Η αξιωματική αντιπολίτευση στη μεταπολίτευση και το «αρνητικό» ρεκόρ του ΣΥΡΙΖΑ

Αυτοδύναμες κυβερνήσεις υπήρξαν, αλλά πάντα είχαν απέναντί τους μία ισχυρή αντιπολίτευση

Του Αντώνη Αντζολέτου

Το βράδυ της 21ης Μαΐου η συντριπτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ δεν σηματοδότησε μόνο μια νέα εποχή για το κόμμα και ένα αναγκαστικό «restart». Το αποτέλεσμα δεν είχε προηγούμενο στα μεταπολιτευτικά χρονικά, καθώς ήταν η πρώτη φορά που η αξιωματική αντιπολίτευση δεν κατάφερε να βελτιώσει τα ποσοστά της. Η διαφορά των 20 μονάδων προκάλεσε πολλές συζητήσεις για τον τρόπο που η Κουμουνδούρου επικοινώνησε το πρόγραμμά της τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κατά πόσο εμφανίστηκε αξιόπιστη στους πολίτες και για τα κρίσιμα λάθη της τελευταίας στιγμής. O παλαιός «δικομματισμός» που επανέκαμψε μετά τον κατακερματισμό του 2012 υπέστη ένα ακόμα πλήγμα. Το 2019 η Νέα Δημοκρατία και ο ΣΥΡΙΖΑ είχαν συγκεντρώσει το 71,38% των έγκυρων ψήφων. Στις τελευταίες εκλογές, εξαιτίας της πτώση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ στο 20,07%, με δυσκολία κατάφεραν να ξεπεράσουν το 60%.

Ποια ήταν η πορεία των κομμάτων που βρέθηκαν στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το μεταπολίτευση και μετά; Αυστηρά ανοδική. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου στην πρώτη εμφάνισή του στις εκλογές τον Νοέμβριο του 1974 κατέγραψε ποσοστό 13,58% και μετά από τρία χρόνια βρέθηκε στη δεύτερη θέση κάτω από τη Νέα Δημοκρατία με 25,34%. Το 1981 η «αλλαγή» τον οδήγησε στην εξουσία με το ιστορικό 48.07%. Η Νέα Δημοκρατία πριν από 42 χρόνια βρέθηκε στην αξιωματική αντιπολίτευση και χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να αυξήσει τα νούμερά της περίπου τέσσερις μονάδες (40,87%) και στη συνέχεια τον Απρίλιο του 1990 με περιπετειώδη τρόπο να αναλάβει την εξουσία (46,89%).

Ακολουθώντας τη χρονολογική σειρά για τον ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου χρειάστηκαν μόλις τρία χρόνια για να ανεβάσει το 38,61% του 1990 κατά οχτώ μονάδες και να αναλάβει τα ηνία της χώρας το 1993. Ακολούθως η Νέα Δημοκρατία με τον αείμνηστο Μιλτιάδη Έβερτ έχασε την αναμέτρηση με τον Κώστα Σημίτη το 1996 και παρέμεινε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 38,12%. Ο Κώστας Καραμανλής το 2000 ανέβασε τα ποσοστά της  στο 42,73% και μετά από τέσσερα χρόνια με 45,36% πέρασε την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου. Το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μπορεί και οι δυο ισχυροί πόλοι το 2007 να έριξαν τα ποσοστά τους με τη Νέα Δημοκρατία να ξανακερδίζει (41,84% - 38,10%), ωστόσο ο Γιώργος Παπανδρέου ακολουθώντας τον «κανόνα» κέρδισε το 2009 και με 43,94% ανέλαβε πρωθυπουργός.

Αυτό που παρατηρείται είναι το εξής: αυτοδύναμες κυβερνήσεις υπήρχαν πολλές μετά τη μεταπολίτευση. Πάντα, όμως ακολουθούσε και μια δυνατή αξιωματική αντιπολίτευση σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στις 21 Μαΐου. Και ο ΣΥΡΙΖΑ άλλωστε, όταν αναδείχθηκε σε κόμμα εξουσίας και πήρε τη θέση του ΠΑΣΟΚ κατέγραψε ανοδική πορεία. Τον Μάιο του 2012 πίσω από τη Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά σημείωσε 16,79%, ποσοστό που ανέβασε κατά 10 μονάδες ένα μήνα μετά (26,89%). Χρειάστηκαν να περάσουν τρία χρόνια και ο Αλέξης Τσίπρας από αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναδείχθηκε πρωθυπουργός δυο φορές. Τον Ιανουάριο του 2015 (36,34%) και τον Σεπτέμβριο της ίδια χρονιάς (35,46%).  «Κυβερνητική πορεία» ακολούθησε και η Νέα Δημοκρατία που το 28,10% του 2015 (την κατέταξε στη δεύτερη θέση) το έκανε 39,85% το 2019 με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αναλαμβάνει πρωθυπουργός. Ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε χθες το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και στην Κουμουνδούρου στοχεύουν στη διόρθωση των επιδόσεων τους αποδεικνύοντας πως παραμένουν ο βασικός και ηγεμονικός πόλος της κεντροαριστεράς.

Πηγή: skai.gr