«Αν έπρεπε να φύγεις ξαφνικά, και ίσως για πάντα, από το σπίτι σου, από τον τόπο της οικογένειάς σου και είχες λίγα μόνο λεπτά να φτιάξεις μια βαλίτσα, τι θα έβαζες μέσα; Ρούχα, ενθύμια, το ρολόι του παππού σου, χρήματα, laptop, τρόφιμα, τι; Τι χρειάζομαι; Για πόσο θα λείψουμε; Ποιος ξέρει; Δε χωράει άλλα πράγματα εδώ μέσα. Αυτή είναι η ιστορία της καταστροφής της Σμύρνης. Μιας πόλης που οι κάτοικοί της ξεριζώθηκαν αστραπιαία. Μιας πόλης πανέμορφης που όμοιά της δεν είχε άλλη. Που οι άνθρωποί της διώχτηκαν βίαια το 1922 και έφτασαν στη σημερινή Ελλάδα με λίγα μόνο υπάρχοντα. Όσα χωρούσαν σε μια βαλίτσα... ».
Με τα λόγια αυτά, ο αφηγητής στο εκπαιδευτικό βίντεο για μαθητές που δημιούργησε ο Δήμος Καλαμαριάς, ξεκινά να περιγράφει την ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής. Την ίδια στιγμή στην οθόνη εμφανίζονται animation στοιχεία, σπάνια ντοκουμέντα, φωτογραφίες και πληροφορίες.
Σμύρνη, μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της Μεσογείου
Όπως αναφέρεται, στη συνέχεια: «Έως το 1922 η Σμύρνη ήταν μια από τις πιο πλούσιες, μοντέρνες και κοσμοπολίτικες πόλεις της Μεσογείου. Ζούσαν εκεί κάθε λογής άνθρωποι. Έλληνες κυρίως, μαζί με Τούρκους με ισλαμικά φέσια, Αρμένιους με μακριά ρούχα, Εβραίους και Ευρωπαίους με φράκα και ημίψηλα καπέλα. Η πλουσιότερη και μεγαλύτερη κοινότητα ήταν των Ελλήνων, μα η πόλη ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ήταν μια πόλη της Ανατολής με πρότυπα της Δύσης. Η Σμύρνη είχε τότε δεκαεπτά κινηματογράφους, μοντέρνους χορούς, καλά ελληνικά σχολεία, κλασσική και τζαζ μουσική, ιταλικές οπερέτες. Οι γυναίκες αποκτούσαν συνεχώς νέες ελευθερίες και οι πολίτες ξόδευαν πολλά σε ρούχα και σε καλλωπισμό. Δούλευαν ταυτόχρονα πολύ. Είχαν θάλασσα, κτήματα και ήταν η δεύτερη ισχυρότερη σε εμπόριο και βιομηχανία πόλη των Οθωμανών».
Πριν την καταστροφή
Κατά την περιγραφή των γεγονότων πριν την καταστροφή επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι «το 1914 ξεσπά ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, στον οποίο η Ελλάδα αρχικά δε συμμετείχε», ωστόσο ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος έβλεπε ως ευκαιρία τη συμμετοχή της χώρας σε αυτόν για να αυξήσει τα περιορισμένα τότε σύνορά της. «Την ίδια στιγμή επικρατούσε έντονος διχασμός ανάμεσα στον Βενιζέλο και τη φιλοβασιλική αντιπολίτευση, που δεν επιθυμούσε τη συμμετοχή μας, προκρίνοντας την ουδετερότητα. Τελικά το 1917 ο Βενιζέλος μπαίνει στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, περιμένοντας ως ανταμοιβή από τους συμμάχους μας, μεταξύ άλλων, και εδαφικές παραχωρήσεις και ανταλλάγματα και πράγματι δικαιώνεται. Το 1920 με τη Συνθήκη των Σεβρών δίνεται στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, η διοίκηση της Σμύρνης και της γύρω περιοχής της για πέντε χρόνια. Μετά οι κάτοικοι θα ψήφιζαν οι ίδιοι αν ήθελαν να ενταχθούν στο ελληνικό κράτος», αναφέρει ο αφηγητής.
