Tου Δημήτρη Βολουδάκη*
Παρασκευή 31 Αυγούστου 2040. Με αγωνία χιλιάδες μαθητές και οι οικογένειές τους περιμένουν να μάθουν τα αποτελέσματα των βάσεων των εισαγωγικών εξετάσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια.
Αν και ζούμε στην εποχή του ίντερνετ 21 G, η ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας στην οποία είναι αναρτημένες οι βάσεις έχει πέσει τρεις φορές από το πρωί.
Εντύπωση έχει προκαλέσει η μείωση των βάσεων σε ορισμένες σχολές όπως στο Μαθηματικό Καλαμάτας στα 120 μόρια, στους Τοπογράφους Μηχανικούς στο Μεσολόγγι στα 150 μόρια και στη Γαλλική Φιλολογία Ρεθύμνου στα 950 μόρια και στο Τμήμα Ιχθυοκαλλιέργειας της Αθήνας στα 95. Σε υψηλά επίπεδα παραμένει για άλλη μια χρονιά η βάση της Σχολής Ανθυποπυραγών της Πυροσβεστικής Ακαδημίας στα 18.500 μόρια.
Πόσο πιθανό είναι τα Ελληνόπουλα που θα γεννηθούν σε τρία χρόνια από τώρα να διαβάζουν αυτού του είδους τις ειδήσεις περιμένοντας να μάθουν τη σχολή στην οποία πέρασαν το 2040; Υπό κανονικές συνθήκες θα έλεγα πολύ πιθανό, καθώς η ίδια διαδικασία των πανελλαδικών παραμένει εν λειτουργία τα τελευταία 35 περίπου χρόνια με μικρότερες ή μεγαλύτερες αλλαγές.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον οι συνθήκες θα συνεχίσουν να είναι κανονικές. Πιο απλά, λόγω του κορωνοϊού, τους τελευταίους μήνες εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές και φοιτητές στην Ελλάδα μετατόπισαν το κέντρο της εκπαιδευτικής τους δραστηριότητας από την φυσική τάξη του σχολείου, του φροντιστηρίου και του αμφιθεάτρου σε ψηφιακές τάξεις και σε πλατφόρμες σύγχρονης και ασύγχρονης κατάρτισης. Σε όλο τον πλανήτη 1,2 δισεκατομμύρια μαθητές βγήκαν από τα σχολεία και μπήκαν σε ψηφιακές αίθουσες (WEF, 2020). Ακόμα και αν η φετινή σχολική και ακαδημαϊκή χρονιά κυλίσει ομαλά, πολλοί πιστεύουν ότι η μαζική εξ αποστάσεως διδασκαλία θα αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά της.
Στη χώρα μας σε αρκετές πόλεις της περιφέρειας γονείς και φοιτητές περιμένουν να δουν τα εβδομαδιαία προγράμματα και τις υποχρεώσεις σε δια ζώσης παρακολούθηση μαθημάτων στα πανεπιστήμια για να νοικιάσουν κάποιο σπίτι. Υπάρχουν πολλοί που θα προτιμήσουν να μην έχουν κάποια μακροχρόνια μίσθωση επηρεάζοντας όχι μόνο την τοπική αγορά μίσθωσης ακινήτων αλλά και την τοπική οικονομία γενικότερα. Στην Ελλάδα σύμφωνα με έρευνα σε έξι πανεπιστήμια στην Αθήνα και στην επαρχία, οι σπουδές σε μια πόλη μακριά από το σπίτι κοστίζουν από 28.000-35.000 ευρώ συνολικά.
