Λόφος του Στρέφη: Μετά την καταστροφή, τι;

Δημήτρης Καλαντζής

Ο λόφος του Στρέφη αποτελεί τη μοναδική ανάσα πρασίνου των Εξαρχείων, μία υπέροχη έκταση 50 στρεμμάτων, διαμορφωμένη με πλακόστρωτα μονοπάτια, ιδανική για περιπάτους και χαλάρωση από τους ρυθμούς της πόλης. Πρόκειται για έναν λόφο που άγγιξε την ακμή της δημοφιλίας του την εικοσαετία 1980-90, μετά την εκτεταμένη ανάπλαση του Δήμου Αθηναίων, όταν δημιουργήθηκε γήπεδο μπάσκετ, ανοιχτό πέτρινο θεατράκι, παιδική χαρά και πανέμορφες διαδρομές. Δυστυχώς έκτοτε σταδιακά και με μικρές αναλαμπές, ο λόφος εγκαταλείφτηκε στην τύχη του, όλες οι υποδομές του υπέστησαν βανδαλισμούς με αποτέλεσμα σήμερα να δίνει την εικόνα ενός κατεστραμμένου δημόσιου χώρου με υποχωρήσεις εδαφών, αναιμική βλάστηση και σκουπίδια παντού.
 

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ

Ο λόφος αρχικά ονομαζόταν Αγχεσμός, καθώς στην κορυφή του πιθανολογείται ότι δέσποζε κατά την αρχαιότητα το άγαλμα του Αγχέσμιου Διός. Τον 18ο και τον 19ο αιώνα λειτουργούσε εκεί το λατομείο της οικογένειας Στρέφη, από όπου πήρε και τη σημερινή του ονομασία. Ο αστικός θρύλος θέλει να αλλάζει ριζικά η εικόνα του λόφου το 1920 εξαιτίας μίας… μπουγάδας. Η γυναίκα του αξιωματικού Στρέφη, που ζούσε στις παρυφές του λόφου, εκνευρίστηκε τόσο από το κοκκινόχωμα του λατομείου που της λέρωνε τα πλυμένα ρούχα, που υποχρέωσε τον άντρα της να βάλει στρατιώτες να φυτεύσουν ολόκληρο τον λόφο, κόντρα μάλιστα στην επιθυμία του αδελφού του που ήθελε να συνεχίσει τη λειτουργία του το λατομείο. Έτσι ο λόφος πρασινίζει και το 1936 οριοθετείται στη σημερινή του έκταση.
 

 

Η ΑΚΜΗ

Το 1985 επί δημαρχία Δημήτρη Μπέη και Υπουργίας Αντώνη Τρίτση στο Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος γίνεται η μεγάλη ανάπλαση του λόφου με σεβασμό στο ανάγλυφο του εδάφους και πρόταγμα τη δημιουργία υποδομών, ώστε ο χώρος να αποκτήσει περισσότερες λειτουργίες για τους γύρω κατοίκους. Έτσι δημιουργούνται πανέμορφες πλακόστρωτες διαδρομές, γήπεδο μπάσκετ, παιδική χαρά, και μικρό πέτρινο θέατρο. Ο κόσμος κατακλύζει τον λόφο όλες τις ώρες της ημέρας ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, καθώς το βράδυ λειτουργούν δύο ουζερί, στο θεατράκι γίνονται εκδηλώσεις  και τα ζευγαράκια έχουν τη δυνατότητα να ρομαντζάρουν στις διαδρομές του με θέα τη φωτισμένη Αθήνα και τον Λυκαβηττό.
 

 

Η ΠΑΡΑΚΜΗ

Η παρακμή του Λόφου γίνεται σταδιακά με αποκορύφωμα την τελευταία δεκαετία της οικονομικής κρίσης, όταν εγκαταλείπεται από τον Δήμο Αθηναίων και γίνεται χώρος διακίνησης ναρκωτικών και διαβίωσης προσφύγων, μεταναστών και άστεγων. Ακόμα και σήμερα στον λόφο του Στρέφη ζουν άνθρωποι σε συνθήκες απόλυτης εξαθλίωσης, κάποιοι με εμφανή προβλήματα ψυχικής υγείας ή προβλήματα από εξαρτήσεις, ξεχασμένοι από τις υπηρεσίες πρόνοιας δήμου και κράτους.
 

 

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ, ΤΙ;

Η νέα δημοτική αρχή έχει ξεκινήσει εργασίες περιποίησης του πρασίνου με κλαδέματα και απομάκρυνση των ξερών δέντρων, ώστε ο χώρος να γίνει πιο ανοικτός και φιλόξενος για τους περιπατητές. Για την απομάκρυνση των σκουπιδιών που καλύπτουν κάθε τετραγωνικό μέτρο του Λόφου (μεταξύ των οποίων μεγάλος όγκος περιττωμάτων) θα χρειαζόταν μια μεγάλη κινητοποίηση αποκομιδής και τουλάχιστον τρία φορτηγά για να τα μεταφέρουν σε χωματερή. Ακόμα πιο δύσκολη θα είναι η αφαίρεση από τις λιθόκτιστες κατασκευές εκατοντάδων συνθημάτων και «υπογραφών» που χαλάνε την αρμονία του φυσικού τοπίου. Ακόμα όμως και εάν αυτό γίνει εφικτό, δεν μπορεί να υπάρξει επανοικειοποίηση του Λόφου εάν δεν ξεκινήσουν λειτουργίες για τους πολίτες: παιδικές χαρές για τα παιδιά, εκδηλώσεις στο θεατράκι και λειτουργία του δεύτερου ουζερί για τους μεγάλους.

Το Πεδίον του Άρεως είναι το καλύτερο παράδειγμα για τους δημόσιους χώρους της Αθήνας: όσο ήταν σκοτεινό, απεριποίητο και χωρίς λειτουργίες, ήταν χώρος ερήμωσης και παραβατικότητας. Από τη στιγμή που ξεκίνησε το έμπρακτο ενδιαφέρον των πολιτών και των Αρχών, άρχισε να πλημμυρίζει ζωή.  
 

 

 

 

Πηγή: postmodern