Κλείσιμο

Πόσο επικίνδυνη είναι η «βρόμικη βόμβα»; Πώς συσχετίζεται με το Τσερνόμπιλ

Οι αλληλοκατηγορίες Ρωσίας-Ουκρανίας για σχέδια χρήσης «βρόμικης βόμβας», η οποία έχει συνδεθεί κυρίως με τρομοκράτες, προκαλεί ανησυχία για μια νέα κλιμάκωση του πολέμου.

Η Ρωσία και η Ουκρανία αλληλοκατηγορούνται ότι σχεδίαζαν να χρησιμοποιήσουν τις λεγόμενες «βρόμικες βόμβες». Τι είναι οι «βρόμικες βόμβες» και ποιος τις έχει; Και, το πιο ανησυχητικό, μια «βρόμικη βόμβα» είναι ίδιας ισχύος με μια πυρηνική βόμβα;

Η αποκαλούμενη «βρόμικη βόμβα» είναι μέρος του τελευταίου «χτυπήματος» της Ρωσίας σε μια μάχη παγκόσμιας προπαγάνδας. Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού επιμένει ότι η Ουκρανία θέλει να αναπτύξει μια τέτοια βόμβα, υποστηρίζοντας ότι το Κίεβο σχεδιάζει μια «προβοκάτσια» με στόχο να δυσφημήσει τις ένοπλες δυνάμεις και την ηγεσία της Ρωσίας. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι και πολλές δυτικές κυβερνήσεις απέρριψαν την κατηγορία. Στην πραγματικότητα, ο Ζελένσκι πιστεύει ότι η ίδια η Μόσχα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει βρόμικες βόμβες.

Τι είναι όμως; Η «βρόμικη βόμβα» συνδυάζει συμβατικά εκρηκτικά υλικά, όπως πχ. ο δυναμίτης με ραδιενεργά υλικά, που χρησιμοποιούνται στη χημειοθεραπεία ή την συντήρηση τροφίμων. 

«Η βρόμικη βόμβα δεν είναι πυρηνική βόμβα»

Μια βρόμικη βόμβα «δεν είναι πυρηνική βόμβα», ξεκαθάρισε ο Βόλφγκανγκ Ρίχτερ, απόστρατος συνταγματάρχης και ειδικός σε θέματα ασφάλειας στο Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών και Υποθέσεων Ασφάλειας ή SWP. «Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουμε να κάνουμε με πυρηνικές αλυσιδωτές αντιδράσεις, οι οποίες προκαλούν τεράστιες εκρήξεις και, φυσικά, μια ισχυρότατη και επικίνδυνη ακτινοβολία, η οποία καθιστά ακατοίκητη μακροπρόθεσμα μεγάλη περιοχή», πρόσθεσε.

Τα πυρηνικά όπλα δημιουργούν θανατηφόρα θερμότητα και κύματα πίεσης καθώς και εξαιρετικά επικίνδυνη ακτινοβολία, η οποία εξαπλώνεται σε τεράστιες περιοχές μέσω του ανέμου και της βροχής. Οι βρόμικες βόμβες δεν κάνουν κάτι τέτοιο τις περισσότερες φορές. 

Στην πραγματικότητα, οι βρόμικες βόμβες είναι πιο επικίνδυνες κατά την αρχική τους έκρηξη, διευκρίνισε ο Ρίχτερ. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, η εκπεμπόμενη ακτινοβολία μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη ή και θανατηφόρα, ανάλογα με τη δόση. Το μέγεθος της έκρηξης και η ισχύς της ακτινοβολίας καθορίζει την έκταση της περιοχής που μπορεί να μολυνθεί ή ακόμη και να καταστεί προσωρινά μη κατοικήσιμη.

Τρομοκρατικό όπλο;

Οι βρόμικες βόμβες δεν είναι κάτι καινούριο. Μέχρι τώρα, πολλοί θεωρούσαν ότι ήταν ένα όπλο που θα μπορούσαν να αναπτύξουν κυρίως τρομοκράτες.

Το 2003, η αστυνομία κατέσχεσε παράνομες παραδόσεις ραδιενεργού καισίου και στροντίου στην Τιφλίδα και την Μπανγκόκ. Και οι δύο ουσίες θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή «βρόμικων παγιδευμένων αυτοκινήτων».

