Έρωτας και εκδίκηση: Αμφίρροπες δυνάμεις

Έρωτας και μίσος: Δύο ανίκητα συναισθήματα, δύο ζωοφόρες δυνάμεις, δύο όψεις του ιδίου νομίσματος - αλλά με πληθώρα παράλληλων εκδοχών. Η απώλεια του πρώτου, είναι ικανή να οδηγήσει στην καταστροφή. Η καταστροφική μανία του δεύτερου, μπορεί να οδηγήσει στην εμμονή της εκδίκησης. Και τα δύο συνθέτουν βασικές σταθερές της ανθρώπινης φύσης και κατ’ επέκταση, θεματικές αξίες της έβδομης τέχνης. Γεγονός που μας επιβεβαιώνουν οι δύο πρεμιέρες της εβδομάδας: ένα επικό γουέστερν και ένα κοινωνικό ψυχόδραμα.

“Θάνατος είναι η απώλεια του έρωτα και οι ιστορίες που την συνοδεύουν”. Ο τόσο αφοπλιστικά θλιβερός στίχος της Αν Κλαρκ από το τραγούδι της “Elegy For A Lost Summer” συνοψίζει τη θεματική της εξαιρετικής ταινίας - ντεμπούτο της νεαρής καναδέζας ηθοποιού, Σάρα Πόλει. Βασισμένο στη νουβέλα της Άλις Μονρό “The Bear Came Over The Mountain”, το “Υστερόγραφο Μιας Σχέσης” (“Away From Her”), αναρωτιέται τι απομένει σε μια μακροχρόνια και ζηλευτή σχέση, όταν στερεύει από τις μοιρασμένες μνήμες των εραστών.

Μετά από 44 ευτυχισμένα χρόνια γάμου, η σύζυγος παλεύει με τις επιπτώσεις του Αλτσχάιμερ και ο σύζυγος αναγκάζεται να την κλείσει σε κλινική. Καθώς του απαγορεύεται να την επισκεφθεί τον πρώτο μήνα του εγκλεισμού της, όταν την ξαναβλέπει βρίσκεται αντιμέτωπος όχι μόνο με την αμνησία της, αλλά και με τον αναπάντεχο έρωτά της για έναν άλλο τρόφιμο της κλινικής, που κινείται με αναπηρικό καροτσάκι! Παρότι οι γιατροί του εξηγούν ότι αφενός η συμπεριφορά της δεν ενέχει τίποτε το προσωπικό για τον ίδιο, αφετέρου είναι μη αναστρέψιμη, ο σύζυγος αρνείται να συμβιβαστεί με την ιδέα. Ποια είναι τα κίνητρά του; Ενοχές, μαζοχισμός, ή μια φρούδα ελπίδα ότι το συναισθηματικό δέσιμο τεσσάρων δεκαετιών θα βγάλει τη γυναίκα του από αυτό που οι συγγενείς των θυμάτων Αλτσχάιμερ αποκαλούν “το μακρύ, αργό φιλί του αποχαιρετισμού”;

Οι επίπονοι εσωτερικοί ρυθμοί και οι μεγάλες ερμηνείες συνθέτουν τα βασικά ατού της ταινίας της Πόλει. Τα συναισθηματικά αδιέξοδα και η σταδιακή απόγνωση κυριαρχούν και γίνονται περισσότερο ευκρινή με την μη γραμμική αφήγησή της. Η πραγματική θριαμβεύτρια της ταινίας, όμως, είναι η βετεράνος Τζούλι Κρίστι. Σε έναν ρόλο ενάντια στην αγέραστη φυσική γοητεία της (που ενδέχεται να σοκάρει ολόκληρη τη γενιά του γράφοντος, η οποία μεγάλωσε λατρεύοντας την πληθωρικά αισθησιακή περσόνα της), η Κρίστι αποδεικνύει το ανοξείδωτο ερμηνευτικό της μέταλλο ως γερασμένη, καταπονημένη, ασπρομάλλα ασθενής - και η παραφιλολογία στο Χόλιγουντ τη φέρνει και πάλι κοντά στις υποψηφιότητες για Όσκαρ. Στο πλευρό της λάμπουν και οι συμπρωταγωνιστές της Γκόρντον Πίνσετ και Ολυμπία Δουκάκη.

Στον αντίποδα του έρωτα, η δεύτερη σημαντική πρεμιέρα της εβδομάδας εξερευνά τις σκοτεινές ατραπούς της λυσσαλέας εκδίκησης. Πρόκειται για μια αγαπημένη θεματική του κινηματογράφου, που μας έχει προσφέρει αριστουργήματα όπως (μεταξύ άλλων) η “Λευκή ταινία” του Κισλόφσκι, το “Πέρασμα Του Μίλερ” των αδελφών Κοέν, το “Κάποτε Στη Δύση” του Λεόνε και το “The Outlaw Josey Wales” του Κλιντ Ίστγουντ. Στα πρότυπα του τελευταίου, το γουέστερν “Εχθροί Για Πάντα” (“Seraphim Falls”) του Ντέιβιντ Φον Άνκεν καταγράφει την ανηλεή καταδίωξη ενός πρώην στρατηγού των Βορείων από έναν πρώην συνταγματάρχη των Νοτίων, λίγα χρόνια μετά το τέλος του αμερικανικού εμφυλίου.

Η καταδίωξη στα ονειρικά χιονισμένα τοπία της Άγριας Δύσης (ελέω της αριστουργηματικής δουλειάς του διευθυντή φωτογραφίας, Τζον Τολ) έχει τα χαρακτηριστικά προσωπικής βεντέτας, της οποίας τα αίτια ο σκηνοθέτης επιλέγει μάλλον σοφά να αποκαλύψει προς το τέλος του φιλμ, αφήνοντας μόνο υπόνοιες ότι πρόκειται για θηριωδία στα χρόνια του πολέμου. Ελλείψει ξεκαθαρισμένου κινήτρου εκδίκησης, η ταινία παίζει με την αντίληψη του θεατή για τον (καλό;) διωκόμενο και τον (κακό;) διώκτη και επιτρέπει στους δύο μεγάλους ιρλανδούς πρωταγωνιστές (Πιρς Μπρόσναν και Λίαμ Νίσον) να επιδοθούν σε ερμηνευτικές μονομαχίες. Δυστυχώς το φινάλε, που οδηγεί τους “ήρωες” σε δύο μεταφυσικών διαστάσεων αναμετρήσεις με τους εκατέρωθεν “δαίμονές” τους, δεν οδηγεί στην επιθυμητή κάθαρση.
Πηγή: Τέο Ιωάννου