Πέφτει σταδιακά η στάθμη των νερών στη λίμνη Κερκίνη

Άρχισε να πέφτει η στάθμη των υδάτων στους δήμους Βισαλτίας, Εμ. Παπά και Αμφίπολης των Σερρών. Ο προϊστάμενος της Πολιτικής Προστασίας της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, Γιώργο Παπαδόπουλο, δήλωσε τα εξής: «συνέπεσε να έχουμε τις τελευταίες ημέρες έντονες και μακράς διάρκειας βροχοπτώσεις σε Ελλάδα και Βουλγαρία και αυξήθηκε η στάθμη των υδάτων της Κερκίνης. Αυξήσαμε την εκροή των υδάτων της λίμνης γιατί υπήρχε πρόβλημα στο ανατολικό ανάχωμα και κίνδυνος να πλημμυρίσουν κατοικημένες περιοχές. Η αυξημένη ροή των νερών από τη λίμνη είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί η στάθμη του κάτω Στρυμόνα και να πλημμυρίσουν οι γεωργικές καλλιέργειες. Έτσι χτες πλημμύρισαν μέσα από τα αρδευτική κανάλια του ΤΟΕΒ και του ΓΟΕΒ αρκετά στρέμματα. Το καλό είναι ότι δεν προβλέπονται τις επόμενες ημέρες συνέχιση των βροχοπτώσεων οπότε θα έχουμε σταδιακή μείωση της στάθμης του νερού».

Λίμνη Κερκίνη
Η Λίμνη Κερκίνη αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση υγροτόπου. Δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή του φράγματος στον ρου του ποταμού Στρυμόνα στο ύψος του χωριού Λιθότοπος. Αρχικός σκοπός της ήταν η συγκράτηση των πλημμυρικών νερών του Στρυμόνα αλλά αργότερα χρησιμοποιήθηκε και για αποθήκευση νερού για την άρδευση του κάμπου των Σερρών. Στη θέση της προϋπήρχε ένα σύνθετο σύστημα εκτεταμένων και ρηχών υγροτόπων, που τροφοδοτούνταν από τα νερά του ποταμού.

Η Κερκίνη αποτελεί έναν από τους 11 ελληνικούς Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας (της σύμβασης Ραμσάρ) και μία από τις 113 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΙΒΑ). Καλύπτεται από την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία, όπως η Οδηγία 79/409 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Διεθνής Σύμβαση της Βαρκελώνης. Επίσης αποτελεί περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000» σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Το 1993 υπογράφηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση 66272/93 για την οριοθέτηση του υγροτόπου, η οποία προσδιορίζει τις ζώνες προστασίας του και ρυθμίζει τις δραστηριότητες αυτές. Παράλληλα, νομαρχιακές αποφάσεις ρυθμίζουν το κυνήγι, και την αλιεία κατά την περίοδο αναπαραγωγής, και τις υλοτομίες.

Τα κυριότερα προβλήματα του υγροτόπου, σχετίζονται με τις χρήσεις του νερού. Η προστασία της Λίμνης Κερκίνης εξαρτάται άμεσα από τη συνετή χρήση του νερού, ώστε να διασφαλίζονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό όλες οι λειτουργίες και οι αξίες του υγροτόπου. Η μονοδιάστατη θεώρηση της Κερκίνης ως απλού ταμιευτήρα νερού, που υπάρχει μόνο για να ικανοποιεί τις αρδευτικές ανάγκες, είναι ασφαλώς ξεπερασμένη. Το ίδιο ισχύει και για την άποψη της «απόλυτης προστασίας» της λίμνης που δεν λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες των κατοίκων.

