Της Αθηνάς Παπακώστα
Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε τελικά «ναι» στο ζήτημα ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και άναψε το πολυπόθητο για τη Στοκχόλμη και τους Συμμάχους πράσινο φως για τη σουηδική ένταξη στη στρατιωτική Συμμαχία.
Ζητούμενο παραμένει το πότε ακριβώς θα προωθηθεί η υποψηφιότητα της Σουηδίας στο τουρκικό κοινοβούλιο αφού στη σχετική ανακοίνωση του ΝΑΤΟ γίνεται λόγος για «το συντομότερο δυνατό» ενώ, ήδη οι αναλυτές βλέπουν ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας έπαιξε τα ρέστα του και βγαίνει κερδισμένος.
Το «τώρα»
Επί ώρες ο Γενικός Γραμματέας της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ παρέμενε με τον Σουηδό πρωθυπουργό, Ουλφ Κρίστερσον και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν γύρω από ένα τραπέζι με σκοπό ένα ουσιαστικό βήμα προόδου για την επίτευξη πολιτικής συμφωνίας ώστε, η Σουηδία να γίνει το 32ο μέλος της στρατιωτικής Συμμαχίας.
Έχοντας παρακολουθήσει το θρίλερ των τελευταίων ωρών δεν ήταν πολλοί εκείνοι που περίμεναν να βγει λευκός καπνός, χθες το βράδυ, στο Βίλνιους. Ωστόσο, κανείς δεν βαρέθηκε ποτέ με τον Τούρκο πρόεδρο ο οποίος σε λιγότερες από 24 ώρες έστριψε αιφνιδιαστικά το τιμόνι δύο φορές προκαλώντας μπαράζ αντιδράσεων.
«Με χαρά σας ανακοινώνω ότι μετά τη συνάντηση που διοργάνωσα με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Σουηδό πρωθυπουργό, ο Πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει το πρωτόκολλο προσχώρησης της Σουηδίας στη Μεγάλη Συμμαχία το συντομότερο δυνατό και να εξασφαλίσει την επικύρωση», ανακοίνωσε μέσω Τουίτερ ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ προσθέτοντας ότι «πρόκειται για ένα ιστορικό βήμα που καθιστά όλους τους Συμμάχους του ΝΑΤΟ πιο ισχυρούς και πιο ασφαλείς».
Για μία «καλή ημέρα για τη Σουηδία» μίλησε ο πρωθυπουργός της χώρας δηλώνοντας «πολύ χαρούμενος».
Σουηδία και Τουρκία συμφώνησαν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους τόσο στο πλαίσιο του Τριμερούς Μόνιμου Κοινού Μηχανισμού που ιδρύθηκε στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη το 2022, όσο και στο πλαίσιο ενός νέου διμερούς Συμφώνου Ασφαλείας που θα συνεδριάζει ετησίως σε υπουργικό επίπεδο και θα δημιουργεί ομάδες εργασίας ανάλογα με την περίπτωση. Επιπλέον, όπως υπογραμμίζεται στη σχετική ανακοίνωση, η Στοκχόλμη στην πρώτη συνεδρίαση του Συμφώνου Ασφαλείας θα πρέπει να παρουσιάσει έναν οδικό χάρτη ως τη βάση της συνεχιζόμενης καταπολέμησης της τρομοκρατίας ενώ, και τα δύο μέρη συμφώνησαν ότι η αντιτρομοκρατική συνεργασία είναι μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια.
Την εξέλιξη καλωσόρισε με ανακοίνωσή του και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν ο οποίος δήλωσε ότι είναι έτοιμος να συνεργαστεί «με τον πρόεδρο Ερντογάν και την Τουρκία για την ενίσχυση της άμυνας και της αποτροπής στον ευρωατλαντικό χώρο» ενόσω ανυπομονεί να καλωσορίσει «τον Ουλφ Κρίστερσον και τη Σουηδία ως το 32ο μέλος της Συμμαχίας».
Το «πριν»
Ο Τούρκος πρόεδρος λίγο πριν αναχωρήσει για το Βίλνιους είχε φροντίσει να ρίξει ένα νέο, εκβιαστικό χαρτί στη διαπραγμάτευση θέτοντας θέμα ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να άρει τις τουρκικές αντιρρήσεις για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια Τουρκία που επί 50 χρόνια περίμενε στις πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σχεδόν όλες οι χώρες του ΝΑΤΟ είναι μέλη της Ε.Ε. Απευθύνομαι στις χώρες που έχουν βάλει σε αναμονή την Τουρκία επί 50 χρόνια. Πρώτα, ανοίξτε τον δρόμο της Τουρκίας στην ΕΕ, κι εμείς - όπως κάναμε και με την Φινλανδία - θα ανοίξουμε τον δρόμο της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ» τόνιζε χαρακτηριστικά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Δεν μπορούμε να το ανεχθούμε άλλο. Έχουν περάσει 50 χρόνια. Δεν είμαστε οποιαδήποτε χώρα. Πρέπει να ξέρουν», προσέθεσε ο πρόεδρος της Τουρκίας.
