Είναι ένα συνηθισμένο απόγευμα Πέμπτης. Ο Γιώργος, ετών 67, συνοδεύει την σύζυγό του, Μαρία, ετών 63, για τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο μαστού σε ιδιωτική κλινική. Όπως και οι προηγούμενες εξετάσεις, έτσι και αυτή η εξέταση είναι καθαρή.
Η Μαρία υποδέχεται τα καλά νέα με ένα αίσθημα ανακούφισης και χαράς. Στο πρόσωπο του συζύγου της, όμως, παραδόξως, εξακολουθεί να διαγράφεται ένα βλέμμα προβληματισμού και ανησυχίας.
Ο λόγος είναι για «κάτι» που έχει ψηλαφήσει στην θηλή του δεξιού μαστού του τον τελευταίο καιρό. Όμως διστάζει να το πει στον γιατρό. «Αυτά είναι γυναικεία θέματα. Τι δουλειά έχω εγώ με θηλές, μαστούς και χειρουργούς» σκέφτεται. «Πες στον γιατρό για αυτό που σε απασχολεί τις τελευταίες μέρες! Μην ντρέπεσαι!» τον προτρέπει η γυναίκα του, διακόπτοντας απότομα τους συλλογισμούς του. Και εκείνος, δειλά, δειλά, ξεκινάει να εξιστορεί στον γιατρό τι ακριβώς είναι αυτό το οποίο ψηλάφισε, μόλις πριν από μερικές ημέρες, στο στήθος του. Ο γιατρός, αφού έχει ακούσει όσα ήθελε να μάθει, ξεκινάει να εξετάζει τον ανυποψίαστο Γιώργο. Υπέρηχος, βιοψία απο το ψηλαφητό μόρφωμα γύρω από τη θηλή του δεξιού μαστού και μετά από μια εβδομάδα φτάνει ο καιρός της διάγνωσης: καρκίνος του μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται στους άνδρες σε πολύ μικρότερη συχνότητα σε σχέση με τις γυναίκες. Η πιθανότητα είναι 1 στις 100. Ο Γιώργος, όμως, είναι τυχερός μέσα στην ατυχία του. Ο καρκίνος είναι σε πρώιμο στάδιο και μπορεί άμεσα ο όγκος να αφαιρεθεί μέσω χειρουργείου. Σήμερα, ένα χρόνο μετά, ο Γιώργος είναι καλά, χαίρει άκρας υγείας και ευγνωμονεί την γυναίκα του που τον παρότρυνε έγκαιρα να εξετασθεί, όπως επίσης και τον χειρουργό μαστού που πραγματοποίησε το χειρουργείο του τόσο άμεσα.
Ο Οκτώβριος αποτελεί μήνα πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού και είναι απολύτως λογικό οι εκστρατείες ενημέρωσης να εστιάζουν στις γυναίκες. Είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου που προσβάλλει τον γυναικείο πληθυσμό, με 1 στις 8 γυναίκες στην Ευρώπη να αναπτύσσει τη νόσο κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής της. Ο καρκίνος του μαστού, όμως, είναι πιθανό να εμφανιστεί και στους άνδρες.
Σε αυτό το άρθρο θα εστίασουμε την προσοχή μας με μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων στον ανδρικό καρκίνο του μαστού και θα κάνουμε αναφορά στα συμπτώματα που θα πρέπει να προσέξουμε ώστε να αναζητήσουμε έγκαιρα ιατρική βοήθεια.
1) Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν το ποσοστό νοσηρότητας του ανδρικού καρκίνου του μαστού;
Ναι. Ως παράγοντες κινδύνου λογίζονται η δυσαρμονία οιστρογόνων/τεστοστερόνης στον οργανισμό του άνδρα, η οπόια μπορεί να οφείλεται σε ορμονική θεραπεία τρανσέξουαλ ατόμων ή σε ορμονική θεραπεία λόγω καρκίνου του προστάτη. Η μειωμένη στάθμη τεστοστερόνης λόγω ηπατοπαθειών, κρυψορχίας, Mumps ορχίτιδας και η αυξημένη σύνθεση οιστρογόνων (Σύνδρομο Cowden, Klinefelter) μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ανδρικού καρκίνου του μαστού.
2) Σχετίζεται η κληρονομικότητα με τον ανδρικό καρκίνο του μαστού;
Έως και 15% των περιπτώσεων του ανδρικού καρκίνου του μαστού οφείλεται σε γενετικές μεταλλάξεις, με την μετάλλαξη του γονιδίου BRCA 2 να καταλαμβάνει την κυρίαρχη θέση. Για τους άνδρες που έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού κρίνεται απαραίτητη η γενετική συμβοουλευτική.
3) Ποια είναι τα συμπτώματα του ανδρικού καρκίνου του μαστού;
Συνήθως ψηλαφάται ένα οζίδιο πίσω από τη θηλή, το οποίο επηρεάζει την ανατομία της (εισολκή, έπαρση θηλής). Μπορούν ακόμα να εμφανιστούν στοιχεία φλεγμονής, όπως εξέλκωση και έκζεμα, ενώ οι ψηλαφητοί μασχαλιαίοι λεμφαδένες είναι χαρακτηριστικό στοιχείο προχωρημένης νόσου. Δυστυχώς λόγω καθυστέρησης της διάγνωσης στο 40% των περιπτώσεων η νόσος είναι σταδίου III και IV.
4) Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση δεν διαφέρει από τη διάγνωση καρκίνου μαστού στις γυναίκες. Αποτελείται από την κλινική εξέταση, τον απεικονιστικό έλεγχο (μαστογραφία και υπέρηχος) όπως την κυτταρολογική και ιστολογική ταυτοποίηση.
5) Ποια είναι η θεραπεία του ανδρικού καρκίνου του μαστού;
Εφαρμόζονται πρωτόκολλα αντιμετώπισης που βασίζονται σε δεδομένα από τη θεραπεία των γυναικών. Αυτά περιλαμβάνουν τη χειρουργική θεραπεία, την ακτινοθεραπεία, την χημειοθεραπεία, την ορμονοθεραπεία και άλλες στοχευμένες θεραπείες.
Εν κατακλείδι, μπορεί ο ανδρικός καρκίνος του μαστού να αποτελεί μια σπάνια πάθηση, αλλά η γνώση για την ύπαρξη του μας βοηθά να προλαβαίνουμε έγκαιρα τη νόσο, ώστε και αυτός ο τύπος καρκίνου στους άνδρες να είναι ιάσιμος, εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα.
Ας μην ξεχνάμε πως ο καρκίνος του μαστού αφορά όλους μας, άνδρες και γυναίκες!
Η Σοφία Φιλιππίδου είναι Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Χειρουργός Μαστού, Γυναικολόγος-Ογκολόγος και Επιμελήτρια Β’ Κλινικής Μαστού του Ιασώ
