Γ. Εμμανουηλίδης: Η Ευρώπη παίζει μία παρτίδα πόκερ με αβέβαιο αποτέλεσμα

Με την κατάσταση στη χώρα, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη, να παραμένει ευάλωτη όσο ποτέ, ο κ. Γιάννης Εμμανουηλίδης, πολιτικός αναλυτής του έγκριτου ευρωπαϊκού ινστιτούτου European Policy Centre (EPC), δεν αποκλείει κανένα σενάριο ενόψει των εκλογών στις 17 Ιουνίου.

Μία κυβέρνηση η οποία την επομένη των εκλογών θα έχει λάβει την εντολή να καταγγείλει μονομερώς τη δανειακή σύμβαση θα βρεθεί ωστόσο, επισημαίνει ο ελληνογερμανικής καταγωγής αναλυτής, αντιμέτωπη με μία πίεση από την υπόλοιπη Ευρώπη η οποία «θα αυξηθεί κατά κόρον».

Ζούμε μία απίστευτη παρτίδα πόκερ, σε ευρωπαϊκό, αν όχι διεθνές επίπεδο, υποστηρίζει ακόμα. Σε αυτή την παρτίδα συμμετέχουν πολλοί παίκτες, σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, με κύριο διακύβευμα τη συνταγή που πρέπει να ακολουθηθεί στο εξής στην Ευρώπη.

Το «ταμπού» της εξόδου έχει σπάσει, υπογραμμίζει, ωστόσο η έξοδος της Ελλάδας, αλλά και οποιασδήποτε άλλης χώρας από το κοινό νόμισμα, παραμένει ένα παρακινδυνευμένο σενάριο καθώς κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τις συνέπειες.

Η Ευρώπη της ανάπτυξης βγαίνει στην επιφάνεια εδώ και περίπου έναν χρόνο, με την πρόσφατη εκλογή του Φρανσουά Ολάντ στην Γαλλία να έρχεται να την επισφραγίσει. Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Εμμανουηλίδη, τα δυο μέτωπα που έχουν διαμορφωθεί -το προ-ανάπτυξης και το προ-λιτότητας- μπροστά στην πίεση της σημερινής κρίσης θα διαμορφώσουν κοινή γραμμή για την αντιμετώπισή της, η οποία θα εμπεριέχει λίγο και από τις δύο συνταγές.

Δεκαοκτώ ημέρες πριν τη διεξαγωγή νέων εκλογών στη χώρα, και μέσα σε ένα κλίμα έντονης αβεβαιότητας για το τι μέλλει γενέσθαι εντός, αλλά και εκτός συνόρων, η συζήτηση με τον κ. Εμμανουηλίδη επικεντρώθηκε στο μέλλον της Ευρωζώνης και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν. Η πολυφωνία και οι διαφορετικές πληροφορίες που έρχονται το τελευταίο διάστημα τόσο από επίσημα όσο και ανεπίσημα στόματα, αποτέλεσαν επίσης θέμα συζήτησης:

Σταύρος Σαμουηλίδης: Στάθηκαν οι εκλογές της 6ης Μαΐου αφορμή προκειμένου να επισπευτεί μία διαδικασία η οποία θα θέσει την Ελλάδα εκτός της ζώνης του ευρώ;


Γιάννης Εμμανουηλίδης: Σίγουρα μετά τις εκλογές οι πιέσεις προς την Ελλάδα έχουν αυξηθεί και όλο και πιο πολύς κόσμος στις Βρυξέλλες και άλλες πρωτεύουσες τις Ε.Ε. μιλούν για μία ενδεχόμενη έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Νομίζω όμως ότι αυτή τη στιγμή δεν προχωράμε προς αυτή την κατεύθυνση για δυο βασικούς λόγους. Ο ένας είναι ότι υπάρχει ακόμα ο κίνδυνος του ντόμινο –βλέποντας για παράδειγμα την κατάσταση στην Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία, αλλά και σε άλλες χώρες. Επομένως η έξοδος μίας χώρας από την Ευρωζώνη θα δημιουργούσε πολύ μεγάλη ανησυχία σε άλλα μέλη της ζώνης του ευρώ. Το ρίσκο αυτό είναι τόσο μεγάλο που κανείς δεν επιθυμεί την έξοδο της Ελλάδας, η οποία είναι και θεσμικά εξάλλου πάρα πολύ δύσκολη υπόθεση.

