Μεταξύ σφύρας και άκμονος ο Ερντογάν εξαιτίας της δολοφονίας Σουλεϊμανί

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Η είδηση της δολοφονίας του Ιρανού στρατηγού, Κασέμ Σουλεϊμανί έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία και προκάλεσε μεγάλη αμηχανία στην Άγκυρα. Λίγες ώρες νωρίτερα ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ συνομιλούσε τηλεφωνικά με τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν για τις εξελίξεις στην περιοχή αλλά το θέμα δεν αναφέρθηκε, σύμφωνα με Τούρκο πρόεδρο. 

Παρά την αρχική σύγχυση η Τουρκία φάνηκε να αντιδρά μετρημένα. Ο Τούρκος πρόεδρος, σε μία προσπάθεια να γυρίσει το παιχνίδι και να αναδείξει την διπλωματική δύναμη της Τουρκίας, είπε ότι ο Τραμπ ζήτησε την γνώμη του για το Ιράν. Ο Ερντογάν αποδοκίμασε την δολοφονία Σουλεϊμανί αλλά με προσεκτικό ύφος για τις ΗΠΑ, καθώς είπε ότι ήταν μία απόφαση προήλθε από κακές συμβουλές και αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή. 

Ο Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθάρισε άμεσα ότι δεν επιθυμεί η χώρα να εμπλακεί σε μία σύγκρουση μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης. Άλλωστε, μία τέτοια εμπλοκή θα τίναζε στον αέρα τα σχέδια του για την περιοχή σε μία περίοδο που ενισχύει στρατιωτικά την κυβέρνηση της Τρίπολης στην Λιβύη. 

Σε αυτή την φάση η Τουρκία βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί καθώς οι σχέσεις της με το Ιράν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν στην καλύτερη περίπτωση δύσκολες και περίπλοκες. Ιστορικά οι δύο χώρες αντιμάχονται στην Μέση Ανατολή. Στη Συρία για χρόνια το Ιράν στήριζε τον πρόεδρο, Μπασάρ αλ Άσαντ, τον οποίο τα πρώτα χρόνια κατακεραύνωνε ο Ταγίπ Ερντογάν. 

Στη συνέχεια με την παρέμβαση και της Ρωσίας οι δύο χώρες ήρθαν πιο κοντά καθώς είχαν ένα κοινό πρόβλημα: τους κουρδικούς πληθυσμούς. Η Τουρκία δεν ήθελε να δει τους Κούρδους της Συρίας να προχωρούν στην δημιουργία ενός αυτόνομου κράτους στα νότια σύνορα της. Μία τέτοια εξέλιξη επιθυμούσε να αποφύγει και το Ιράν, καθώς θα έδινε ελπίδες για αυτονομία και στους κουρδικούς πληθυσμούς που ζουν στο έδαφος της. 

Στον Περσικό Κόλπο λοιπόν η Τουρκία σταδιακά προσέγγισε και στήριξε τα ιρανικά συμφέροντα κόντρα στην Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, χώρες με τις οποίες βρίσκεται σε αντίπαλα στρατόπεδα στη σύγκρουση της Λιβύης. 

Ταυτόχρονα ο Ταγίπ Ερντογάν κατόρθωσε να διατηρήσει τις καλές σχέσεις του με τον Αμερικανό πρόεδρο παρά το γεγονός ότι το αμερικανικό κατεστημένο θεωρεί ότι δίνει πολύ μεγάλες παραχωρήσεις στην Τεχεράνη. Το 2013 η Ουάσινγκτον κατηγόρησε την Τουρκία ότι ξέπλενε μαύρο χρήμα για το Ιράν, που είχε υποβληθεί σε αυστηρές κυρώσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα. 

Τώρα το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο εάν ο Αμερικανός πρόεδρος θα πιέσει τον Τούρκο ομόλογο του να πάρει το μέρος των ΗΠΑ και του Ισραήλ σε αυτή την σύγκρουση. Ήδη η Τουρκία έχει σταματήσει να αγοράζει ιρανικό πετρέλαιο αλλά οι πληροφορίες ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες έδωσαν πληροφορίες για Ισραηλινούς πράκτορες στο Ιράν έχει ενοχλήσει έντονα Ουάσινγκτον και Τελ Αβίβ. 

Σύμφωνα με αναλυτές, η Τουρκία το επόμενο διάστημα θα επιχειρήσει να κινηθεί διπλωματικά και να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν. Αυτή η θέση θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή και παράλληλα θα ενίσχυε την διπλωματική ισχύ της χώρας. Στην Άγκυρα ποντάρουν ότι σε αυτή τη φάση οι ΗΠΑ θα χρειαστούν περισσότερο από ποτέ τις στρατιωτικές βάσεις στο Ιντσιρλίκ και το Κουρετσίκ και θα υποχρεωθούν να κάνουν παραχωρήσεις στην Τουρκία.