Η προσέγγιση της αναπηρίας τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς, έχει ριζικά μεταβληθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, θεωρώντας την ιατρική θεώρησή της ως παρωχημένη. Πλέον, προσανατολιζόμαστε σε ένα σύγχρονο, προοδευτικό, δικαιωματικό μοντέλο, το οποίο εστιάζει στην ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και στη διαβίωση στην κοινότητα εν γένει, ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που κατοχυρώνεται στο ελληνικό Σύνταγμα, στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών ελευθεριών του Συμβουλίου της Ευρώπης και ιδίως στο αρ.19 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
Μέσα από το πλέγμα των νομοθετικών αυτών ρυθμίσεων και από την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2020-2030 καθώς και από την προγενέστερη στρατηγική, αναδεικνύεται η ανάγκη για αποϊδρυματοποίηση των ατόμων με αναπηρία και απορρέει η υποχρέωση των συμβαλλομένων κρατών να εφαρμόσουν μέτρα για την ενίσχυση της μετάβασης των ατόμων με αναπηρία από τη διαβίωσή τους σε δομές ιδρυματικού τύπου σε ένα πλαίσιο υποστηριζόμενης διαβίωσης και διασύνδεσής τους με την τοπική κοινωνία.
Στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, εμπνεόμενοι από τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες της ισότητας, της αξιοπρέπειας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σχεδιάζουμε συνεκτικές πολιτικές, με στόχο την πρόληψη και αποτροπή της ιδρυματοποίησης και την υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία να ζουν στην κοινότητα, με στόχο την ενεργή κοινωνική τους ένταξη και την ομαλή ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη.
Σε αυτό το πλαίσιο, βασικό μοχλό για την επίτευξη της αποϊδρυματοποίησης αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, μια αποτελεσματική πρακτική που τον τελευταίο καιρό συνεχώς κερδίζει έδαφος στη χώρα μας.
Σε στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης, μπορούν να μείνουν άτομα με νοητική, κινητική ή αισθητηριακή αναπηρία, ανάλογα με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από το φορέα ίδρυσής τους, τα οποία δεν μπορούν να ζήσουν αυτόνομα και χρειάζονται κάποιο υποστηρικτικό πλαίσιο. Μπορεί να είναι χωρητικότητας από 1 έως 4 ατόμων ή από 5 έως 9 ατόμων και στελεχώνονται με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και φροντιστές. Διαπιστώνοντας την ανάγκη για μια ταχύτερη διαδικασία, απλοποιήσαμε τη διαδικασία αδειοδότησης των ΣΥΔ και ο έλεγχος σκοπιμότητάς τους διενεργείται πλέον από την αντίστοιχη Περιφέρεια στην οποία υπάγονται. Επιπρόσθετα, εξασφαλίσαμε την ομαλή χρηματοδότηση των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, με την ολοκλήρωση του νέου προτύπου σύμβασης με τον ΕΟΠΥΥ, έχοντας υπερδιπλασιάσει την σχετική δαπάνη και διασφαλίζοντας την συνέχιση χρηματοδότηση της λειτουργίας τους μέσω του ΕΣΠΑ 2021-2027.
Μέσα στο άρτια οργανωμένο πλαίσιο των ΣΥΔ, ενισχύεται η υποστηριζόμενη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία, μέσω αφενός της παροχής της αναγκαίας φροντίδας και υποστήριξης και αφετέρου της ανάπτυξης των δεξιοτήτων και της ψυχοκοινωνικής τους ενδυνάμωσης. Οι ένοικοι των στεγών εκπαιδεύονται, εργάζονται και γενικότερα συμμετέχουν στις δυνατότητες εξέλιξης, κοινωνικοποίησης και ψυχαγωγίας που προσφέρουν οι τοπικές κοινωνίες, ανάλογα με τις δικές τους ανάγκες, επιθυμίες και επιλογές. Κατά συνέπεια, οι στέγες υποστηριζόμενης διαβίωσης συμβάλλουν ουσιωδώς στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με αναπηρία και στην ενίσχυση της ορατότητάς τους, εξασφαλίζοντας περισσότερες ευκαιρίες για ισότιμη συμμετοχή τους σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής δραστηριότητας και μεγαλύτερο έλεγχο από τους ίδιους των αποφάσεων που αφορούν την καθημερινότητά τους. Περαιτέρω, στοχεύουν στην αξιοποίηση και εξέλιξη των γνωστικών και πρακτικών δεξιοτήτων των ωφελουμένων, προκειμένου να κατακτήσουν το μέγιστο δυνατό βαθμό της προσωπικής τους αυτονομίας και της κοινωνικής τους συμμετοχής.
Κομβικό ρόλο για την ανάπτυξη της προσωπικότητας των ενοίκων, διαδραματίζει η συμμετοχή τους σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εργασιακής ένταξης, είτε μέσω παραγωγικών εργαστηρίων προστατευόμενης απασχόλησης, είτε μέσω των προγραμμάτων της ΔΥπΑ (πρώην ΟΑΕΔ), είτε εντασσόμενοι στην ανοιχτή αγορά εργασίας με το μοντέλο της υποστηριζόμενης απασχόλησης.
Στο πλαίσιο προώθησης της αρχής της ισότητας και της πλήρους κοινωνικής ενσωμάτωσης χωρίς διακρίσεις, δημοσιεύτηκε η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για ίδρυση μεικτών στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, ημεδαπών και δικαιούχων διεθνούς προστασίας με αναπηρία, σε συνέχεια του μνημονίου συνεργασίας που υπέγραψαν η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας και η Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Η περαιτέρω ενίσχυση των στεγών υποστηριζόμενης διαβίωσης, η εξατομικευμένη αξιολόγηση των αυξημένων αναγκών των ενοίκων τους και η συνακόλουθη υποστήριξη της λειτουργίας των στεγών, αποτελεί πρωταρχική μας πολιτική επιλογή, γιατί συνιστούν το βασικό πυλώνα για την αποϊδρυματοποίηση και για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας συμπερίληψης και αμοιβαίας συνύπαρξης, που θα αποδέχεται τη διαφορετικότητα και θα την ενσωματώνει σε όλες τις πτυχές και τις δράσεις της.