Ακόμα και πριν την επέλαση του COVID-19, σε παγκόσμιο επίπεδο, η αγορά της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και των επενδύσεων σε ψηφιακά εκπαιδευτικά εργαλεία έφτανε για το 2019 τα 18,66 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αγορά αυτή το 2025 αναμένεται να φτάσει τα 350 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτά τα μεγέθη γίνονται σιγά σιγά αντιληπτά από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, από τις Η.Π.Α., την Μεγάλη Βρετανία, την Κίνα. Εκτός όμως από τα πανεπιστήμια, την ευκαιρία αυτή την βλέπουν και μεγάλες εταιρείες. Εν μέσω καραντίνας, ο James Walsh σε ένα άρθρο του στο New York Magazine για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Αμερική με τίτλο “Η επερχόμενη αναταραχή”, προβλέπει την εποχή όπου μεγάλα πανεπιστήμια και εταιρείες θα συμπράττουν προσφέροντας πολυεπίπεδες εκπαιδευτικές ευκαιρίες και επαγγελματικές καταρτίσεις χρησιμοποιώντας την εξ αποστάσεως και ψηφιακή εκπαίδευση απευθυνόμενες όχι σε μερικές χιλιάδες υποψήφιους φοιτητές αλλά σε εκατοντάδες χιλιάδες ενδιαφερόμενους από όλο τον πλανήτη. Ποιος θα μπορούσε να μην ενδιαφερθεί για ένα πτυχίο του MIT με τη Google, ή του Stanford με την Apple ή του Harvard με τη Facebook;
Όταν μάλιστα αυτά τα πτυχία θα δίνονται με κόστος πολύ χαμηλότερο από το να σπούδαζες στην έδρα του Harvard ή της Οξφόρδης;
Για να μην χαθεί η φοιτητική εμπειρία, ο συγγραφέας προβλέπει τη δυνατότητα των υβριδικών προγραμμάτων όπου ο φοιτητής θα μπορεί να περνά ένα μικρό διάστημα στην έδρα του πανεπιστημίου, όπως ένα εξάμηνο με υψηλότερο τίμημα.
Βέβαια, κάποιες επιστήμες όπως η ιατρική απαιτούν τη δια ζώσης επαφή, το εργαστήριο και την κλινική. Από την άλλη όμως, πόσο σίγουροι είμαστε ότι όλες αυτές οι γνώσεις, ή ένα μεγάλο μέρος αυτών δεν θα μπορούν να διδάσκονται μέσα σε ψηφιακές αίθουσες με ολογράμματα όπου ο μαθητής θα είναι στην Κένυα και θα μπορεί να εκτελεί μια επέμβαση ανατομίας σε ολόγραμμα στο Λονδίνο;
Σε αυτό το σενάριο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεκάδες εκατομμύρια κατά κύριο λόγω νέοι από όλο τον κόσμο προερχόμενοι από τα χαμηλά και μεσαία κοινωνικά στρώματα θα επιδιώξουν την επιλογή που θα τους χαρίσει το υψηλότερο επίπεδο ευημερίας. Ένα πτυχίο δηλαδή, από ένα μεγάλο και διάσημο πανεπιστήμιο.
Σε αυτή την περίπτωση, ποιος θα είναι ο ρόλος και πως θα επιβιώσουν τα μεσαία και μικρά εθνικά πανεπιστήμια; Μήπως θα γεμίσουμε με πανεπιστήμια ζόμπι, χωρίς φοιτητές, χωρίς ακαδημαϊκή ζωή δηλαδή;
Μήπως ο κορωνοϊός μας άνοιξε ένα μικρό παράθυρο για να δούμε στο μέλλον;
Είναι κρίμα να βλέπουμε τμήματα όπως το Μαθηματικό του Πανεπιστημίου Αιγαίου στην πατρίδα του Πυθαγόρα στη Σάμο να καταβαραθρώνεται στα 3.125 μόρια. Το συγκεκριμένο τμήμα εναλλακτικά θα μπορούσε να είναι ένα διαρκές θερινό σχολείο των μαθηματικών και να αποτελεί μαγνήτη για ακαδημαϊκούς και στελέχη επιχειρήσεων από όλο τον κόσμο.
Μπορούμε να αφήσουμε το χρόνο να περνά, αλλά σε είκοσι χρόνια από τώρα ένας νέος και η οικογένειά του θα πρέπει να επιλέξουν αν θα δαπανήσουν 35.000 ευρώ για σπουδές στο Μαθηματικό της Σάμου.
Αν δεν έχει αλλάξει τίποτα μέχρι τότε, αλήθεια εσείς τι θα επιλέγατε;
O Δημήτρης Βολουδάκης είναι Διδάκτωρ Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών Σύμβουλος Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.