Το μέλλον της ανθρωπότητας δεν υπήρξε ο εμβολιασμός. Οι θύλακες αντίστασης του δίποδου είδους- ξενιστή που οικειοποιήθηκε παρά φύσιν τον πλανήτη υπήρξε ο ενοφθαλμισμός (inoculation) που έστρωσε το μονοπάτι για τον εμβολιασμό (vaccination). Ο ενοφθαλμισμός απαιτούσε την εισαγωγή μιας μικρής ποσότητας της νόσου σε μια τομή, ώστε να προκληθεί μια αντίδραση χαμηλού επιπέδου.
Η διαδικασία του ενοφθαλμισμού εισήχθη όπως ο κυβισμός στην τέχνη, ως μια παράλογη τακτική προκειμένου στην συγκεκριμένη περίπτωση να αντιμετωπιστεί η ευλογιά. Ο ενοφθαλμισμός εφαρμοζόταν σε περιοχές της Αφρικής, της Ινδίας και της Κίνας πολύ προτού βρει εφαρμογή στην Ευρώπη. Η πρακτική έγινε ευρύτερα γνωστή όταν η σύζυγος του βρετανού πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη, υπέβαλε την κόρη της σε ενοφθαλμισμό το 1718, ενώ το 1721 ο γιος της έγινε ο πρώτος άνθρωπος στη Βρετανία που υποβλήθηκε σε ενοφθαλμισμό.
Η πρακτική σύντονα κατέκτησε την Βρετανία και κατ' επέκταση ολόκληρη την Ευρώπη. Και τότε εμφανίστηκαν οι αντιδράσεις: ανησυχία για το ότι η μόλυνση με ευλογιά ήταν επικίνδυνη για την αλλοίωση του ευρωπαϊκού αίματος, αλλά και ο ηθικός θεολογικός φόβος ότι έτσι ο άνθρωπος παρεμβαίνει στο θεϊκό πεπρωμένο. Ο ενοφθαλμισμός έσωζε ζωές αυξάνοντας το πλήθος των ατομών με ανοσία και οι αντιδράσεις άρχισαν να ξεθωριαζουν.
Η αποκάλυψη του ενοφθαλμισμού υπήρξε τεράστιας σημασίας. Τί αποκάλυψε, όμως, ο ενοφθαλμισμός; Αρχειοθέτησε την ανθρωποκεντρική νουθεσία του απροσδόκητου, ταυτοποιημένοι και υπερήφανοι αγρότες της γης που πότισαν με τα μαύρα τους δάκρυα την έσχατη λατέρνα, που παίζει τα αιώνια στοργικά και μελαγχολικά τραγούδια, αφαλάτωσε τα χάδια από τα ξίφη, επιθυμώντας το σκοτεινό έρεβος και την ασφαλή αγκάλη του Ιγνάτιου Γκάλαχερ. Ο πόνος χαλυβδώνει το είδος και γεμίζει ελπίδες και όνειρα, φυγάδες ενοφθαλμισμένοι στην αυλή μου,ρωτούσαν όλο αφέλεια τον άτεγκτο αφέντη τους «τι πλαστήρας, τι παπάγος» και έκλαιγαν τις Κυριακές λησμονημένοι από το δίκιο τους- φαντάσου τι όμορφα που πονάει μια γλώσσα, καθώς της κόψεις το επίρρημα και ευνουχίσεις το όνομά της. Χορτοβλακείες περικύκλωσαν την αφή τους και ενισχύσαν την ευεργεσία ο-ο-ο-όνειδος- οριζόντων. Κράτησαν τα μάτια τους στον ήλιο και δεν είδαν τις σκιές.
Μία γυναικεία τρίχα μπορούσε να τραβήξει περισσότερα από ό,τι εκατό ζευγάρια βόδια. Θολωμένοι αγριόκυκνοι με στεγνό λαρύγγι, γενική διαιρετική θυρεός με ετερόχρωμες διαιρέσεις, πένθιμη κωδονοκρουσία καταμεσής των πανανθών μερικώς επιχρυσωμένα take a swig at the bottle, ω! νωτιαία συφιλιδική φθίσις, τάμπλ-ντ’οτ, διαμάντι με επίπεδη επιφάνεια, ας περάσει η σαύρα και η μαύρα, αναίμακτως πρόκλησις προς τον βρετανικό λέοντα, μειώνομαι βαθμιαίως κατέχοντας ως σκέπαστρο τυρολέζικο καπέλο, τι σας βασανίζει; Η Άπτερος Νίκη; Μήπως βρίσκεστε σε προχωρημένη υστερική λυκοφωτική κατάσταση;
Ο ενοφθαλμισμός άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο έβλεπε ο κόσμος την ευλογιά. Μπορούσε η νόσος να καταπολεμηθεί με ένα αποτελεσματικό εργαλείο. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για την σημαντικότερη ιατρική επανάσταση: τον εμβολιασμό. Το 1796 ο Έντουαρντ Τζένερ έκανε κάτι διαφορετικό σε κάποιον νεαρό Άγγλο, ενοφθαλμίζοντας τον με μια μικρή ποσότητα δαμαλίτιδας και όχι με ανθρώπινη ευλογιά. Ο όρος "vaccine" προέρχεται από τον Τζένερ, ο οποίος ονόμασε την δαμαλίτιδα variolae vaccinae, ευλογιά των αγελάδων. Ο εμβολιασμός με τον εξασθενημένο ιό της δαμαλίτιδας έγινε γρήγορα αποδεκτός ως ανώτερος του ενοφθαλμισμού με ευλογιά. Σκάβει με νύχια παλαβά, σκορπάει την άμμο, σταματά απότομα: μια λεοπάρδαλις ή και πάνθηρας, προϊόν αιμομιξίας, ένας άρπαξ ξεσκίζει τους νεκρούς.
