ΚΑΙΡΟΣ

Με το διπλό παιχνίδι η Ρώμη έχασε την επιρροή στη Λιβύη- Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα 

Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου

Η διπλωματική συνταγή για να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην λιβυκή κρίση φαίνεται ότι δεν αποδίδει για την Ρώμη, η οποία έχει τεθεί στο περιθώριο από τις εξελίξεις και τα παιχνίδια Μόσχας και Άγκυρας. 

Παρά την μεγάλη διαχρονικά επιρροή της Ιταλίας στην πρώην αποικία της η Ρώμη περιθωριοποιείται στο διπλωματικό παιχνίδι εξαιτίας των σοβαρών λαθών που διέπραξε τα τελευταία χρόνια και την στρατηγική του διπλού παιχνιδιού. 

Επισήμως η ιταλική κυβέρνηση στηρίζει την διαδικασία ειρήνευσης του ΟΗΕ στην Λιβύη και την σταθεροποίηση της χώρας. Στο παρασκήνιο, όμως, ανησυχεί για τα δικά της συμφέροντα και κυρίως για τα πλούσια δικαιώματα που απολαμβάνει ο ιταλικός πετρελαϊκός κολοσσός ΕΝΙ στην Λιβύη. 

Η Διάσκεψη του Παλέρμο για την Λιβύη τον Νοέμβριο του 2018 είχε ως στόχο να τοποθετήσει την Ρώμη στο επίκεντρο των εξελίξεων της κρίσης με τις ευλογίες της Ουάσινγκτον και προσωπικά του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. 

Από τον Απρίλιο του 2019 με την επίθεση Χαφτάρ στην λιβυκή πρωτεύουσα έγινε ευρέως αποδεκτό ότι η Ιταλία δεν ήταν σε θέση να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο και να ασκήσει μεγάλη επιρροή στην χώρα. Έτσι η ιταλική «γραμμή» στην λιβυκή κρίση άρχισε να θολώνει και η ιταλική διπλωματία ανήσυχη μπροστά στην στήριξη της Γαλλίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αιγύπτου στον Χαφτάρ άρχισε να αναζητεί δίαυλο επικοινωνίας με το στρατοπέδου του Λίβυου στρατηγού. 

Σύμφωνα με αναλυτές, η Ιταλία ανησυχούσε έντονα για το ενδεχόμενο ο Χαφτάρ να ήταν νικητής του πολέμου και ο γαλλικός πετρελαϊκός κολοσσός TOTAL να πάρει πολλά από τα προνόμια της ΕΝΙ. 

Η ιταλική κυβέρνηση επιχείρησε μέσω της Ε.Ε. να προωθήσει μία ασαφή γραμμή για την ανάγκη να υπάρξει διάλογος και κατάπαυση πυρός στην Λιβύη. Ουσιαστικά εγκατέλειψε ένα σύμμαχο, τον Σαράζ αλλά δεν κατάφερε να κερδίσει την συμμαχία του Χαφτάρ.

Η κίνηση αυτή αποξένωσε την κυβέρνηση Σαράζ, η οποία στράφηκε για βοήθεια στην Άγκυρα. Όταν ανακοινώθηκε η υπογραφή των τουρκο-λιβυκών μνημονίων η Ρώμη πιάστηκε στον ύπνο και φάνηκε άμεσα το κενό στην διπλωματία. 

Το τελευταίο «χαστούκι» για την ιταλική κυβέρνηση ήρθε στις 7 Ιανουαρίου όταν ο πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε επιχείρησε να καθίσει στο ίδιο τραπέζι τον στρατηγό του Εθνικού Στρατού της Λιβύης, Χαλίφα Χαφτάρ και τον πρωθυπουργό της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης, Φαγιέζ αλ Σαράζ. Μόλις ο πρωθυπουργός της Λιβύης έμαθε για την συνάντηση Κόντε-Χαφτάρ ακύρωσε το ραντεβού, καθώς ενοχλήθηκε που ο Ιταλός πρωθυπουργός είδε πρώτα τον αντίπαλο του. 

«Η εντολή ήταν να διατηρήσουμε επαφή με όλους αλλά σε μία ανοιχτή διαμάχη χρειάζεται να τοποθετείσαι ξεκάθαρα», είπε στο πρακτορείο Reuters πηγή των μυστικών υπηρεσιών της Ιταλίας, που διαμαρτυρήθηκε ότι η Ρώμη έχασε την επιρροή της ακριβώς γιατί προσπάθησε να είναι φίλη με όλους. 

Τώρα η ιταλική αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ότι έχει χάσει μέρος της διπλωματικής επιρροής της στην παγκόσμια πολιτική σκηνή και όχι μόνο στην Λιβύη. Για παράδειγμα ο ιταλός υπουργός Εξωτερικών βρέθηκε απομονωμένος στην πρόσφατη συνάντηση των ομολόγων του από την Ελλάδα, την Γαλλία, την Αίγυπτο, την Κύπρο καθώς αρνήθηκε να υπογράψει μία κοινή δήλωση των τεσσάρων την οποία θεωρούσε έπαιρνε ξεκάθαρα το μέρος του Χαφτάρ. 

Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα 

Την ίδια διφορούμενη στάση κρατάει η Ιταλία και στα ενεργειακά παιχνίδια στην περιοχή. Η Ιταλία μέχρι στιγμής δεν έχει υπογράψει την διακήρυξη για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος αναμένεται να μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.  

Για την ενέργεια αυτή επιχαίρουν Ρωσία και Τουρκία, οι οποίες πρωταγωνιστούν στην Λιβύη και επιθυμούν να ελέγξουν τα κοιτάσματα και τις ενεργειακές οδούς στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτό το κενό που δημιούργησε η ιταλική διπλωματία με ένα διπλό παιχνίδι χωρίς σαφή προσανατολισμό αφήνει το πεδίο ελεύθερο για τον Τούρκο πρόεδρο, Ταγίπ Ερντογάν κόντρα στα ελληνικά συμφέροντα στην περιοχή.