Λιβύη: Ο ιδιωτικός στρατός του Ερντογάν απειλεί τα σχέδια του Πούτιν

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Το μνημόνιο συνεργασίας της Άγκυρας με την κυβέρνηση της Τρίπολης για τις θαλάσσιες ζώνες και οι απειλές του Ταγίπ Ερντογάν ότι θα στείλει στρατιώτες στη Λιβύη περιπλέκουν τα σχέδια του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία στις 11 Δεκεμβρίου ο Ρώσος πρόεδρος συνομίλησε με τον Τούρκο ομόλογο του προκειμένου να συζητήσουν τις διαφορές που έχουν προκύψει στην πολιτική τους στο μέτωπο της Λιβύης. Νωρίτερα ο Ταγίπ Ερντογάν είχε αναφερθεί στον ιδιωτικό μισθοφορικό στρατό της ρωσικής εταιρείας Wagner, ο οποίος χρηματοδοτείται από στενό συνεργάτη του Πούτιν και είναι κοινό μυστικό ότι παίρνει μέρος στον λιβυκό εμφύλιο στο πλευρό του στρατηγού, Χαλίφα Χαφτάρ. 

Εάν λάβει κανείς υπόψη τον τρόπο που ενήργησε διπλωματικά και στρατιωτικά στη Συρία η Μόσχα τότε μπορούν να εκληφθούν σημαντικά συμπεράσματα και για την Λιβύη. Αρχικά η Ρωσία επιθυμεί να συνομιλεί με όλα τα αντιμαχόμενα μέρη στη Λιβύη. Γι’ αυτό αν και στηρίζει τον στρατηγό Χαφτάρ και επιθυμεί να έχει βασικό λόγο στην επόμενη μέρα στη χώρα κρατά ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης υπό τον πρωθυπουργό, Φαγιέζ αλ Σαράζ. Με αυτό τον τρόπο η Ρωσία παρουσιάζεται ως εγγυήτρια δύναμη του διαλόγου και μπορεί να προωθήσει καλύτερα τα συμφέροντα της στην περιοχή.  

Το μνημόνιο συνεργασίας Τρίπολης-Άγκυρας, όμως, πυροδοτεί μεγάλη ένταση μεταξύ Χαφτάρ και Σαράζ με αποτέλεσμα να απειλεί να τινάξει στον αέρα τον διάλογο μεταξύ των δύο πλευρών, που θα μπορούσε να άρει το στρατιωτικό αδιέξοδο. Ρώσοι και Αμερικανοί συμφωνούν ότι αυτή τη στιγμή ότι οι δυνάμεις του Χαφτάρ δεν έχουν την επιχειρησιακή δυνατότητα να καταλάβουν την Τρίπολη. Η ζυγαριά θα μπορούσε να γύρει υπέρ της κυβέρνησης της Τρίπολης εάν ο Ταγίπ Ερντογάν πραγματοποιήσει την απειλή του να στείλει στρατό στη Λιβύη. 

Αυτή είναι μία εξέλιξη που η Ρωσία έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν επιθυμεί, καθώς θα δημιουργήσει ένα ανυπέρβλητο αδιέξοδο στη Λιβύη. Αυτή στη στιγμή η Μόσχα δεν είναι σε θέση να βοηθήσει τον Χαφτάρ να καταλάβει την Τρίπολη, όπου βρίσκεται μία κυβέρνηση η οποία έχει αναγνωριστεί διεθνώς από τον ΟΗΕ. 

Ωστόσο, όλοι οι διεθνείς αναλυτές λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την απειλή Ερντογάν. Εκτιμούν ότι αν και η αποστολή στρατού θα είναι δύσκολο να υποστηριχθεί από την Τουρκία η οποία ήδη έχει παρουσία στη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο εντούτοις είναι μία επιλογή που σκέφτεται σοβαρά ο Τούρκος πρόεδρος. 

Μάλιστα, διακινούνται πληροφορίες ότι ήδη Τούρκοι στρατιώτες της ιδιωτικής εταιρείας SADAT, η οποία έχει έδρα την Κωνσταντινούπολη, βρίσκονται στην Λιβύη. Επικεφαλής της SADAT είναι ο ταξίαρχος εν αποστρατεία των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, Αντνάν Τανριβερντί, ο οποίος μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016 διορίστηκε ως επικεφαλής στρατιωτικός σύμβουλος του Ταγίπ Ερντογάν. Μάλιστα, οι σχέσεις των δύο ανδρών ξεκινούν από το 1990 και είναι τόσο στενές που στην Τουρκία η εταιρεία είναι γνωστή ως ο ιδιωτικός στρατός του Ερντογάν. 

Σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ αποκάλυψε ότι στο έδαφος της Λιβύης παρατηρείται αυξανόμενος αριθμός Σύριων μαχητών από το Ιντλίμπ, όπου βρίσκεται η στρατιωτική βάση της Τουρκίας στη Συρία. Η δήλωση ερμηνεύεται ως μία έμμεση αναφορά ότι στρατιώτες της SADAT είναι πιθανό να βρίσκονται στη Λιβύη. Εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες τότε ο κίνδυνος να συγκρουστούν Ρώσοι και Τούρκοι μισθοφόροι στην Λιβύη είναι υπαρκτός. 

Σε αυτή τη φάση η Ρωσία φαίνεται ότι διαπραγματεύεται ως πακέτο το θέμα της Λιβύης και της Συρίας με την Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Για παράδειγμα η Μόσχα ενισχύει τον Χαφτάρ, τον οποίο στηρίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με αντάλλαγμα το Αμπού Ντάμπι να στηρίξει την νομιμότητα της κυβέρνησης Άσαντ στη Συρία. Επομένως στο τραπέζι των συνομιλιών Πούτιν-Ερντογάν γίνονται παράλληλες διαπραγματεύσεις για την τουρκική στρατιωτική βάση στο Ιντλίμπ, τη κατάσταση στη βόρεια Συρία, το μνημόνιο συνεργασίας για τις θαλάσσιες ζώνες με την Λιβύη και την στρατιωτική ενίσχυση της Τρίπολης.