Πως κινείται για την «συμφωνία του αιώνα» στην Συρία ο Πούτιν

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Τις τελευταίες εβδομάδες όλα τα πιόνια στην σκακιέρα του συριακού πολέμου παίρνουν τις θέσεις που επιθυμεί ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. 

Η αποχώρηση των Αμερικανών στρατιωτών από την βόρεια Συρία και η συμφωνία των Κούρδων μαχητών με τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν τα νέα βήματα που έφεραν την Μόσχα πιο κοντά στον στόχο της: μία Συρία χωρίς να χάσει εδάφη υπό την εξουσία του Μπασάρ αλ Άσαντ με την σύμφωνη γνώμη των Κούρδων, οι οποίοι θα αφήσουν στο άκρη το όνειρο για αυτονομία. Το τελευταίο και μοναδικό εμπόδιο προκειμένου ο Πούτιν να πετύχει την «συμφωνία του αιώνα», όπως χαρακτηρίζεται στους διπλωματικούς κύκλους, είναι η Τουρκία.
 
Η επόμενη ημέρα στην Συρία περνάει από την συμφωνία της Τουρκίας με την Δαμασκό και τους Κούρδους και το «κλειδί» για την Μόσχα είναι  η Συμφωνία των Αδάνων του 1998. Η Συμφωνία ανάμεσα στον τότε πρόεδρο της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και τον τότε πρόεδρο της Συρίας, Χαφέζ αλ Άσαντ, πατέρα του σημερινού προέδρου της χώρας, Μπασάρ αλ Άσαντ όριζε ότι η Τουρκία δεν απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας. Σε αντάλλαγμα η Δαμασκός αναγνώριζε το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ) και όσες ομάδες έχουν σχέση με αυτό ως τρομοκρατικές οργανώσεις και απαγόρευε την δραστηριότητα τους στο συριακό έδαφος. Το αποτέλεσμα της Συμφωνίας ήταν η Δαμασκός να κλείσει τις βάσεις του ΡΚΚ στην Συρία και να εκδιώξει τον ηγέτη των Κούρδων Αμπντουλάχ Οτσαλάν.

Ωστόσο, η Συμφωνία αποτέλεσε και το βασικό διπλωματικό επιχείρημα του Ταγίπ Ερντογάν έναντι της Ρωσίας και του Ιράν για τις τρεις πολεμικές επιχειρήσεις σε συριακό έδαφος από το 2016  κατά των Κούρδων μαχητών. Εφόσον η Δαμασκός δεν μπορούσε να εξασφαλίσει πλέον την Συμφωνία και διακυβεύεται η ασφάλεια των τουρκοσυριακών συνόρων ο τουρκικός στρατός έπρεπε να επέμβει. Από την στιγμή, όμως, που οι Κούρδοι συμφώνησαν με την Δαμασκό η Συμφωνία επιστρέφει μπούμερανγκ στον Ερντογάν, καθώς η Δαμασκός θα είναι σε θέση να εγγυηθεί την ασφάλεια από κοινού με τον ρωσικό στρατό και κατ’ επέκταση η Τουρκία θα κληθεί να αποχωρήσει. 

Τόσο η Μόσχα όσο και η Τεχεράνη επιμένουν τις τελευταίες ημέρες ότι η εφαρμογή της Συμφωνίας των Αδάνων είναι η μοναδική λύση. Τον περασμένο Ιανουάριο όταν Πούτιν και Ερντογάν συναντήθηκαν στην Μόσχα συμφώνησαν δημόσια ότι η Συμφωνία των Αδάνων είναι η βάση της συζήτησης μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού. Τώρα το αποτέλεσμα της συνάντησης του Ρώσου προέδρου με τον Τούρκο ομόλογο του στις 22 Οκτωβρίου στο Σότσι αναμένεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον για την διπλωματική στάση που θα κρατήσει η Τουρκία. 

Εάν οι προσπάθειες του Πούτιν αποδώσουν καρπούς τότε αυτό θα σημαίνει ότι η Ρωσία έχει γεμίσει το κενό που άφησε η αποχώρηση των Αμερικανών από την Συρία στρατιωτικά και διπλωματικά με ένα ξεκάθαρο μήνυμα: όποιος είναι στο πλευρό των Ρώσων είναι στο πλευρό των νικητών, όπως ο Μπασάρ αλ Άσαντ που έμεινε στη θέση του αποκλειστικά και μόνο με την ρωσική στήριξη.