Του Δημήτρη Αναστασόπουλου*
Η παρουσία των γυναικών στο δικηγορικό σώμα και τον χώρο της Δικαιοσύνης εν γένει, θα μπορούσε κανείς να πει ότι αποτελεί μια σημαντική νίκη του γυναικείου αγώνα για ισότητα, αφού πρακτικά σε δύο γενιές, ένας ασφυκτικά ανδροκρατούμενος χώρος πλέον απαρτίζεται πλειοψηφικά από γυναίκες και με αυξητικές τάσεις. Από τις πρωτοπόρες των δεκαετιών του ’60 και του ’70 οι οποίες γκρέμισαν στερεότυπα και προκαταλήψεις με προσωπικό κόστος, μέχρι τις σημερινές φοιτήτριες νομικής που πλέον το φύλο τους δεν αποτελεί τροχοπέδη στις επαγγελματικές τους προοπτικές, ο δρόμος που έχει διανυθεί είναι μακρύς αλλά ακόμη μένουν αρκετά να γίνουν.
Ο Συνδυασμός μας «Με το Δικηγόρο» αποφάσισε να αντιμετωπίσει το ζήτημα των έμφυλων διακρίσεων όχι με γενικόλογες διατυπώσεις, εκθέσεις ιδεών και αφορισμούς αλλά με μια σαφή καταγραφή των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες δικηγόροι σήμερα. Διενεργήσαμε μια μεγάλη έρευνα, όπου συμμετείχαν 1200 γυναίκες Συνάδελφοι, από όλες τις «φυλές» της σύγχρονης δικηγορίας: Ελεύθερες επαγγελματίες, στελέχη δικηγορικών εταιρειών, έμμισθες σε δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα , με «μπλοκάκι». Το δείγμα ξεπερνούσε το 10% των γυναικών Δικηγόρων στην Αθήνα σήμερα και εκτίμησή μας είναι ότι η χαρτογράφηση της γυναικείας δικηγορικής ταυτότητας υπήρξε αναλυτική και πλήρης και επιβεβαίωσε αυτό που υποψιαζόμασταν: Ότι παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, υπάρχουν ακόμη σοβαρά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν, όχι φυσικά διότι οι γυναίκες δικηγόροι χρήζουν ευνοϊκής αντιμετώπισης αλλά ακριβώς για να μπορούν να αναδεικνύουν τις δυνατότητες, τις δεξιότητες, τις ικανότητές τους και να κρίνονται αποκλειστικά βάσει αυτών, χωρίς έμφυλα εμπόδια σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό επάγγελμα - λειτούργημα.
Η έρευνα αυτή, ανέδειξε, μεταξύ πολλών άλλων, δύο βασικές προβληματικές: Η μία είναι το ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό (32%) των γυναικών Δικηγόρων που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, άλλη μια απόδειξη ότι η έμφυλη βία δεν «γνωρίζει» από μορφωτικό επίπεδο θύτη και θύματος και μπορεί να συμβαίνει ακόμη και σε γυναίκες που έχουν πλήρη επίγνωση των δικαιωμάτων τους. Η άλλη είναι τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά (άνω του 65%) με τα οποία οι γυναίκες δικηγόροι θεωρούν ότι ο Σύλλογος δεν τις στηρίζει αρκετά και ότι το πλαίσιο στήριξης εγκυμοσύνης, λοχείας και θηλασμού είναι ανεπαρκές.
Ως προς το θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης, δεν μπορεί ο Δ.Σ.Α. που υποτίθεται ότι είναι στην πρωτοπορία της υπεράσπισης των δικαιωμάτων να μένει ουραγός σε ένα ζήτημα που πλήττει βαθειά σημαντικό αριθμό μελών του. Η δημιουργία μόνιμης επιτροπής και Παρατηρητηρίου για θέματα έμφυλων διακρίσεων και βίας, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση Κώδικα Δεοντολογίας και Πειθαρχικής διαδικασίας για την ευχερέστερη, γρηγορότερη και αυστηρότερη αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, πρέπει να είναι βασική προτεραιότητα.
Ως προς το θέμα της μητρότητας εν γένει, δεν θέλουμε ποτέ ξανά Συνάδελφος να βρεθεί μπροστά στο δίλημμα «καριέρα ή οικογένεια». Πέραν των όσων οφείλει να πράξει η εκάστοτε κυβέρνηση δια του ΕΦΚΑ και της πίεσης που θα ασκήσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση, οι πόροι του Δ.Σ.Α. πρέπει να κατευθυνθούν στην ενίσχυση της μητέρας Δικηγόρου με συνδυασμό απαλλαγών, επιδομάτων και ατελειών. Είναι αδιανόητο άλλωστε να χρηματοδοτούνται φαραωνικές εκλογικές διαδικασίες όταν υπάρχει η δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας με το 1/10 του κόστους και τη ίδια στιγμή να μην δίδεται ουσιαστικό βοήθημα στις εγκυμονούσες και νέες μητέρες Συναδέλφους.
Ως Δ.Σ.Α. έχουμε χρέος απέναντι στις πρωτοπόρους γυναίκες συναδέλφους που αγωνίστηκαν για την ισότητα των φύλων στη Δικηγορία, οι κόρες και οι εγγονές τους και κάθε γυναίκα που βιοπορίζεται από τη Δικηγορία, να μην αντιμετωπίσει ποτέ την ελάχιστη διάκριση λόγω φύλου. Οι υποψήφιες και υποψήφιοι άλλωστε του συνδυασμού μας μοιράζονται αυτό το όραμα και διαμόρφωσαν τις προτάσεις μας ανάλογα.
Και ανεξαρτήτως φύλου, με την ψήφο μας στις προσεχείς Δικηγορικές εκλογές οφείλουμε να αναδείξουμε στη διοίκηση του Συλλόγου μας και τις γυναίκες συναδέλφους που διεκδικούν την ψήφο μας. Η εξάλειψη άλλωστε των διακρίσεων πάσης φύσεως περνάει μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες και επιτέλους πρέπει να ξορκίσουμε το φάντασμα των έμφυλων διακρίσεων που ακόμη πλανάται ακόμη και μέσα στα γραφεία μας.
Ο Δημήτρης Αναστασόπουλος έιναι υποψήφιος πρόεδρος του ΔΣΑ
