Του Ανδρέα Ανδρέου*
Επαιρόμεθα εν Ελλάδι για το συγκριτικό πλεονέκτημα περί της υψίστης ποιότητας ανθρωπίνου δυναμικού που μας χαρακτηρίζει, συγκριτικά με τους μονοδιάστατους ξένους. Εκ παραλλήλου, μεμψιμοιρούμε διαρκώς για το ελλιπές σύστημα παιδεύσεως της χώρας μας. Το εν λόγω παράδοξο ανέπτυξε ο κ. Δοξιάδης στο άρθρο του «Κακό σχολείο, καλοί απόφοιτοι;» στην Καθημερινή της 21ης/6/2020, παραδίδοντάς μας την συλλογιστική σκυτάλη να προβούμε σε μία σύντομη κριτική περίσκεψη αναφορικά με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Ο παγκόσμιος εγκλεισμός κατέστησε σαφές ότι το περιβόητο σημείο «προ των πυλών της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης» ευρίσκετο ήδη πίσω μας.
Οι εν λόγω θύρες σφραγίστηκαν και εμείς βρεθήκαμε εγκλωβισμένοι σε έναν κόσμο για την αντιμετώπιση του οποίου δεν διαθέτουμε τα απαραίτητα εφόδια. Θα ήτο κατ’ ελάχιστον στρουθοκαμηλισμός να ισχυριστούμε ότι αιφνιδιαστήκαμε, αφού πολλάκις έκρουσαν πένθιμα οι κώδωνες των διεθνών αξιολογήσεων για την ψηφιακή μας επάρκεια.
Πάρα ταύτα, το ζήτημα που θα έπρεπε να μας ταλανίζει δεν είναι η σύγκριση με άλλες χώρες, αλλά η αιθεροβατούσα -έκδηλα αναποτελεσματική- οπτική του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Δηλαδή, ότι ενώ ένα παιδί από το δημοτικό ακόμα είναι a priori καταρτισμένο στην χρήση των λειτουργικών συστημάτων, έχει πρόσβαση σε καταιγισμό διαδικτυακών πληροφοριών -περιθωριοποιώντας την «αυθεντία» του δασκάλου-, καθώς και ότι έρχεται συστηματικά ενώπιον διαδικτυακού πορνογραφικού υλικού, εξαιρετικά επικίνδυνου για τον ψυχισμό και την ύστερη κοινωνική του ανάπτυξη, το ελληνικό σχολείο αλληθωρίζει σκοπίμως. Απαγορεύει την χρήση των κινητών στους σχολικούς χώρους, αποστειρώνει την διαδικασία μάθησης στο πλαίσιο της προκαθορισμένης ύλης των σχολικών βιβλίων και αμφιταλαντεύεται για την εισαγωγή της σεξουαλικής αγωγής στο πρόγραμμα σπουδών, έχοντας κλειδωμένο σε αποθήκες το ήδη προ ετών έτοιμο βιβλίο. Τα προαναφερθέντα, φυσικά, αποτελούν απλά θλιβερά ορόσημα, διότι το ζήτημα της παιδείας είναι συνολικότερο και συνίσταται σε ποικίλες ατάκτως ερριμμένες διαστρεβλώσεις, που τελούν αντικείμενα του εθνικού μας σπορ «όλα κάτω από το χαλί».
Ορίστε κάτι στο οποίο είμαστε πραγματικά ασυναγώνιστοι!
Βέβαια, το να αποδώσουμε την ευθύνη αποκλειστικά στο Υπουργείο Παιδείας είναι η εύκολη λύση. Άλλωστε, πιο Υπουργείο; Έχει σταθερή πολιτική η χώρα μας για την παιδεία; Φυσικά ήταν σημαντικό βήμα η αποστροφή από μία «Κυβέρνηση ελλείψει παιδείας»1, όμως τούτο δεν αρκεί. Κάθε πολίτης ενέχεται σε διεκδίκηση ουσιαστικής βελτίωσης της παρεχόμενης εκπαίδευσης, για τα παιδιά του, για το μέλλον της χώρας.
