενώ, αυτόν τον μήνα, αποφάσισε να διεξάγει κοινές ασκήσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Την ίδια στιγμή, το Αζερμπαϊτζάν, «μετρώντας» το Ναγκόρνο Καραμπάχ ως διεθνώς αναγνωρισμένο μέρος της επικράτειάς του, υπολογίζει στην Τουρκία αλλά και το Ισραήλ έχοντας και την Ευρωπαϊκή Ένωση στραμμένη προς το μέρος του καθώς, οι Βρυξέλλες αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ένωσης από τη Μόσχα.
Ανησυχία στη διεθνή κοινότητα
Ο νέος κύκλος βίας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ γεννά μεγάλη ανησυχία στη διεθνή κοινότητα η οποία απευθύνει εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, χαρακτήρισε την κατάσταση «ιδιαιτέρως επικίνδυνη». Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ, καταδίκασε τη στρατιωτική κλιμάκωση και κάλεσε το Μπακού να σταματήσει τις τρέχουσες στρατιωτικές δραστηριότητές του ενώ η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, Μαρία Ζαχάροβα ανέφερε ότι «η ρωσική πλευρά προτρέπει τα μέρη της σύγκρουσης να σταματήσουν την αιματοχυσία, να σταματήσουν αμέσως τις εχθροπραξίες και να επιστρέψουν στον δρόμο της πολιτικής και διπλωματικής διευθέτησης».
Εξαίρεση η Τουρκία. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να σταθεί στο πλευρό του Μπακού τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «το Αζερμπαϊτζάν χρειάστηκε να λάβει τα μέτρα που κρίνει απαραίτητα στο δικό του κυρίαρχο έδαφος». Λίγη ώρα αργότερα, το ίδιο έπραξε και ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών.
(Με πληροφορίες από Reuters, AFP, The Guardian, AP)
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