Δεύτερον εάν υπήρχε έξοδος μίας χώρας από την Ευρωζώνη θα έπρεπε να είναι ένα είδος «φιλικής εξόδου», αυτό σημαίνει ότι όλοι θα πρέπει να συμφωνούν σε μία έξοδο, συν της χώρας η οποία θα έβγαινε από το ευρώ.

Όταν έχουμε μία χώρα σαν την Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες είναι η ίδια περίπτωση, όπου ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, 70-80% στην περίπτωση της Ελλάδος, θέλει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, δεν νομίζω ότι τίθεται θέμα μίας φιλικής εξόδου. Επομένως υπάρχει ο κίνδυνος, έχει αυξηθεί ο κίνδυνος, αλλά αυτή τη στιγμή δεν βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο.

Σ.Σ.: Πιστεύετε ωστόσο ότι υπάρχει μία πολυφωνία γύρω από το θέμα, διότι πολλοί άνθρωποι σε καίριες ευρωπαϊκές θεσμικές θέσεις ισχυρίζονται πως η Ευρωζώνη έχει καταφέρει να προφυλαχτεί από μια έξοδο της Ελλάδας. Έως και το κόστος εξόδου της χώρας από το ευρώ έχει υπολογιστεί από διάφορους φορείς που πιέζουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση.


Γ.Ε.: Νομίζω πως αν συγκρίνουμε την κατάσταση τώρα με πριν από ένα με δυο χρόνια ναι, οι υπόλοιπες χώρες είναι περισσότερο προφυλαγμένες από μία τυχόν αποχώρηση της Ελλάδας.

Ωστόσο δεν είναι προφυλαγμένες τελείως. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να κάνουμε ένα τέτοιο «κοστολόγιο», διότι δεν ξέρουμε τη δυναμική της αποχώρησης μίας χώρας από την Ευρωζώνη. Είτε αυτή είναι η Ελλάδα, είτε κάποια άλλη χώρα στο μέλλον. Επομένως από τη στιγμή που είμαστε σε μία κατάσταση ακόμα που δεν ξέρουμε τι επιδράσεις και τι δυναμικές θα υπάρχουν σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης και γενικώς σε όλη την ΕΕ, δεν μπορούμε να καθορίσουμε ακριβώς πιο θα ήταν το κόστος μίας τέτοιας εξόδου.

Νομίζω ότι δεν έχουμε ασφαλή στοιχεία ώστε να μπορούμε να προσδιορίσουμε το κόστος μίας εξόδου. Αλλά ναι, σίγουρα είναι πιο περιορισμένο από ότι ήταν πριν από 1-2 χρόνια. Και μπορεί σε ένα χρόνο ή έξι μήνες να είναι ακόμα πιο περιορισμένο το κόστος, αλλά νομίζω ότι αυτή τη στιγμή αυτό είναι ακόμα αρκετά μεγάλο, γι’αυτό δεν συμφέρει και τους εταίρους μία χώρα όπως η Ελλάδα να βγει από την Ευρωζώνη αυτή τη στιγμή.

Σ.Σ.: Σχέδια έκτακτης ανάγκης υπάρχουν από την Ευρώπη σε περίπτωση που η Ελλάδα τελικά αποχωρήσει μέσα στο επόμενο διάστημα; Καθώς κάτι τέτοιο τελευταία έχει ακουστεί πολύ.

Γ.Ε.: Θα πρέπει να υπάρχουν σχέδια, καθώς το «ταμπού» μίας εξόδου έχει σπάσει από τον περασμένο Οκτώβριο. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, υψηλά στελέχη κρατών-μελών, αλλά και ευρωπαϊκά στελέχη, έχουν μιλήσει και έχει ανοίξει αυτή η συζήτηση. Επομένως πρέπει να υπάρχουν σχέδια, θα ήταν αφελές να μην υπάρχουν.

