Μια είδηση που ενώ θα μπορούσε να αποτελέσει case study για πολλές μορφές ανθρώπινης συμπεριφοράς, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τα ψιλά των ΜΜΕ: Σύμφωνα με το αστυνομικό δελτίο, τα μέλη μιας οικογένειας Ρομά, που έχει απασχολήσει πολλές φορές στο παρελθόν τη δικαιοσύνη, εμφανίζονταν ως μεσάζοντες που μπορούσαν να προμηθεύσουν μεγάλες ποσότητες χρυσών λιρών σε καλή τιμή. Ένας γνωστός επιχειρηματίας, μια υποψηφία βουλευτής και μια επιχειρηματίας ξενοδοχείων από τη Μύκονο έπεσαν θύματα της απάτης που στήθηκε από την οικογένεια Ρομά, που ενώ απέσπασαν 750.000 ευρώ από τον πρώτο,100.000 ευρώ από τη δεύτερη και 175.000 ευρώ από την τρίτη για την αγορά χρυσών λιρών σε καλή τιμή. Αντί για χρυσές λίρες, όμως, τους παράδωσαν μασούρια καλά τυλιγμένα, με 20λεπτά. Τα θύματα, που δεν κατονομάζονται ούτε φωτογραφίζονται αρκετά από τις πληροφορίες, ώστε να αποκαλύπτεται η ταυτότητα τους, υπόβαλαν μηνύσεις και την υπόθεση ανέλαβε να εξιχνιάσει το ελληνικό FBI.
Σαν πρώτη αντίδραση στην είδηση θα μπορούσε να αναφωνήσει κάποιος «Ο Divinas Simplicitas» δηλαδή «Ο Θεία απλότητα» με την έννοια του απλοϊκού, του απονήρευτου, που έπεσαν θύματα απάτης, που θα ήταν δικαιολογημένη αν δεν επρόκειτο για πρόσωπα επαγγελματικά ενεργά και επιτυχημένα και όχι κάποιος ηλικιωμένος απομονωμένος στο σπίτι του, τα συνήθη θύματα απάτης από τους Ρομά, πλούσια με μεγάλες αποταμιεύσεις, που θέλησαν να διασφαλίσουν την αγορά χρυσών λιρών σε καλή τιμή.
Δεν γνωρίζω τι σημαίνει καλή τιμή, προφανώς πολύ κάτω της επίσημης τιμής αγοράς, που θα μπορούσαν να προμηθευτούν από τις τράπεζες και πάνω από την επίσημη τιμή πώλησης, δηλαδή διαφορά γύρω στα 20 ευρώ, που ευχερώς οι Ρομά θα μπορούσαν να τις πωλήσουν επίσημα. Γιατί αν οι Ρομά πωλούσαν κάτω από την επίσημη τιμή πώλησης σημαίνει ότι υπήρχε πρόβλημα διαθέσεως τους, που δεν το αποκάλυψαν, αλλά οι αγοραστές έπρεπε να υποψιαστούν. Ότι υπήρχε περίπτωση να ήταν προϊόν κλοπής, οπότε σε αυτή την περίπτωση να συντελείται το αδίκημα αποδοχής προϊόντων εγκλήματος, που στην παρούσα περίπτωση δεν υφίσταται γιατί ήταν απρόσφορη απόπειρα.
Οι Ρομά ισχυρίζονται, ότι επενδύουν τις οικονομίες τους σε χρυσές λίρες, αλλά δεν διευκρινίζουν αν τις αγοράζουν από τη μαύρη ή την επίσημη αγορά, οπότε πωλούν με χασούρα. Με λίγα λόγια, τα θύματα νόμισαν, ότι βρήκαν μια ευκαιρία αγοράς φθηνών χρυσών λιρών και αδιαφόρησαν για την προέλευσης τους. Φυσικά, έπεσαν θύματα απάτης στην οποία και οι ίδιοι μπορεί να συνετέλεσαν λόγω της συναλλαγής τους με τους Ρομά, σε κάθε, όμως, περίπτωση προσπάθησαν να το παίξουν έξυπνοι, αλλά οι Ρομά αποδείχθηκαν πιο έξυπνοι. Τα παραπάνω αποτελούν την αστυνομική ανάλυση της υπόθεσης σύμφωνα με τις πληροφορίες από τα ΜΜΕ, αλλά μας διαφεύγουν βασικές λεπτομέρειες, «essential» που θα έλεγε ο Σέρλοκ Χολμς, διαφορετικές σε κάθε περίπτωση, που ενδεχόμενα μπορούν να φωτίσουν ολόκληρο το σκηνικό.
Νομίζω, ότι είναι πιο ενδιαφέρουσα η ψυχολογική και κοινωνιολογική ανάλυση των δραστών και των θυμάτων: Δράστες μέλη μιας γνωστής οικογένειας Ρομά, που στο παρελθόν είχαν απασχολήσει πολλές φορές τη δικαιοσύνη. Δεν γνωρίζω τη γνωστή οικογένεια Ρομά ούτε τα μέλη της, αλλά μου κάνει εντύπωση, πως, ενώ στο παρελθόν έχουν απασχολήσει τη δικαιοσύνη, η αστυνομία και η δικαιοσύνη δεν έχουν εξουδετερώσει τη δράση τους, που σημαίνει ανεπάρκεια ολοκλήρου του συστήματος να εξασφαλίσει τη δημόσια ασφάλεια. Σύμφωνα με στοιχεία της αστυνομίας το 65% της ελαφράς εγκληματικότητας διαπράττεται από Ρομά, ενώ πολλές φορές συλλαμβάνονται διαρρήκτες, —κάποιος πάνω από 70 φορές— προσάγονται στη δικαιοσύνη, ζητούν αναβολή και αφήνονται ελεύθεροι και συνεχίζουν τη δράση τους. Μολονότι το ζήτημα είδε πολλές φορές το φως της δημοσιότητας η Πολιτεία δεν διορθώνει τα κακώς κείμενα. Φαίνεται πως και οι Ρομά στις απάτες τους εισήλθαν στην τεχνολογική εποχή, γιατί χρησιμοποιούν σε πολλές περιπτώσεις προηγμένες μεθόδους. Φαίνεται, ότι τα θύματα της απάτης θέλησαν να προστατεύσουν την περιουσία τους με την αγορά σε καλή τιμή χρυσών λιρών, που είναι η πιο ασφαλής τοποθέτηση και με ενδεχόμενο κέρδος, κινήσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, ότι το δύσκολο δεν είναι να κάνεις περιουσία, αλλά να τη διατηρήσεις. Συνεπώς, οι παραπάνω περιπτώσεις αποτελούν για τους κοινωνιολόγους και ψυχολόγους μια ενδιαφέρουσα case study για τη συμπεριφορά και τα κίνητρα έξυπνων και επιτυχημένων προσώπων για τη διαχείριση των οικονομικών τους με πολύ χρήσιμα στοιχεία, που θα προκύψουν από τη δικαστική διαδικασία.
Δεν γνωρίζω τις περαιτέρω διαδικασίες, το πιθανότερο κάποιοι θα τιμωρηθούν, τα χρήματα δεν θα ανακτηθούν, αλλά εκείνο που πρέπει να μείνει σαν δίδαγμα: «κάποιοι να μην υποκύπτουν στην αβάστακτη γοητεία των Ρομά για τις οικονομικές τους συναλλαγές, γιατί εκτός από την απώλεια χρημάτων μπορεί να πληγωθεί ο εγωισμός τους, ότι πιάστηκαν κορόιδα».
* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
