Μπορεί το παιχνίδι να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν υπευθυνότητα, αυτοπεποίθηση και αλληλοκατανόηση, να μάθουν να διαχειρίζονται τις αποτυχίες και την απόρριψη; Φυσικά και μπορεί, καθώς τα σημαντικότερα στοιχεία της προσωπικότητας ενός ανθρώπου διαμορφώνονται στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Βασικό στοιχείο για αυτό όμως, είναι τα παιδιά να παίζουν ακηδεμόνευτα, χωρίς την παρέμβαση των ενηλίκων.
Για το παιχνίδι και το ρόλο του στη ζωή ενός παιδιού μιλά στο Skai.gr ο Γιάννης Γιαννούδης, επιχειρηματίας στο χώρο της εκπαίδευσης και διοργανωτής του δεύτερου Διεθνούς Συνεδρίου για το ρόλο του Παιχνιδιού στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών, Play on Early Education (27-30 Απριλίου, Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων Εχελιδών 19 & Πειραιώς 144).
Στο Συνέδριο θα μιλήσουν κορυφαίοι εκπαιδευτικοί, όπως ο Tom Hobson από το Σιάτλ και η Suzanne Axelsson από τη Στοκχόλμη, ενώ θα περιλαμβάνει θεματικές ενότητες εναρμονισμένες με τις εξελίξεις της εποχής, όπως φυλετική ισότητα και κατάρριψη των στερεοτύπων, τεχνολογία, αλλά και πώς παίζει ένα παιδί στην εποχή της κοινωνικής απόστασης….
- Πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι για την εξέλιξη – νοητική, συναισθηματική – ενός παιδιού;
Το ελεύθερα επιλεγόμενο, ακηδεμόνευτο από τους ενήλικες παιχνίδι, είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν να αποφασίζουν μόνα για την ζωή τους από νωρίς, να αυτονομούνται, να αποκτούν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους. Το παιχνίδι είναι επίσης ο τρόπος με τον οποίο ανακαλύπτουν την γνώση με ενθουσιασμό και με τον δικό τους μοναδικό ρυθμό, κάτι που θα τα ακολουθεί για όλη την υπόλοιπή τους ζωή.
Όταν παίζουν χωρίς την παρέμβαση των ενηλίκων, τα παιδιά αναγκάζονται να διαχειρίζονται μόνα τους τις αντιπαραθέσεις και τις διαφωνίες. Δημιουργούν τους δικούς τους κόσμους (πάντοτε "έξω από το κουτί") καινοτομούν, αναπτύσσουν κώδικες αποτελεσματικής επικοινωνίας, αλληλεγγύη και αλληλοκατανόηση. Ιδίως οι στιγμές έντασης και οι αποτυχίες είναι που βοηθούν τα παιδιά να μάθουν να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα δύσκολα συναισθήματα (φόβο, απογοήτευση, απόρριψη) και να αποκτούν ενσυναίσθηση και αυτονομία.
- Τα παιδιά παίζουν όσο θα έπρεπε να παίζουν και πόσο εύκολο είναι να παίζει αρκετά ένα παιδί και λόγω της ιδιαίτερης κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο κόσμος λόγω του κορωνοϊού αλλά και λόγω της ανάπτυξης της τεχνολογίας;
Ποτέ η ποσότητα του παιχνιδιού δεν είναι αρκετή! Ιδίως στην εποχή μας, όπου τα παιδιά που από πολύ νωρίς εμπλέκονται σε σχολικές δραστηριότητες και οργανωμένες δράσεις ακαδημαϊκής φύσεως.
Τα δυο χρόνια κορωνοϊού και τα παρατεταμένα lockdown σε ολόκληρο τον κόσμο, υποχρέωσαν ολόκληρο τον πλανήτη να ανακαλύψει καινούργιους τρόπους ώστε τα παιδιά να παραμείνουν σε επαφή με τους φίλους και τους δασκάλους τους. Ευτυχώς λοιπόν που η σύγχρονη τεχνολογία μας έδωσε αυτή τη δυνατότητα! Η τεχνολογία είναι απλώς το μέσο και η καλή ή κακή χρήση της εξαρτάται από εμάς και από τις συνθήκες που δημιουργούμε για την αξιοποίησή της. Σήμερα δεν υπάρχει αμφιβολία για το αν η τεχνολογία ενισχύει το παιχνίδι, το ζητούμενο πάντοτε είναι ο τρόπος.
- Υπάρχουν κάποιοι βασικοί λόγοι για τους οποίους δεν παίζει αρκετά ένα παιδί, κάνουν κάποιο λάθος οι "μεγάλοι";
Το βασικό "λάθος" που κάνουμε συνήθως οι ενήλικες είναι πως φοβόμαστε να μεταφέρουμε στα παιδιά την ευθύνη για τη διαχείριση της ζωής τους και την εμπιστοσύνη μας στην ικανότητα τους να το καταφέρουν!
Η σωστή θεώρηση αντίθετα είναι πως το παιδί είναι ένας άνθρωπος απόλυτα ισότιμος με εμάς. Στόχος μας πρέπει να είναι, μέσα από την παρατήρηση, τον σεβασμό στις ανάγκες του και την εμπιστοσύνη στις δικές του δυνατότητες, να το βοηθούμε να ανακαλύπτει καθημερινά τον κόσμο με τον δικό του μοναδικό ρυθμό. Δεν χρειάζεται να παρεμβαίνουμε αλλά να δημιουργούμε ένα πλαίσιο ασφάλειας, εμπιστοσύνης και αποδοχής. Ποτέ δεν μας απογοητεύει ένα παιδί όταν το καταστούμε υπεύθυνο για τις φυσικές συνέπειες των πράξεων του.