Αλλά νομίζω ότι αν κανείς σκεφτεί το σενάριο και φτιάξει τέτοια σχέδια, θα δει ότι η έξοδος μίας χώρας από την Ευρωζώνη θα είναι παρακινδυνευμένη. Θα είχε ένα πολύ μεγάλο οικονομικό, αλλά και πολιτικό κόστος. Επομένως σχέδια έκτακτης ανάγκης πρέπει να υπάρχουν, ωστόσο κανείς δεν θέλει να τα βγάλει προς τα έξω.

Το γεγονός τώρα ότι έχουμε πληροφορίες οι οποίες μία βγαίνουν και επιβεβαιώνονται και την επομένη, ίσως και από τους ίδιους διαψεύδονται, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή τη στιγμή δυστυχώς παίζεται ένα πολύ μεγάλο παιχνίδι «πόκερ».

Πιέσεις υπάρχουν από παντού και προσπαθεί η κάθε μεριά να πείσει την άλλη ότι τα χαρτιά που έχει είναι τόσο δυνατά που θα πρέπει να προσέχει η άλλη εάν θέλει να τη νικήσει.

Σ.Σ.: Ποιες είναι οι δυο μεριές αυτής της παρτίδας για εσάς;


Γ.Ε.: Αυτά τα παιχνίδια πόκερ παίζονται αυτή τη στιγμή σε πολλά επίπεδα. μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων, ευρωπαϊκών αλλά και διεθνών (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για παράδειγμα), αλλά παίζεται και ένα παιχνίδι μεταξύ χωρών μέσα στην Ευρωζώνη οι οποίες έχουν διάφορες απόψεις για το πως θα πρέπει να συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε την κρίση.

Δηλαδή βλέπουμε ότι πλέον μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού υπάρχουν συζητήσεις για το πως θα πρέπει να προχωρήσουμε, αλλά και πολλοί άλλοι είναι μπλεγμένοι σε αυτή τη συζήτηση. Υπάρχει η Σύνοδος Κορυφής τέλος Ιουνίου, έχουμε και εκλογές στην Ελλάδα και τη Γαλλία. Επομένως πολιτικά είναι αρκετά περίπλοκα προς το παρόν, με τον καθένα να παίζει το δικό του πολιτικό παιχνίδι. Δυστυχώς όμως παίζουν με τη φωτιά.

Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι ακούμε κάποιον να λεει την μία ημέρα ότι υποστηρίζουμε την Ελλάδα να είναι μέσα στο ευρώ και την άλλη ο ίδιος άνθρωπος να λεει “αλλά να ξέρει η Ελλάδα ότι αν δεν τηρήσει αυτά που συμφωνήσαμε θα πρέπει να υποστεί τις συνέπειες”.

Σ.Σ.: Από την εκλογή Ολάντ και μετά, υπάρχει μία Ευρώπη που ζητάει περισσότερη ανάπτυξη και μία Γερμανία που επιμένει στη γραμμή της λιτότητας. Η πρόθεση των δύο ωστόσο είναι να παραμείνει η Ευρώπη ενωμένη;


Γ.Ε.: Υπάρχει μία αλλαγή από την εκλογή του Φρανσουά Ολάντ και μετά, αλλά βλέπαμε μία αλλαγή ήδη από το καλοκαίρι πέρυσι, όταν πλέον φαινόταν ότι πρώτον δεν είναι πλέον κρίση της περιφέρειας αλλά έχουν πληγεί και χώρες που είναι στο κέντρο της Ευρωζώνης και ότι υπάρχει συστημικό ρίσκο πάρα πολύ μεγάλο.

Από εκείνη τη στιγμή βλέπουμε ότι υπάρχει μία συζήτηση για το κατά πόσον η συνταγή με την οποία δούλευε η Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει την κρίση αρκεί. Και από τότε ξεκίνησε η συζήτηση μεταξύ των δυο πόλων. Και στη Γερμανία έχει αλλάξει, δεν είναι πια η συζήτηση που είχαμε πριν από ένα με ενάμιση χρόνο. Πλέον οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης αναρωτιούνται αν η συνταγή αρκεί ή αν πρέπει να προστεθεί κάτι σε αυτή σε σχέση με την ανάπτυξη.

