«Οι ποινικές υποθέσεις έχουν υψηλή ψυχαγωγική αξία και προσφέρονται γι' αυτό ως θέαμα. Πράγματι, οι ποινικές δίκες συγκεντρώνουν όλα τα στοιχεία που χρειάζεται ένα συναρπαστικό θέαμα: Αβεβαιότητα ως προς την έκβαση, ανατροπές, πρωταγωνιστές που διακινδυνεύουν τα σημαντικότερα έννομα αγαθά τους, τιμωρία και κάθαρση», σημειώνει ο Ηλίας Αναγνωστόπουλος καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ.
Είναι δίκαιο το «περί δικαίου αίσθημα»; Αν ρωτήσεις οποιονδήποτε νομικό η απάντηση θα είναι δεδομένη: «η Δικαιοσύνη αποφασίζει με βάση τον νόμο». Είναι δίκαιο να μην «ακούει» τη φωνή του λαού; Η απάντηση θα είναι η ίδια, διαφορετικά «θα γίνουμε ζούγκλα». Και οι αντιδράσεις δεν ισοδυναμούν με καχυποψία απέναντι στο δικαστικό σώμα και στις αποφάσεις; Δεν απαξιώνεται έτσι ένας βασικός πυλώνας της Δημοκρατίας; Με την ίδια λογική, μου έλεγε μια εκπρόσωπος του νομικού κόσμου, θα μιλούσαμε για «λαϊκά Δικαστήρια» που θα στηνόντουσαν κρεμάλες στο Σύνταγμα ή αθωωτικές αποφάσεις, με βάση πάντα το «περί δικαίου αίσθημα». Οι δικαστές και οι δικηγόροι, όσοι δηλαδή υπηρετούν τη δικαιοσύνη, οφείλουν να τηρούν απαρέγκλιτα τους νόμους. Πέραν τούτου ουδέν.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η κριτική είναι θεμιτή. Και στις καταδικαστικές αποφάσεις και στις αθωωτικές. Η «κάθαρση» της αρχαίας τραγωδίας και η αντίστοιχη λαϊκή ικανοποίηση επί του παρόντος χρόνου. Το ίδιο αίσθημα στο κοινό του θεάτρου με τους «θεατές-δικαστές» να ξιφουλκούν και να ερμηνεύουν ή να λοιδορούν τις αποφάσεις. Βασικό θέμα στα καφενεία, μέγα θέμα στα μέσα ενημέρωσης. Κήνσορες και θεράποντες, όπως έλεγε και ο Ούμπετρο Έκο. Οι «πρωταγωνιστές», κατηγορούμενοι ή θύματα, μετατρέπονται σε λαϊκούς ήρωες προς βρώσιν και πόσιν. Ενώπιον των τηλεοπτικών οθονών δικάζονται ή αθωώνονται με «τραγικό» αποτέλεμα τη κάθαρση.
Είναι δίκαιο, όμως, να εισηγείται εισαγγελέας την αθώωση ενός ενήλικα που κατηγορείται για σεξουαλική εκμετάλλευση ενός μικρού κοριτσιού; Αν ήταν το παιδί μας; Αν ο ίδιος ομολογεί; Αν, αν, αν. Και μόνο τι έχει ζήσει η ψυχή της και το σώμα της, προκαλεί οργή. Ακόμη και να ενοχλήσει κάποιος στο δρόμο το παιδί μας, μας διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα και ψάχνουμε το «όπλο» για να πάρουμε στα χέρια μας τον νόμο. Η άλογη λογική.
Αλίμονο, όμως, αν η δικαιοσύνη χάσει την εμπιστοσύνη του λαού. Αλίμονο αν η υποψία γίνει καχυποψία και αλίμονο αν πάρουμε τον νόμο στα χέρια μας. Τότε θα έχει γεννηθεί ήδη το αυγό του φιδιού.
Και τότε θα έχουμε ευθύνη όλοι. Ο καθένας εκ της θέσεως του.
