ΚΑΙΡΟΣ

Όπλα, πέπλα, αμείλικτα βλέμματα: Το απαγορευμένο έργο για τις γυναίκες επαναστάτριες του Ιράν

Οι εικόνες της Σιρίν Νεσάτ άνοιξαν έναν διάλογο σχετικά με τον ρόλο της γυναίκας και το σώμα της, την απόρριψη του δυτικού ιμπεριαλισμού και την ιδέα του μαρτυρίου

Πριν από τρεις δεκαετίες, η Σιρίν Νεσάτ εξόργισε την κυβέρνηση του Ιράν με τις φωτογραφίες των ηρωικών γυναικών που έζησαν την επανάσταση. Η ανυπακοή τους απηχεί τις σημερινές γενναίες διαδηλώτριες της Μαχσά Αμινί

Η Awoman μας κοιτάζει, φορώντας το τσαντόρ και κρατώντας την κάννη ενός όπλου στο πρόσωπό της. Είναι προκλητική, αποφασισμένη, μαχητική, γενναία. Ο τίτλος του έργου, «Επαναστατική σιωπή», παραπέμπει στην ήρεμη αίσθηση της δύναμής της. Το σταθερό της βλέμμα υποδηλώνει πεποίθηση και πίστη. Απέναντι από το πρόσωπό της, υπάρχει ένα ποίημα, το οποίο αναφέρεται στους νόμους που τέθηκαν σε ισχύ κατά την ιρανική επανάσταση του 1979. «Το γραπτό κείμενο είναι η φωνή της φωτογραφίας», δήλωσε η καλλιτέχνιδα Σιρίν Νεσάτ. «Σπάει τη σιωπή της ακίνητης γυναίκας». 

Έχοντας ζήσει στην εξορία από το Ιράν για 11 χρόνια, χωρισμένη από την οικογένειά της, η Νεσάτ επέστρεψε στη χώρα που γεννήθηκε το 1990. Είχε φύγει ως έφηβη, όταν τέθηκαν τα θεμέλια της ισλαμικής επανάστασης, και συνέχισε τις σπουδές της στις ΗΠΑ. Όταν επέστρεψε, η χώρα της είχε μεταμορφωθεί.

Ενδιαφερόμενη να ασχοληθεί με τις ιστορίες των γυναικών που έζησαν και διαμόρφωσαν την επανάσταση, καθώς και να συνδεθεί πολιτισμικά και συναισθηματικά με την κληρονομιά της, η Νεσάτ πήρε τη φωτογραφική της μηχανή. Πραγματοποιώντας συνεντεύξεις, διαβάζοντας και μιλώντας με φίλους, συγκέντρωσε όλο το υλικό της στα βιβλία: «Αποκάλυψη» και «Γυναίκες του Αλλάχ».

Οι εικόνες της άνοιξαν έναν διάλογο σχετικά με τον ρόλο της γυναίκας και το σώμα της, την απόρριψη του δυτικού ιμπεριαλισμού και την ιδέα του μαρτυρίου. Τα αποτελέσματα είναι γεμάτα με αντιφατικά σύμβολα: βία και θηλυκότητα, εξουσία και υποταγή, θρησκεία και πολιτική, αγάπη και θάνατος. 

«Το όπλο υποδήλωνε τη βία, που συνοδεύει το ισλαμικό καθεστώς, το πέπλο, τόσο ως σύμβολο καταπίεσης, για όσους είναι κατά του υποχρεωτικού χιτζάμπ, όσο και ως υποταγή για τις εξαιρετικά θρησκευόμενες γυναίκες», σημειώνει η ίδια. 

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Reza Shah το 1925-41, οι γυναίκες αποκαλύπτονταν με τη βία. Μετά την επανάσταση του 1979, υποβλήθηκαν σε υποχρεωτικούς νόμους περί χιτζάμπ. Σήμερα, διαμαρτύρονται γενναία.

Τις τελευταίες εβδομάδες, εκατοντάδες διαμαρτυρίες έχουν ξεσπάσει στους δρόμους του Ιράν μετά τον θάνατο της Μαχσά Αμινί. Ήταν μια 22χρονη γυναίκα, η οποία, ενώ επισκεπτόταν την Τεχεράνη με την οικογένειά της, η αστυνομία τη σταμάτησε, επειδή φορούσε το χιτζάμπ της με «ακατάλληλο» τρόπο. Η Αμινί μεταφέρθηκε σε κέντρο κράτησης και πέθανε τρεις ημέρες αργότερα υπό ύποπτες συνθήκες, ενώ βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση.

Δείχνοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη τους στην Αμινί, οι γυναίκες σε όλο το Ιράν - και στον κόσμο - έκοψαν τα μαλλιά τους, έσκισαν τις μαντίλες τους, έκαψαν τα χιτζάμπ τους και οργάνωσαν διαδηλώσεις. Ενώ η ιρανική κυβέρνηση έχει αποκλείσει την πρόσβαση στο διαδίκτυο, βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταγράφουν μια από τις σημαντικότερες επαναστάσεις που συνέβησαν για τις γυναίκες στη σύγχρονη εποχή. Τα βίντεο αυτά αποκαλύπτουν, επίσης, την τρομακτική βία, τον πανικό και τον φόβο που προκαλείται στους διαδηλωτές.

Το ποίημα που είναι γραμμένο στο πρόσωπο της γυναίκας είναι της Tahereh Saffarzadeh. 

Πηγή: skai.gr