Κλείσιμο

Το χρονικό μιας ιστορικής συμφωνίας

Ιράν και αντιπροσωπεία της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας ήρθαν σήμερα μετά από επίπονες και κρίσιμες διαβουλεύσεις σε συμφωνία για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της χώρας με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των περιορισμών που έχουν επιβληθεί στη χώρα τα τελευταία χρόνια.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία

Η συμφωνία περιλαμβάνει μία σειρά από περιορισμούς από την πλευρά της Ιρανική κυβέρνησης αλλά και έναν αριθμό σημαντικών υποχωρήσεων από την πλευρά των διαπραγματευτικών δυνάμεων.
Αναλυτικότερα η συμφωνία προβλέπει:

Περιορισμό στην παραγωγή πλουτωνίου

Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αντιδραστήρας του Αράκ θα τροποποιηθεί ώστε να μην έχει την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού καυσίμου για στρατιωτικούς σκοπούς.
Περιορισμό στον εμπλουτισμό ουρανίου

Κύριος στόχος είναι η εφαρμογή αυστηρών περιορισμών ώστε να διασφαλισθεί ότι το «Breakout», ο χρόνος που χρειάζεται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπό την κατασκευή ατομικού όπλου, θα είναι τουλάχιστον ένα έτος επί μία δεκαετία.

Ενίσχυση των επιθεωρήσεων

Εφαρμογή καθεστώτος ενισχυμένων επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, αλλά και μετά από αυτή για ορισμένες δραστηριότητες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας θα μπορεί να επαληθεύει μέσω των επιθεωρήσεων τη λειτουργία των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης για περίοδο είκοσι ετών και της παραγωγής συμπυκνωμένου ουρανίου (yellow cake) για περίοδο είκοσι πέντε ετών

Εμπάργκο σε όπλα και πυραυλικό πρόγραμμα

Οι κυρώσεις που αφορούν το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και την προμήθεια επιθετικών οπλικών συστημάτων διατηρούνται. Η απαγόρευση μεταφοράς ευαίσθητων υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα παραμένει σε ισχύ για οκτώ χρόνια, εκτός της περίπτωσης που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα δώσει συγκεκριμένη άδεια.

Άρση κυρώσεων

Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα αρθούν με την εφαρμογή από το Ιράν της συμφωνίας μετά την περί αυτού επαλήθευση της IAEA (αρχές 2016). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί για την άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ.

Οι ημερομηνίες ορόσημο στην έκβαση των διαπραγματεύσεων 

Στις 30 Ιουνίου εμφανίζεται το πρώτο αρκετά κρίσιμο σημείο στις συζητήσεις ανάμεσα στα δύο μέρη, καθώς είναι η ημερομηνία η οποία είχε αρχικά οριστεί ως καταληκτική. Μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις αλλά και τη διαμεσολάβηση του ίδιου του Αμερικανού προέδρου Μαράκ Ομπάμα οι δύο πλευρές συμφωνούν να επεκτείνουν τον χρονικό ορίζοντα των συζητήσεων ώστε να αυξηθούν και οι πιθανότητες για μία ουσιαστική λύση. Την ίδια ημέρα στη Βιέννη θα συναντηθούν και ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, με τον Ιρανό ομόλογό του, Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ.

Η 6η Ιουλίου αποτελεί επίσης ημερομηνία «σταθμό» στην εξέλιξη των διαπραγματεύσεων καθώς αντιπροσωπεία της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας βρίσκεται στην Τεχεράνη, για συζητήσεις με Ιρανούς  αξιωματούχους. Η πενταμελής επιτροπή έχει προγραμματίσει συναντήσεις με εκπροσώπους του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν και Ανώτατου Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας. Οι συζητήσεις των εμπειρογνωμόνων γίνονται παράλληλα με τις σκληρές πολιτικές διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά του Ιράν στη Βιέννη. Οι διαφορές που θα προκύψουν από τις συζητήσεις παραμένουν σημαντικές και τα μηνύματα κάθε άλλο παρά θετικά είναι. Αγκάθι στην παρούσα φάση φαίνεται πως αποτελούσε το αίτημα της Τεχεράνης να αρθούν οι κυρώσεις για τους βαλλιστικούς πυραύλους κάτι που δεν αποδεχόταν η άλλη πλευρά.

Η 9η Ιουλίου με τις συζητήσεις να συνεχίζονται αλλά και τη νέα προθεσμία να εκπνέει μία ημέρα αργότερα, , η συνάντηση σε επίπεδο υπουργών μεταξύ του Ιράν και της Ομάδας 5+1 (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) κατέδειξε πως παραμένουν σοβαρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο πλευρών. «Η υπουργική συνάντηση μεταξύ του Ιράν και των έξι μεγάλων δυνάμεων κατέδειξε πως υπάρχουν ακόμη σοβαρές διαφορές», δήλωσε μια πηγή που βρίσκεται κοντά στην ιρανική ομάδα διαπραγμάτευσης στο ιρανικό πρακτορείο IRNA. «Όμως και οι δύο πλευρές είναι επίσης σοβαρές για να λύσουν τις διαφορές», πρόσθεσε. Παράλληλα ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζος Έρνεστ, ερωτηθείς αν η διακυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα αναμένει πως η συμφωνία «δεν θα τηρηθεί», δήλωσε πως: «δεν έχω προσδοκίες σε αυτό το σημείο... Θα έλεγα πως είναι βεβαίως πιθανό».

Η χθεσινή μέρα, (13/7) είναι βέβαιο πως θα κριθεί από τις κινήσεις και τις δεσμεύσεις και των δύο πλευρών, αλλά ο ιστορικός του μέλλοντος θα περιλάβει τη συγκεκριμένη στιγμή ως μία από τις σημαντικές για τη γεφύρωση ενός χάσματος που λίγα χρόνια πριν θα φάνταζε απίθανη.

Σήμερα το Ιράν αποδέχθηκε ένα λεγόμενο σχέδιο «ξαφνικής αποκατάστασης» με το οποίο μέσα σε 65 ημέρες θα αποκαθίστανται οι κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης της συμφωνίας, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ρόιτερς.

Πηγή: skai.gr