Τα ερωτήματα που ακολουθούν την δουλειά του Ιταλού πολυμαθούς της Αναγέννησης, Λεονάρντο ντα Βίντσι ακόμη και 500 χρόνια μετά τον θάνατο του δεν έχουν ακόμη απαντηθεί. Στην «καρδιά» του μεγαλύτερου μυστηρίου, το οποίο αφορά την πιο διάσημη δουλειά του Ιταλού ζωγράφου, την προσωπογραφία της Μόνα Λίζα, βρίσκονται ένας φορολογικός «παράδεισος» στην Καραϊβική, ελβετικά θησαυροφυλάκια, μία σκιώδης διεθνής κοινοπραξία και ο «Σέρλοκ Χολμς» του κόσμου της τέχνης.
Σχεδόν 50 χρόνια μετά την αποκάλυψη της δεύτερης Μόνα Λίζα, ενός πορτρέτου που φημολογείται ότι είναι μία νεότερη εκδοχή του διάσημου πίνακα που κρέμεται στο μουσείο του Λούβρου, έχει ξεσπάσει μία μεγάλη δικαστική διαμάχη για τον δημιουργό αλλά και την ιδιοκτησία του δεύτερου αυτού πίνακα.
Πολλά τα ερωτήματα που συνοδεύουν την δεύτερη «Τζιοκόντα». Είναι γνήσια; Ποιοι είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες του πίνακα; Θα μπορούσε αυτή να είναι μία πρώιμη εκδοχή του διάσημου έργου που θα ανέβαζε την αξία της σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια;
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του βρετανικού τηλεοπτικού δικτύου BBC, οι απαντήσεις, όταν δοθούν, σίγουρα θα συνταράξουν τον κόσμο της τέχνης. Μία δίκη αυτή την εβδομάδα στην Ιταλία ανάμεσα στο ζεύγος Γκίλμπερτ που ισχυρίζεται ότι κατέχει το 25% της ιδιοκτησίας του πίνακα και του Ιδρύματος Μόνα Λίζα στην Ιταλία το οποίο εκπροσωπεί τον ιδιοκτήτη-μία διεθνή κοινοπραξία- θα μπορούσε να ρίξει περισσότερο φως σε αυτή την υπόθεση.
Μία δεύτερη Μόνα Λίζα;
Το 2012, ένας οργανισμός που ονομάζεται Ίδρυμα Μόνα Λίζα αποκάλυψε εν μέσω τεράστιας δημοσιότητας έναν πίνακα που ισχυρίστηκε ότι αποτελεί την πρώιμη εκδοχή της Μόνα Λίζα.
Το Ίδρυμα έδωσε μια σειρά αποδεικτικών στοιχείων προκειμένου να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς του ότι πρόκειται για μία παλαιότερη και άγνωστη εκδοχή του διάσημου πορτρέτου.
Ωστόσο το Ίδρυμα δήλωσε ότι ο πίνακας δεν είναι στην ιδιοκτησία του και μία φωτογραφία του πίνακα ανήκει σε μία ανώνυμη διεθνή κοινοπραξία. Σε σχετική ερώτηση του BBC ο γενικός γραμματέας του Ιδρύματος απάντησε: «Το Ίδρυμα, με βάση την πολιτική και τις υποχρεώσεις του, δεν σχολιάζει για την ιδιοκτησία της κοινοπραξίας».
Το ζεύγος Άντριου και Κάρεν Γκίλμπερτ από το νότιο Λονδίνο έχουν μία εντελώς διαφορετική ιστορία. Ισχυρίζονται ότι κατέχουν μερίδιο 25% στον πίνακα. Το 2012, όταν το Ίδρυμα παρουσίασε για πρώτη φορά σε έκθεση τον πίνακα, το ζεύγος επικοινώνησε με τους υπεύθυνους. «Ο οργανισμός είπε ότι δεν γνωρίζει τίποτα για εμάς. Δεν ήταν οι ιδιοκτήτες και απλώς προσπάθησαν να μας απομακρύνουν ως ενοχλητικούς», είπε η Κάρεν Γκίλμπερτ.
Και συνέχισε: «Επειδή δεν μπορέσαμε να μάθουμε ποιος ήταν ο ιδιοκτήτης- κανείς δεν μας είπε τίποτα, δεν ήξερα πώς θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε κάποια διαδικασία».
