Ο Γιάννης σπάει τα ταμπού

Οι περισσότεροι Έλληνες, θα εξαιρούσα ίσως κάποιους αμετανόητους χρυσαυγίτες, χαρήκαμε την επιτυχία του Γιάννη Αντετοκούνμπο. Την χαρήκαμε όπως χαιρόμαστε κάθε επιτυχία συμπατριώτη μας. Την χαρήκαμε διπλά για το πώς ένα παιδί μεταναστών κατάφερε να ξεπεράσει όλες τις δυσκολίες και να πραγματοποιήσει το όνειρό του. Την χαρήκαμε όμως και για έναν πρόσθετο λόγο: το ότι έρχεται να αμφισβητήσει μια σειρά από βαθειά ριζωμένες προκαταλήψεις στην Ελληνική κοινωνία.

Η πρώτη αφορά τον ορισμό του Έλληνα. Δεν είναι από Έλληνες γονείς, τα ελληνικά δεν είναι η μητρική του γλώσσα και δεν τρέχει «ελληνικό αίμα» στις φλέβες του. Κι όμως ακόμα και ορισμένοι που ίσως χαμογελούσαν με το σύνθημα «δεν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ» σήμερα νιώθουν εθνικά υπερήφανοι για τις επιτυχίες του δικού μας Γιάννη.

Η δεύτερη αφορά το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Ο Γιάννης είναι Έλληνας επειδή το επέλεξε. Είναι και Νιγηριανός, δεν απαρνήθηκε ποτέ την καταγωγή του. Κι εμείς το έχουμε αποδεχθεί όχι επειδή υπάρχει κάποια διακρατική συμφωνία αλλά επειδή, έμμεσα έστω, αναγνωρίζουμε ότι ο αυτοπροσδιορισμός είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Κάτι το οποίο αρνούμαστε για άλλες μειονότητες, γλωσσικές ή εθνικές, που είναι στην χώρα μας. 

Η Τρίτη αφορά την θέση των οικονομικών μεταναστών στην Ελλάδα. Αντίθετα από ότι πολλοί πιστεύουν όχι μόνο δεν αποτελούν βάρος αλλά συμβάλλουν στην εθνική οικονομία και σε ορισμένες περιπτώσεις η προσφορά τους είναι αναντικατάστατη. Ο Γιάννης φυσικά αποτελεί εξαίρεση, δεν γίνονται πολλοί εκατομμυριούχοι. Οι περισσότεροι μετανάστες ωστόσο, όταν δεν είναι κλεισμένοι σε στρατόπεδα, προκόβουν και συνεισφέρουν στην χώρα. Προφανώς όταν έρχονται κύματα μεταναστών υπάρχει πρόβλημα ενσωμάτωσής τους, απαιτούνται ειδικές πολιτικές. Σε βάθος χρόνου ωστόσο δεν γνωρίζω κάποιο παράδειγμα χώρας που ζημιώθηκε από την μετανάστευση.

Αν δει κανείς ιστορικά το ζήτημα των μειονοτήτων στην περιοχή μας, είναι κατανοητή η επιφυλακτικότητα. Κανείς δεν θέλει να ανοίξει παλιές πληγές. Πόσο μάλλον σε μια περίοδο ρευστότητας όπου οι σταθερές πάνω στις οποίες βασίστηκε η Ευρώπη και οι Δυτικές Δημοκρατίες αμφισβητούνται. Από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να είμαστε για πάντα δέσμιοι της ιστορίας. Παραδείγματα όπως του Γιάννη Αντετοκούνμπο βοηθούν σίγουρα για αναστοχασμό. Ξέρουμε άλλωστε ότι το πώς θα ορίσουμε τον άλλο, αν στο πρόσωπο του θα δούμε έναν άνθρωπο που χρειάζεται βοήθεια ή έναν ανταγωνιστή, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την στάση μας σε αυτά τα ζητήματα. Κι ο Γιάννης μας με το παράδειγμα του, με την αγάπη για την οικογένειά του αλλά και με την τρυφερότητά  για την πατρίδα στην οποία γεννήθηκε, μας δείχνει πιο καθαρά το αληθινό πρόσωπο του μετανάστη.