Ενεργειακή κρίση στην ΕΕ: Πώς θα τερματιστούν οι εκβιασμοί Πούτιν – Σε τρίτες χώρες το «κλειδί»

Το μεγάλο ερώτημα είναι πως θα κινηθούν, σε σχέση με το πλαφόν, τρίτες χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα. Η ιδανική συνθήκη θα ήταν να συμμετέχουν διαμορφώνοντας μαζί και την τελική τιμή.

Του Αντώνη Αντζολέτου

Ο ενεργειακός πόλεμος με τη Ρωσία έχει ξεκινήσει. Οι Βρυξέλλες και η Μόσχα ετοιμάζουν τα όπλα τους ενόψει ενός πολύ δύσκολου χειμώνα και η αναμέτρηση θα είναι σκληρή. Η Ε.Ε. με μεγάλη καθυστέρηση – και μετά από επτά πακέτα κυρώσεων - βάζει στο τραπέζι το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου που περνά στη γηραιά ήπειρο μέσω αγωγών θέλοντας να πιέσει τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Η πρώτη απάντηση από τη Ρωσία ήταν η αναμενόμενη: «Πολύ απλά δεν θα υπάρξει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη», δείχνοντας πως το «μπρα ντε φερ» θα είναι σκληρό. Τα καμπανάκια, άλλωστε έχουν ήδη αρχίσει καθώς οι Ρώσοι προειδοποιούν με πλήρη διακοπή των ενεργειακών ροών ανοίγοντας και κλείνοντας τις στρόφιγγες στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 1.  

Την ίδια ώρα την απόφαση να προχωρήσουν στην επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αργού και των πετρελαϊκών προϊόντων επικύρωσαν χθες και οι υπουργοί Οικονομικών του G7. Η αντεπίθεση πέρα από μονόδρομος μοιάζει να είναι συντονισμένη. Τι γινόταν έως τώρα; Η Ρωσία πλούτιζε από το ράλι των τιμών και τα κράτη προσπαθούσαν να βρουν πόρους από τους προϋπολογισμούς τους προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε αυτή τη δύσκολη συνθήκη. Οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η επιβολή του πλαφόν θα συμβάλει και στη μείωση του πληθωρισμού που την τρέχουσα περίοδο αποτελεί μείζον πρόβλημα για τη Δύση. Μέσα στην εβδομάδα οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ανάμεσά τους και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έκαναν έκκληση να δημιουργηθεί ένα κοινό μέτωπο απέναντι στη Ρωσία.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πως θα κινηθούν, σε σχέση με το πλαφόν, τρίτες χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα. Η ιδανική συνθήκη θα ήταν να συμμετέχουν διαμορφώνοντας μαζί και την τελική τιμή. Μοιάζει εξαιρετικά αμφίβολο. Η αναδιαμόρφωση του ενεργειακού χάρτη είναι γεγονός και οι γεωπολιτικές εξελίξεις αναμένεται να είναι τεράστιες το επόμενο διάστημα, καθώς πολλές χώρες θα κληθούν να διαλέξουν στρατόπεδο. Ανάμεσά τους και η Τουρκία που συνεχίζει τα deals με τη Ρωσία. Ο Πούτιν έχει στρέψει το βλέμμα του ήδη προς άλλες αγορές προκειμένου να εξασφαλίσει αγοραστές.

Οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου έχουν υποχωρήσει από το επίπεδο-ρεκόρ τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο εξακολουθούν να είναι πάνω από τέσσερις φορές υψηλότερες από ό,τι πριν από έναν χρόνο. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έχει ήδη φουντώσει η συζήτηση για τη μείωση της ζήτησης του φυσικού αερίου. Είναι μια παράλληλη ενέργεια που καλούνται να υιοθετήσουν τα κράτη μέλη ενόψει του χειμώνα. Τα μέτρα παρέμβασης θα μπορούσαν να προταθούν από την Ε.Ε. με τη μορφή συστάσεων ή διαφορετικά με νομοθέτηση που θα προέτρεπε τις κυβερνήσεις να παρεμβαίνουν στην αγορά. Η άλλη επιλογή θα ήταν να δοθεί εντολή σε όλα τα κράτη - μέλη να παρέμβουν.

Στη Γαλλία η κυβέρνηση ανακοίνωσε επιδότηση 30 λεπτών το λίτρο στην αντλία καυσίμων ενώ η ιταλική κυβέρνηση - εν μέσω προεκλογικής περιόδου - ετοιμάζεται να ζητήσει από τους καταναλωτές να χαμηλώσουν μια μονάδα τους θερμοστάτες και να κλείνουν τα καλοριφέρ μια ώρα νωρίτερα. Στο τραπέζι βρίσκεται και το ιβηρικό μοντέλο που προβλέπει  επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή. Υπό εξέταση είναι και η ελληνική πρόταση περί δημιουργίας δύο επιμέρους αγορών ηλεκτρισμού, μιας για την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα και μιας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας με την τιμολόγηση να γίνεται στη μεσοσταθμική τιμή που θα προκύπτει και όχι στην ακριβότερη που ισχύει σήμερα.  Το ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό σχέδιο αναμένεται να αναπτυχθεί στη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Παρασκευή.