Τον Σεπτέμβριο του 2016, στη 15η επέτειο από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο αμερικανός δικηγόρος και δημοσιογράφος Στίβεν Μπριλ δημοσίευσε ένα άρθρο στο The Atlantic διερωτώμενος αν η Αμερική είχε γίνει πιο ασφαλής μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη. Έγραψε ότι το 2013 και το 2014, ραδιενεργό υλικό είχε αναφερθεί ως απολεσθέν ή κλεμμένο 325 φορές.
Ο πραγματικός αριθμός, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που δεν εντοπίστηκαν ή συγκαλύφθηκαν, θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος, και ο Μπριλ κατηγόρησε τους πολιτικούς των
ΗΠΑ ότι δεν έδωσαν αρκετή προσοχή σε αυτήν την απειλή.

Ψυχολογικός αντίκτυπος

Σύμφωνα με την έρευνα του Μπριλ, μια βρόμικη βόμβα που θα πυροδοτούνταν από τρομοκράτες στο κέντρο της Ουάσιγκτον θα μπορούσε να μολύνει 40 οικοδομικά τετράγωνα και να απαιτήσει δισεκατομμύρια να δαπανηθούν για την απολύμανση της ραδιενέργειας.

Ωστόσο, ακόμη και χωρίς εκκένωση, οι ειδικοί υπολόγισαν ότι δεν θα πέθαιναν περισσότεροι από 50 άνθρωποι μετά από μια τέτοια επίθεση, έγραψε - «ποσοστό θυμάτων που πιθανότατα θα μπορούσε να αντισταθμιστεί από μια αντικαπνιστική εκστρατεία σε ένα – δύο κτήρια γραφείων στην (αμερικανική) πρωτεύουσα.». Όμως, ενώ ο αριθμός των θυμάτων και των νεκρών μπορεί να είναι περιορισμένος, οι βρόμικες βόμβες θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν σημαντικό πανικό. Γι' αυτό οι πολιτικοί πρέπει να εργαστούν για να διαλύσουν αυτόν τον φόβο, υποστήριξε ο Μπριλ.

Βρόμικη βόμβα και Τσερνόμπιλ

Ωστόσο, μια βρόμικη βόμβα στρατιωτικού επιπέδου θα μπορούσε να είναι πολύ πιο καταστροφική από μια που κατασκευάστηκε από τρομοκράτες. «Μπορείτε να φανταστείτε ότι είναι σαν την ακτινοβολία που εκπέμπεται κατά τη διάρκεια ενός ατυχήματος σε πυρηνικό εργοστάσιο», είπε ο Βόλφγκανγκ Ρίχτερ στη DW. «Το Τσερνόμπιλ θα ήταν ένα παράδειγμα».

Το 1986, ένας από τους αντιδραστήρες στο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας ανατινάχθηκε. Έκτοτε υπάρχει ζώνη αποκλεισμού 30 χιλιομέτρων γύρω από το σημείο του ατυχήματος.

«Παράλογη η χρήση βρόμικης βόμβας»

Ωστόσο, ο Ρίχτερ πιστεύει ότι είναι απίθανο η Ρωσία να χρησιμοποιήσει μια βρόμικη βόμβα. Θα ήταν αντίθετο με τη μεγάλη προσπάθεια επιστράτευσής της, είπε. «Η Ρωσία επικεντρώνεται στην εντατικοποίηση της πολεμικής προσπάθειας με συμβατικό τρόπο», σημείωσε.

Δεύτερον, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος ο άνεμος να μεταφέρει πυρηνική ακτινοβολία από το σημείο της έκρηξης και να βλάψει τις ίδιες της στρατιωτικές δυνάμεις της Ρωσίας. Τέλος, η χρήση μιας βρόμικης βόμβας θα μολύνει περιοχές της Ουκρανίας που η Ρωσία θεωρεί πλέον δικές της. «Γι’ αυτό θεωρώ τη χρήση μιας τέτοιας βόμβας όχι μόνο ανεύθυνη, αλλά και παράλογη», είπε ο Ρίχτερ.
Ο Ρίχτερ βλέπει τον κύριο κίνδυνο κλιμάκωσης να πηγάζει από όλη τη συζήτηση για βρόμικες βόμβες και από όλες τις πλευρές. «Η Ουκρανία άφησε να εννοηθεί ότι θα έκανε προληπτικό χτύπημα για να αντιμετωπίσει και μια πυρηνική επίθεση από τη Ρωσία», σημείωσε.
 

Πηγή: Deutsche Welle