Ανάλογα με την παροχή του ποταμού και τον άνοιγμα και κλείσιμο των θυροφραγμών, παρατηρείται ισχυρή αυξομείωση της στάθμης του νερού που φτάνει τα 5,5 μέτρα. Αντίστοιχη είναι και η αυξομείωση της έκτασης της λίμνης που κυμαίνεται από 55.000 έως 75.000 στρέμματα περίπου. Η στάθμη της λίμνης από τον Ιανουάριο υψώνεται και φθάνει στο μέγιστο ύψος της τον Μάιο προκειμένου να αποταμιευθούν ικανές ποσότητες νερού για την άρδευση των χωραφιών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Τα φερτά υλικά, που εξακολουθούν να εισρέουν στη λίμνη, μειώνουν συνεχώς τη χωρητικότητά της. Επιπλέον, η μέτρια κατάσταση των αρδευτικών δικτύων προκαλεί μεγάλες απώλειες νερού. Έτσι, αν θέλουμε να εξακολουθήσουμε να ικανοποιούμε τις ίδιες ανάγκες άρδευσης οδηγούμαστε σε συνεχή κατ’ έτος άνοδο της στάθμης των νερών. Όμως η άνοδος της στάθμης επιδρά αρνητικά στα οικοσυστήματα της λίμνης, περιορίζοντας ή εξαφανίζοντας τις ρηχές περιοχές και τα λασποτόπια, που είναι απαραίτητοι χώροι για τροφοληψία, αναπαραγωγή και φώλιασμα πολλών πουλιών, αμφιβίων και ψαριών. Επίσης, η υψηλή στάθμη, όπως είναι φυσικό, προκαλεί σοβαρά προβλήματα στους παραλίμνιους οικισμούς που βρίσκονται χαμηλότερα από την επιφάνεια της λίμνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο πλημμύρας από την υπερχείλιση και από την ανύψωση της υπόγειας στάθμης του νερού.

Το πρόβλημα επιτείνεται από το γεγονός ότι το νερό δεν μπορεί να διαφύγει έγκαιρα από τη λίμνη με το άνοιγμα των θυρών του φράγματος, καθώς οι διαστάσεις της κοίτης του Στρυμόνα κάτω από την Κερκίνη μπορούν να δεχθούν μόνο μικρές ποσότητες νερού. Μεγαλύτερες ποσότητες θα επιφέρουν πλημμύρα στις χαμηλότερες από το φράγμα περιοχές (περιοχή Αχινού κ.λπ.). Η προσπάθεια ώστε η ποσότητα των νερών που εξέρχονται από τη λίμνη να είναι τόση όση μπορεί να παροχετεύσει η υπάρχουσα κοίτη, έχει συνέπεια να παραμένει για κάποια χρονικά διαστήματα μέσα στη λίμνη νερό περισσότερο από το απαιτούμενο για άρδευση. Κατ’ επέκταση, η στάθμη της λίμνης ανέρχεται, μερικές φορές πάνω από την ανώτατη στάθμη άρδευσης.

Οι προσπάθειες για εξοικονόμηση νερού με τη συγκράτηση των φερτών υλικών, με την ανακατασκευή, ολοκλήρωση και βελτίωση των αρδευτικών δικτύων, με την ανακύκλωση νερού και με την εφαρμογή νέων τεχνικών άρδευσης (π.χ. καλύτερη ισοπέδωση χωραφιών) θα βελτιώσουν την αρδευτική αποδοτικότητα, χωρίς να υπάρχει ανάγκη για υψηλή στάθμη των νερών της λίμνης. Παράλληλα με τις σωστές υποδείξεις των αρμόδιων υπηρεσιών, οι αγρότες πρέπει να ενημερωθούν και να ενθαρρυνθούν για την σωστή χρήση του αρδευτικού νερού.

Η Κερκίνη ξεχωρίζει γιατί:
  • Είναι από τους πλουσιότερους υγροτόπους της Ελλάδας από ορνιθολογική άποψη με περισσότερα από 300 είδη πουλιών.
  • Εδώ βρίσκονται οι σημαντικότερες αποικίες της Νότιας Βαλκανικής από ερωδιούς (Αργυροτσικνιάδες, Κρυπτοτσικνιάδες, Λευκοτσικνιάδες, Νυχτοκόρακες), Κορμοράνους, Χουλιαρομύτες και Χαλκόκοτες.
  • Είναι η πιο σημαντική περιοχή διαχείμασης και μετανάστευσης του Αργυροπελεκάνου σε όλη την Ευρώπη.
  • Έχει τη μεγαλύτερη σε έκταση υδάτινη περιοχή της Ελλάδας που καλύπτεται από νούφαρα.
  • Γύρω από τη λίμνη ζει ο μεγαλύτερος αριθμός βουβαλιών της Ελλάδας (500 περίπου)
  • Η αρμονική συνύπαρξη ψαράδων και πελεκάνων και η χειμερινή εικόνα των ψαράδων που ταΐζουν τα μεγαλοπρεπή αυτά πουλιά, δεν συναντάται αλλού στην Ελλάδα.
Πηγή: Agrotypos.gr