Τα παζάρια Ερντογάν προκάλεσαν αντιδράσεις και στις δύο όχθες του Ατλαντικού. Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, απάντησε ότι πρόκειται για άσχετα ζητήματα ενώ, άμεση ήταν η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η ένταξη νέων μελών σε αυτό είναι διαφορετική διαδικασία από αυτή της διεύρυνσης της ΕΕ», ανέφερε η αναπληρώτρια της Κομισιόν Ντάνα Σπίναντ και επεσήμανε ότι «η Ένωση έχει μια πολύ συγκεκριμένη διαδικασία διεύρυνσης με πολύ-πολύ ξεκάθαρο σύνολο βημάτων, τα οποία πρέπει να ακολουθήσουν όλες οι υποψήφιες χώρες, ακόμα και όσες εύχονται να γίνουν υποψήφιες χώρες».
Τελικά όμως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, έπειτα από συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας δήλωσε ότι υπήρξε συμφωνία για να ενεργοποιηθούν εκ νέου οι σχέσεις ΕΕ και Τουρκίας.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας είχε παγώσει από το 2018 όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωνε ότι η Άγκυρα απομακρυνόταν περαιτέρω από την Ένωση «με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατό το άνοιγμα ή το κλείσιμο περαιτέρω κεφαλαίων».
Το «μετά»
Σήμερα την σκυτάλη του συνομιλητή του Τούρκου προέδρου λαμβάνει ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζο Μπάιντεν. Αν και αρχικά η επικείμενη συνάντηση είχε ανακοινωθεί μονάχα από την τουρκική προεδρία τελικά, ο Λευκός Οίκος εξέδωσε σχετική ανακοίνωση λίγο μετά το «ναι» Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Ήδη αναλυτές σημείωναν εδώ και 12 μήνες ότι το παζάρι διαρκείας από την πλευρά Ερντογάν, αποκαλύπτει τη σύνδεση των πολυπόθητων για την Άγκυρα μαχητικών F-16 με την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ήδη, λίγο πριν αναχωρήσει για τη Γηραιά ήπειρο ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε το γεγονός τονίζοντας στο αμερικανικό δίκτυο CNN ότι αναζητεί τις κατάλληλες ισορροπίες.
«Η Τουρκία θέλει τον εκσυγχρονισμό των F-16 και ο Μητσοτάκης στην Ελλάδα ζητεί κάποια βοήθεια», είπε ο Τζο Μπάιντεν προσθέτοντας ότι «αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να συγκροτήσω μία μικρή σύμπραξη ώστε να ενισχύσουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά στη στρατιωτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας και να επιτρέψουμε την ένταξη της Σουηδίας».
Τζο Μπάιντεν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν συνομιλήσει τηλεφωνικά δύο 24ωρα πριν και κατά τον Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζέικ Σάλιβαν, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε στον Τούρκο ομόλογό του «τη μακροχρόνια και δημόσια δέσμευσή του και την υποστήριξή του για την παροχή F-16 στην Τουρκία».
Ο Τούρκος πρόεδρος όμως, ξεδιπλώνοντας το ανατολίτικο παζάρι του - λίγο πριν μεταβεί στο Βίλνιους, επέλεξε να αντιπαραβάλει στις ενστάσεις του αμερικανικού Κογκρέσου για την πώληση των F-16 στην Τουρκία, την τελική έγκριση του τουρκικού κοινοβουλίου για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
«Όπως ξέρετε την οριστική απόφαση θα την πάρει το Κοινοβούλιο. Δίχως την απόφαση του Κοινοβουλίου δεν μπορούμε να κάνουμε κάποιο βήμα. Για τα F-16 συνέχεια μας λένε πως αυτό πρέπει να περάσει από το Κογκρέσο. Αφού εκείνοι έχουν το Κογκρέσο, εμείς έχουμε το κοινοβούλιό μας» είπε προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση Μενέντεζ από τη Νέα Υόρκη ο οποίος ως πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας ξεκαθάριζε χθες πως «δεν μπορούμε να έχουμε ζήτημα βέτο από καμία χώρα όσον αφορά στο πώς θα λαμβάνουμε τις δικές μας αποφάσεις σε θέματα ασφαλείας με οποιαδήποτε άλλη χώρα».
Σήμερα όμως, ο Ερντογάν θα δει τον Αμερικανό πρόεδρο και με λογική quid pro quo και οι δύο ηγέτες θα καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών με τον Τούρκο πρόεδρο να ετοιμάζεται να τα πάρει όλα φεύγοντας.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