«Θα πρέπει να ανήκει στον Λεοντάρντο ντα Βίντσι»
«Ήμουν σκεπτικός αλλά μου κίνησε την περιέργεια», είπε ο καθηγητής από την Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας, Ζαν Πιέρ Ιζμπούτς, ο οποίος επισκέφθηκε την Ελβετία μετά από πρόκληση του Ιδρύματος προκειμένου να εξετάσει τον πίνακα.
«Πήγα μέσα στο θησαυροφυλάκιο. Έκανε πολύ κρύο και πέρασα περίπου 2 ώρες με αυτόν τον πίνακα. Αλλά μετά από πέντε λεπτά αναγνώρισα ότι αυτό θα έπρεπε να είναι ένας Λεονάρντο», τόνισε ο καθηγητής.
Ωστόσο, δεν ήταν μόνο η πρώτη ματιά που έκανε τον ακαδημαϊκό από το Πανεπιστήμιο Fielding Graduate να πιστεύει ότι το πορτρέτο είναι γνήσιο. Όπως εξηγεί το ιστορικό αρχείο επίσης προσφέρει αποδείξεις της γνησιότητας.
«Ο Τζόρτζιο Βασάρι, βιογράφος του Λεονάρντο, δηλώνει σαφώς ότι ο Λεονάρντο εργάστηκε πάνω στην Μόνα Λίζα για τέσσερα χρόνια και μετά την άφησε ατελή», εξήγησε ο ακαδημαϊκός.
Αυτό το στοιχείο ταιριάζει με τον δεύτερο πίνακα, καθώς η δεύτερη Τζιοκόντα δεν διαθέτει ζωγραφισμένο τον φόντο της όπως ο πίνακας στον Λούβρο.
Ο καθηγητής επισήμανε ότι ιστορικά αρχεία αναφέρουν ότι ο Λεονάρντο ζωγράφιζε την Μόνα Λίζα για δύο διαφορετικούς πελάτες, αυξάνοντας την πιθανότητα να ολοκλήρωσε δύο ξεχωριστά πορτρέτα.
«Ένας σωρός σκουπίδια»
«Δεν είναι το πραγματικό έργο για μία σειρά λόγων. Δεν είναι πραγματικά σοβαρά υποψήφιο για να είναι από τον ίδιο τον Λεονάρντο», είπε ο καθηγητής ιστορίας της τέχνης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Μάρτιν Κεμπ.
Πιστεύει ότι ο λόγος που ο Τζιόρτζιο Βισάρι εκτιμούσε ότι η Μόνα Λίζα είναι ατελής ήταν επειδή «όλες οι πληροφορίες του Βισάρι προέρχονταν από την Φλωρεντία» και ο πίνακας πιθανότατα ολοκληρώθηκε αφού ο Λεονάρντο είχε εγκαταλείψει την πόλη.
Επιμένει ότι τα ιστορικά αρχεία δεν υποδεικνύουν ότι έχουν ζωγραφιστεί δύο πίνακες της «Τζιοκόντα» και υποστηρίζει ότι τα στοιχεία που παρουσίασε το Ίδρυμα Μόνα Λίζα είναι πολύ γενικά για να αποδείξουν κάτι τέτοιο.
Η διαδρομή του δεύτερου πίνακα
Οι υποστηρικτές της θεωρίας ότι η δεύτερη Μόνα Λίζα είναι πράγματι του Λεονάρντο ντα Βίντσι θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να απαντήσουν στα ερωτήματα για την ακριβή προέλευση του πίνακα.
Ο πίνακας εμφανίστηκε ξαφνικά το 1913, όταν ο έμπορος έργων τέχνης, συλλέκτης και κριτικός, Χιού Μπλέικερ το αγόρασε από ένα αρχοντικό στο Σόμερσετ της Βρετανίας.
«Ο Μπλέικερ πίστευε ότι είχε ανακαλύψει κάτι», είπε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Aberystwyth, Ρόμπερτ Μέιρικ, που μελετά τη ζωή του εμπόρου τέχνης.
Παρά τις επιτυχίες που είχε όταν εντόπισε γνήσια έργα των Ρούμπενς, Βελάσκεθ, Ελ Γκρέκο και Μονέ ο Χιού Μπλέικερ απέτυχε στις επιχειρηματίες δραστηριότητες του και την πώληση της δεύτερης Μόνα Λίζα.
