Ο Ερντογάν γυρίζει σελίδα στην Συρία; Η συνάντηση των μυστικών υπηρεσιών στη Μόσχα

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Μία συνάντηση – κλειδί στη Μόσχα, την οποία γνωστοποίησε η Δαμασκός, έδωσε την εικόνα των παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν με τον Τούρκο ομόλογο του, Ταγίπ Ερντογάν για την Συρία. Στις 13 Ιανουαρίου ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας (ΜΙΤ), Χακάν Φιντάν συνάντησε στη Μόσχα τον επικεφαλής των συριακών μυστικών υπηρεσιών, στρατηγό, Αλί Μαμλούκ.

Σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, οι δύο άνδρες βρίσκονταν στην Μόσχα για να συζητήσουν με την ρωσική πλευρά τις εξελίξεις στην Λιβύη. Ωστόσο, η ρωσική πλευρά πίεσε και κατάφερε μία συνάντηση των δύο, όπου συζητήθηκε το θέμα της Συρίας. Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρθηκαν στην συνάντηση τυπικά ειδησεογραφικά και φρόντισαν να υπερτονίσουν ότι σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι κάπως διαφορετική.

Σε μία πρώτη ανάγνωση η συνάντηση έχει εξαιρετικά μεγάλη συμβολική αξία, καθώς μετά από 9 χρόνια Τούρκος υψηλόβαθμος αξιωματούχος συναντά ομόλογο του από την Συρία. Το τετ-α-τετ είναι μία διπλωματική επιτυχία για την Μόσχα που υποστηρίζει την επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών και επιμένει να διαπραγματεύεται με την Άγκυρα τις πολιτικές της σε Συρία και Λιβύη. 

Σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, η Ρωσία έχει βάλει στο τραπέζι την χαλάρωση της στήριξης που παρέχει στον στρατηγό του Εθνικού Στρατού της Λιβύης (LNA), Χαλίφα Χαφτάρ στον πόλεμο εναντίον του συμμάχου της Τουρκίας, πρωθυπουργού της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Φαγιέζ αλ Σαράζ και την αποχώρηση των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων από τα συριακά εδάφη.  Η συνάντηση της Μόσχας είναι ένα σημάδι ότι η ρωσική πίεση στην Άγκυρα να αναγνωρίσει ως νόμιμο το καθεστώς της Συρίας έχει αρχίσει να αποδίδει, είπε στην τουρκική σελίδα Ahval ο διευθυντής του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατικών (FDD), Αϊκάν Ερντεμίρ.   

Πράγματι εάν ο Τούρκος πρόεδρος καταφέρει να αποσπάσει τις υποσχέσεις που επιθυμεί από το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ και την δέσμευση ότι θα τηρηθούν, καθώς υπάρχει αμοιβαία καχυποψία μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας, τότε δεν αποκλείεται να αποχωρήσει από τα συριακά εδάφη. Μία τέτοια αποχώρηση θα έδινε στον Ταγίπ Ερντογάν το πλεονέκτημα να επικεντρώσει τις δυνάμεις του στο μέτωπο της Λιβύης.

Το βασικό πρόβλημα της Τουρκίας ήταν και παραμένουν οι Κούρδοι της Συρίας και οι μαχητές των Μονάδων Λαϊκής Προστασίας (YPG). Η Άγκυρα ανησυχεί ότι οι Κούρδοι μαχητές θα συνεχίσουν, παρά το «άδειασμα» του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ τη συνεργασία με τις αμερικανικές δυνάμεις. Επιθυμεί, λοιπόν, να δει τις κουρδικές περιοχές να ελέγχονται απόλυτα. Κατά το παρελθόν στη Συμφωνία των Αδάνων του 1998 η Τουρκία είχε συμφωνήσει με την Συρία να μην παρεμβαίνει στα εδάφη της με αντάλλαγμα η Δαμασκός να καταπολεμήσει τους Κούρδους τρομοκράτες του PKK. Η Μόσχα δεν κρύβει ότι προωθεί εδώ και πολύ καιρό και μεθοδικά μία νέα Συμφωνία των Αδάνων που θα ορίζει την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. 

Η Δαμασκός επιθυμεί η Άγκυρα να εγκαταλείψει άμεσα τα πέντε τουρκικά στρατιωτικά φυλάκια στο Μορέκ, την Μααράτ αλ Νουμάν, την Αριμά, την αλ Σουρμάν και την Τελ Τουκάν στο νότιο Ιντλίμπ. Μάλιστα, οι συριακές δυνάμεις βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με την συριακές ομάδες που στηρίζουν τον τουρκικό στρατό στην Ιντλίμπ προκειμένου να αλλάξουν στρατόπεδα. Επίσης οι συνεχείς βομβαρδισμοί των συριακών ενόπλων δυνάμεων σε αυτή την περιοχή που προκαλεί νέο προσφυγικό κύμα προς την Τουρκία είναι ένας σοβαρός μοχλός πίεσης και έχει ενοχλήσει έντονα τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος και δημόσια έχει προειδοποιήσει την Δαμασκό να σταματήσει το εναέριο σφυροκόπημα.