- Μέχρι ποια ηλικία χρειάζεται η εκπαίδευση ενός παιδιού να είναι play -based; Μήπως γίνεται απότομα η μετάβαση στο σχολείο και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτό και το παιδί κινδυνεύει να χάσει την έμπνευσή του;
Δεν υπάρχει ηλικιακό όριο! Αντίθετα, σχολεία όπως το Sadbury Valley ή παιδιά που έχουν περάσει όλη την ζωή τους σε home schooling παιδαγωγικό περιβάλλον, αποδεικνύουν πως η εκπαίδευση μπορεί να είναι κορυφαία και έξω από το ακαδημαϊκό πλαίσιο. Μην ξεχνάμε πως το σημερινό σχολικό μοντέλο αναπτύχθηκε την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, τότε που ο κόσμος άρχισε να χρειάζεται σε μεγάλη κλίμακα εργαζόμενους εκπαιδευμένους στην πειθαρχημένη επανάληψη μηχανιστικών εργασιών.
Από την άλλη πλευρά, όσο αυστηρό και αν είναι το ακαδημαϊκό σχολικό πλαίσιο, ένα παιδί που έως τα έξι του χρόνια έχει γαλουχηθεί σε ένα play based περιβάλλον και έχει αναπτύξει όλα τα χαρακτηριστικά για τα οποία μιλήσαμε παραπάνω, οπωσδήποτε θα βρει τον τρόπο να προσαρμοστεί σωστά και θα συνεχίσει να είναι χαρούμενο και να εμπνέεται.
Διότι τα σημαντικότερα στοιχεία της προσωπικότητας του έχουν ήδη διαμορφωθεί στα πρώτα χρόνια ζωής και την δύναμη που του έχει προσφέρει το παιχνίδι, την έχει μέσα του.
- Τι αλλαγές χρειάζεται το εκπαιδευτικό σύστημα ώστε τα παιδιά να γίνονται πιο ανεξάρτητα και πιο υπεύθυνα;
Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα υποφέρει διαχρονικά από δύο μεγάλες πληγές: την τεράστια & συνεχή παρέμβαση του κεντρικού κράτους στην λειτουργία των σχολείων και την παντελή έλλειψη αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Και στους δύο αυτούς τομείς σήμερα γίνονται επιτέλους αλλαγές.
Να γνωρίζουμε όμως ότι θα δούμε ένα "άλλο", καλύτερο (δημόσιο) σχολείο μόνο όταν οι δάσκαλοι αξιολογηθούν ουσιαστικά και οι καλύτεροι από αυτούς επιλεγούν να διευθύνουν τα σχολεία. Με αυξημένη, σε σχέση με σήμερα, αυτονομία και προπαντός με την δυνατότητα σύνδεσης του σχολείου με την κοινωνία που εξελίσσεται και αλλάζει.
- Τι ήταν αυτό που σας έκανε να πάρετε την απόφαση να διοργανώσετε ένα συνέδριο για το παιχνίδι; Σε ποιους απευθύνεται;
Ο μόνος λόγος που το κάνουμε είναι η επιθυμία μας να "παίζουμε μπάλα", ως σχολείο, στο champions league του play-based education!
Έτσι λοιπόν, θα φέρουμε και πάλι στην Ελλάδα μερικούς από τους κορυφαίους ανθρώπους στον κόσμο σήμερα, στον χώρο μας. Επτά keynote speakers & 25 presenters & workshop conductors, οι μισοί εκ των οποίων θα έλθουν από το εξωτερικό, για τέσσερις ημέρες θα προσπαθήσουν να διερευνήσουν μαζί μας την εξέλιξη του παιχνιδιού στην εκπαίδευση, μέσα στον καινούριο κόσμο που ήδη έχει ανατείλει.
Το Play on Early Education απευθύνεται σε οποιονδήποτε έρχεται καθημερινά σε επαφή με μικρά παιδιά και θέλει να τα βλέπει να εξελίσσονται και να ανακαλύπτουν τον κόσμο με ενθουσιασμό και με αυτοπεποίθηση. Τα παιδιά πλέον γεννιούνται σε μια εποχή που τους προσφέρει χιλιάδες ερεθίσματα πολύ γρήγορα. Είναι αδύνατον ένας παιδαγωγός ή ένας γονέας να διαχειριστεί αυτά τα "νέα μοντέλα" παιδιών, μόνο με βάση την γνώση και την εμπειρία του παρελθόντος.
- Τι να περιμένει να ακούσει κάποιος που θα παρακολουθήσει το Συνέδριο;
Πέρα από τα παραδοσιακά ζητήματα που παραδοσιακά συζητάμε, θα ασχοληθούμε και με νέες περιοχές εναρμονισμένες με τις εξελίξεις της εποχής (π.χ. φυλετική ισότητα και κατάρριψη των στερεοτύπων, τεχνολογία, neuroscience, κλπ) - πάντοτε με άξονα το ακηδεμόνευτο, ελεύθερα επιλεγόμενο παιχνίδι που βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, αυτονομία, ανεξαρτησία.
Θα είναι και πάλι ένα συνέδριο επαναξιολόγησης των παλαιών δεδομένων, με στόχο όλοι να φύγουμε έχοντας προβληματιστεί εποικοδομητικά και "έξω από το κουτί". Και φυσικά έχοντας ακούσει "καλές ιστορίες" για το παιχνίδι από ολόκληρο τον κόσμο!
* O Γιάννης Γιαννούδης είναι ιδιοκτήτης του Κέντρου Προσχολικής Αγωγής Dorothy Snot
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