Η καταστροφή στη Σμύρνη
Ωστόσο, όπως επισημαίνει στη συνέχεια, λίγους μήνες μετά τη συνθήκη ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές, καθώς οι Έλληνες είχαν κουραστεί από τα πολλά χρόνια πολέμου. Η νέα κυβέρνηση, αν και προεκλογικά υποσχόταν ότι θα αποσυρόταν από τον πόλεμο, τελικά έκανε επέλαση στα βάθη της Τουρκίας, χωρίς τη στήριξη των ξένων δυνάμεων. Το 1922 οι Τούρκοι ήταν ισχυροί και οι Έλληνες οπισθοχωρούσαν, ενώ τον Σεπτέμβριο του 1922 ο τουρκικός στρατός εισέβαλε ξαφνικά στη Σμύρνη και άρχισε τις σφαγές. «Χιλιάδες άνθρωποι, παιδιά, μανάδες, άνδρες, γέροι και νέοι πήγαιναν στο λιμάνι να σωθούν, να βρούνε πλοίο για να φύγουν. Μα οι πιο πολλοί δεν έβρισκαν κανένα. Έως το τέλος του Σεπτέμβρη του 1922 η κοσμοπολίτικη πόλη της Σμύρνης ήταν ως τέτοια παρελθόν. Οι Έλληνες μετά από 3.000 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας τους στην περιοχή εκεί της Ιωνίας, φύλακες ενός πολιτισμού πανάρχαιου και σπουδαίου δεν υπήρχαν πια. Από τη Σμύρνη έμεινε ένα καρβουνιασμένο μόνο απομεινάρι, μια σκιά του κάποτε ένδοξου εαυτού της», αναφέρει το εκπαιδευτικό βίντεο.
Η επόμενη μέρα
Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, όπως σημειώνεται, «ήρθαν στην Ελλάδα τουλάχιστον 900.000 πρόσφυγες. Η Ελλάδα έπρεπε τώρα να ενσωματώσει έναν τεράστιο νέο πληθυσμό, ο οποίος συχνά συναντούσε την εχθρότητα των ντόπιων. Η χώρα σταδιακά, όμως, τα κατάφερε. Αξιοποίησε την παιδεία και την εργατικότητα των Μικρασιατών και έγινε έτσι ένας τόπος πιο πλούσιος από πριν. Χιλιάδες άνθρωποι ήρθαν τότε εδώ μόνο με μια βαλίτσα. Μια βαλίτσα, που άρχισε την Οδύσσειά της από τη Μικρά Ασία για να φτάσει σε μέρη όπως η Καλαμαριά και τόσοι άλλοι τόποι στη χώρα μας. Η βαλίτσα αυτή βρίσκεται σήμερα ακόμη εδώ, βρίσκεται μέσα μας και μας θυμίζει ότι οι πρόσφυγες είναι ένα κομμάτι αναπόσπαστο πια από την ψυχή του σύγχρονου ελληνισμού».
Το βίντεο εκπαιδευτικού χαρακτήρα, διάρκειας περίπου δέκα λεπτών, με θέμα τη Μικρασιατική Καταστροφή, (https://youtu.be/aT2O2czSiIY) δημιούργησε η Αντιδημαρχία Παιδείας Αθλητισμού Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης του Δήμου Καλαμαριάς, στο πλαίσιο του επετειακού προγράμματος Καλαμαριά 1922-2022, «Μια θάλασσα μνήμες…και γινήκαμε όλοι ένα ». «Επιλέγοντας αυτόν τον τρόπο παρουσίασης μιας δραματικής σελίδας της ιστορίας μας πιστεύουμε ότι συμβάλλουμε στη γνώση και στη μάθηση με τρόπο αντικειμενικό και ψύχραιμο», εξήγησε ο Αντιδήμαρχος Παιδείας και συντονιστής του προγράμματος, Αθανάσιος Γιαννακός. Το Σενάριο και η Σκηνοθεσία του βίντεο είναι του Γιώργου Χατζηβασιλείου, ενώ επιστημονικός σύμβουλος ήταν ο Δρ. Θεοδόσης Κυριακίδης.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