Το γεγονός ότι εξελέγη ο Ολάντ έχει αλλάξει κάτι διότι είναι αρχηγός του ενός από τα δυο οικονομικά ισχυρότερα κράτη της Ευρώπης και φαίνονται πιο ξεκάθαρα τα δυο μέτωπα. Εκτιμώ ωστόσο ότι λόγο της πίεσης της κρίσης θα είναι και τα δυο μέτωπα πραγματιστές, δηλαδή, θα προσπαθήσουν να βρουν μία κοινή γραμμή και νομίζω ότι θα τη δούμε τέλη Ιουνίου διότι οι πιέσεις των αγορών είναι τόσο μεγάλες που δεν γίνεται διαφορετικά. Εκτιμώ ακόμα ότι η κοινή αυτή γραμμή θα επιβεβαιώσει και την πρόθεση για περαιτέρω ευρωπαϊκή ενοποίηση.


Θα προχωρήσουμε προς μία κατεύθυνση -και αυτό δεν θα γίνει μέσα σε μερικές εβδομάδες ή μήνες- θα χρειαστεί πολύς καιρός για να φτάσει κανείς σε αυτό το σημείο, αλλά ήδη έχουμε συζητήσει για το αν χρειάζεται μία τραπεζική, φορολογική και οικονομική ένωση.

Σ.Σ.: Ο ΣΥΡΙΖΑ, κόμμα το οποίο σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις βγαίνει πρώτη ή δεύτερη πολιτική δύναμη στη χώρα, μιλάει για μονομερή καταγγελία του Μνημονίου. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε αυτόματα και έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη;

Γ.Ε.: Δεν σημαίνει αυτόματα έξοδος, αλλά κάτι τέτοιο θα σημαίνει ότι οι πιέσεις προς την Ελλάδα θα αυξηθούν κατά κόρον. Νομίζω πως οι εταίροι προετοιμάζονται για κάτι τέτοιο και αν συμβεί θα αυξήσουν τις πιέσεις τους προς την Ελλάδα.

Όπως και αν δεν συμβεί θα προσπαθήσουν να βελτιώσουν την κατάσταση της Ελλάδας, θα είναι πρόθυμοι να συζητήσουν με την καινούρια ελληνική κυβέρνηση, αλλά οι κεντρικοί άξονες του Μνημονίου δεν θα αλλάξουν. Σε περίπτωση που υπάρξει μονομερής καταγγελία ωστόσο, εκτιμώ πως θα δούμε την υπόλοιπη Ευρώπη να αυξάνει την πίεσή της προς την Ελλάδα.

Σ.Σ.: Ως Έλληνας και Γερμανός ταυτόχρονα, νιώθετε μία πάλη αυτή τη στιγμή μέσα σας, έναν διχασμό;

Γ.Ε.: Δεν νιώθω πάλη, νιώθω βαθιά ανησυχία και ειδικά για την Ελλάδα, καθώς υπάρχουν κίνδυνοι που θα μπορούσαν να την επηρεάσουν σε βάθος πολλών ετών, καθώς και ανησυχία για την Ευρωζώνη και τις επιπτώσεις που θα είχε μία αρνητική εξέλιξη των πραγμάτων όχι μόνο για την Ευρωζώνη αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση γενικότερα.

Επομένως έχω μία ανησυχία, και το γεγονός ότι έχω καλές επαφές και με τη μία και με την άλλη χώρα ίσως μου δίνει τη δυνατότητα να βλέπω και τις δυο όψεις. Καμία φορά ίσως να αυξάνεται η ανησυχία μου, λόγω διπλής καταγωγής, αλλά αυτό που κυρίως με απασχολεί είναι η κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η Ε.Ε. και η Ευρωζώνη και τι θα σημαίνει αυτό για όλους μας.
Πηγή: Συνέντευξη στον Σταύρο Σαμουηλίδη