Μετά τον θάνατο του Μπλέικερ, ο πίνακας κατέληξε στα χέρια ενός εκκεντρικού εμπόρου τέχνης τον Χένρι Πούλιτζερ, ο οποίος πίστευε ότι η δεύτερη Μόνα Λίζα ήταν πιο εντυπωσιακή από την «Τζιοκόντα» του Λούβρου.
Χρειάστηκε βοήθεια
Τελικά ο Πούλιτζερ χρειάστηκε βοήθεια προκειμένου να πείσει τον πλανήτη για την αυθεντικότητα του πίνακα. «Άρχισε να ξεμένει από χρήματα για να το προωθήσει, γιατί ήθελε να αποδείξει ότι ήταν ένας πραγματικός Λεονάρντο ντα Βίντσι», είπε ο Άντριου Γκίλμπερτ.
Η οικογένεια Γκίλμπερτ γνώριζε καλά τον Πούλιτζερ και τελικά αγόρασε ένα μερίδιο 25% του πίνακα το 1964. Το ζεύγος Γκίλμπερτ έδειξε στο BBC μια σειρά εγγράφων της αγοραπωλησίας. Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα ο Πούλιτζερ κλείδωσε το πορτρέτο σε θησαυροφυλάκιο ελβετικής τράπεζας. Μετά τον θάνατο του ο πίνακας εμφανίστηκε στα χέρια μίας διεθνούς κοινοπραξίας.
Το Ίδρυμα Μόνα Λίζα διαφώνησε έντονα με τους ισχυρισμούς των Γκίλμπερτ. Ο πρόεδρος του Ιδρύματος είπε τον περασμένο Ιούλιο ότι η υπόθεσή τους είναι «αβάσιμη και δεν έχει καμία αξία».
Ωστόσο, η οικογένεια αποφάσισε να πιέσει και κάλεσε τον «Σέρλοκ Χολμς» του κόσμου της τέχνης προκειμένου να αποδείξει ότι της ανήκει το 25%.
«Λοιπόν, νομίζω ότι δεν με πειράζει», είπε για το ψευδώνυμο του «Σέρλοκ» ο διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής της Art Recovery International, Κρίστοφερ Μαρινέλο.
«Έχουμε ανακτήσει έργα τέχνης αξίας περίπου 510 εκατ. δολαρίων στην διάρκεια των ετών. Εξακολουθούμε ακόμα να ασχολούμαστε με μερικές από τις μεγαλύτερες υποθέσεις που εξελίσσονται στον κόσμο της τέχνης και είμαστε περήφανοι γι’αυτό», ανέφερε ο Κρίστοφερ Μαρινέλο.
Στο ερώτημα αν πιστεύει στην γνησιότητα του πίνακα ο Μαρινέλο απάντησε: «Ειλικρινά δεν με νοιάζει τίποτα απ’ όλα αυτά. Όσο με αφορά, πρόκειται για ένα απλό θέμα πελατών που έχουν συμβόλαιο αγοράς για αυτόν τον πίνακα, ό,τι κι αν είναι».
Με την βοήθεια του Μαρινέλο οι Γκίλμπερτς κατάφεραν να ξεκινήσουν νομικές διαδικασίες εναντίον του Ιδρύματος Μόνα Λίζα στην Ιταλία και αυτήν την εβομάδα ξεκινάει η δίκη. Ωστόσο, και το ζευγάρι δηλώνει ότι δεν είναι βέβαιο για την γνησιότητα του πορτρέτου.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο του ζεύγους, Τζιοβάνι Πρότι το Ίδρυμα υποχρεώθηκε σε ακρόαση μπροστά στον δικαστή πριν την έναρξη της δίκης να παραδεχθεί ότι ο πίνακας ανήκει στην Mona Lisa Inc. με έδρα τον βρετανικό φορολογικό «παράδεισο» της Καραϊβικής, την Ανγκουίλα. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που το Ίδρυμα αποκάλυψε τον πραγματικό ιδιοκτήτη και θα μπορούσε να ξεκινήσει η λύση αρκετών μυστηρίων γύρω από τον πίνακα.
Από την πλευρά του το Ίδρυμα Μόνα Λίζα υποστήριξε ότι το ζεύγος έχει καθαρά οικονομικά κίνητρα και στην δίκη θα αποδειχθεί ότι δεν έχουν κανένα επιχείρημα υπέρ τους.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