Φυσικά, σε αυτό το σημείο προβάλει η αυθόρμητη απορία για το δέον του περιεχομένου και του τρόπου παιδεύσεως. Εξειδικευμένη κατάρτιση δεν κατέχω, όμως, η κοινή λογική υποδεικνύει ότι τα θεμελιώδη εκπαιδευτικά ζητήματα δεν επιλύονται με τις «ελαφρές» τροποποιήσεις στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα…
Πρώτιστο μέλημα μιας Κυβέρνησης που ενδιαφέρεται πραγματικά για την Παιδεία, είναι ο εξοβελισμός της παραπαιδείας. Ας μην γελιόμαστε, τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα αποτελούν πάγιο καθεστώς. Μόνο όταν αφαιρεθεί το εν λόγω εργαλειακό δεκανίκι πρόκειται να αναγκαστεί η δευτεροβάθμια εκπαίδευση να έρθει ενώπιον των ευθυνών της. Ας παραχωρηθούν μεγαλύτερες ελευθερίες στους δασκάλους, περιορίζοντας την ηγεμονία της διδακτέας ύλης, αυξάνοντας (ή μάλλον επαναφέροντας) την επιθεώρηση του έργου τους και θεσπίζοντας διαρκή προγράμματα επιμόρφωσής τους. Να εισαχθεί η συστηματική χρήση ηλεκτρονικών μέσων, για εύρεση πληροφοριών στο διαδίκτυο, ώστε να καταρτιστούν οι μαθητές στην εύρεση έγκυρης πληροφορίας.
Τέτοιες δεξιότητες, υπό το πρίσμα της εκπαίδευσης στην ασφαλή χρήση του διαδικτύου, αποτελούν απαραίτητα εφόδια για την μετέπειτα εξέλιξή τους, όχι μόνο επαγγελματικά, αλλά και ως σύγχρονοι πολίτες.
Η ουσιαστική πολιτική παιδεία, όμως, δεν εξαντλείται εκεί. Πρέπει η γνώση να αποκτάται μέσω της εμπειρίας, η ξακουστή βιωματική μάθηση. Αν δεν τεθεί ο ίδιος ο μαθητής υπεύθυνος έστω και της ελαχίστης οιονεί πολιτικής απόφασης, ποια τα εφόδια που θα αποκτήσει ως μελλοντικός πολίτης; Η πρόταση ενός άσημου φοιτητή, του γράφοντος, είναι η ίδρυση από το Υπουργείο μίας Πανελλήνιας Ένωσης Μαθητών, η οποία θα εφαρμόσει σύγχρονες μεθόδους διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων. Το Κεντρικό Όργανο να απαρτίζεται από μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης όλης της χώρας -ίσως και της ομογένειας- και λόγο να έχει, μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας και οπτικοακουστικών μέσων, κάθε μαθητής ανεξαιρέτως. Τέλος, η αρμοδιότητά της Ένωσης δέον να είναι συμβουλευτική, ώστε οι μαθητές μέσω του βιώματος του Πολιτικού (άνευ κομματικού χρωματισμού) να καθοδηγούν το Υπουργείο Παιδείας και να ενημερώνουν την κοινωνία αναφορικά με τις ανάγκες τους, τις ιδέες τους, εμμέσως να νιώσουν υπεύθυνοι για το μέλλον τους.
Η κα. Κεραμέως είναι μία αποτελεσματική και αποφασιστική Υπουργός που έφερε εις πέρας ένα δύσκολο έργο τόσο εν μέσω όσο και πριν την πανδημία, καθώς και η Υφυπουργός κα. Ζαχαράκη έχει σταθεί επάξια στον ρόλο της με αξιοπρόσεκτο ζήλο σε ότι της έχει ανατεθεί. Όμως, η ψήφιση ενός ακόμη Νόμου για την Παιδεία που δεν έλαβε μέτρα για τα πλείστα θεμελιώδη εκπαιδευτικά ζητήματα, καθιστά την χώρα μας σταθερά κατωτέρα των περιστάσεων, της ιστορίας της και προ πάντων των δυνατοτήτων της. Ιδέες και λύσεις υπάρχουν, κοινωνική και πολιτική πρόθεση;
*Ο Ανδρέας Ανδρέου είναι φοιτητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου
1. http://kl-news.com/nomoschedio-gia-tin-paideia-apo-kyvernisi-elleipsei-paideias/
