ΚΑΙΡΟΣ

Δεκαπέντε κυκλαδικές αρχαιότητες για πρώτη φορά παγκοσμίως στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Θα ακολουθήσει η έκθεση του συνόλου της συλλογής στο ΜΕΤ, πριν την οριστική επιστροφή της στην Ελλάδα.

Η έκθεση «Γυρισμός. Κυκλαδικοί θησαυροί στο ταξίδι της επιστροφής», που θα διαρκέσει από 3 Νοεμβρίου 2022 έως 31 Οκτωβρίου 2023, παρουσιάζεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (ΜΚΤ), σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση του ΜΚΤ, η έκθεση αποτελεί το πρώτο βήμα υλοποίησης της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΕΤ), που κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 9 Σεπτεμβρίου 2022.

Η συμφωνία προβλέπει τη σταδιακή επιστροφή στην Ελλάδα της συλλογής 161 πρωτοκυκλαδικών αρχαιοτήτων μοναδικής αρχαιολογικής αξίας του Αμερικανού συλλέκτη Leonard Stern. Δεκαπέντε από τις αρχαιότητες αυτές παρουσιάζονται για πρώτη φορά παγκοσμίως, στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στην έκθεση «Γυρισμός. Κυκλαδικοί θησαυροί στο ταξίδι της επιστροφής».

Θα ακολουθήσει η έκθεση του συνόλου της συλλογής στο ΜΕΤ, πριν την οριστική επιστροφή της στην Ελλάδα.

Η έκθεση παρουσιάζει σπάνια εκθέματα που παρέχουν νέα δεδομένα στις γνώσεις μας για την πρωτοκυκλαδική τέχνη. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται και τύποι που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μοναδικοί, είτε στο σύνολο είτε στα επιμέρους μορφολογικά χαρακτηριστικά τους, καθώς δεν εντοπίζονται ξανά ανάμεσα στα μέχρι τώρα γνωστά έργα της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου.

Ειδικότερα, όπως πληροφορεί το ΜΚΤ, περιλαμβάνονται δέκα μαρμάρινα ειδώλια και πέντε αγγεία κατασκευασμένα από μάρμαρο, στεατίτη και πηλό, που καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα, από τους χρόνους της Νεότερης Νεολιθικής έως και εκείνους της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου (περ. 5300 - 2400/2300 π.Χ.). Τα ειδώλια αναπαριστούν αποκλειστικά τη γυναικεία μορφή ανήκοντας σε τύπους και παραλλαγές που αντιστοιχούν στους τεχνοτροπικούς ρυθμούς της κάθε περιόδου (σχηματικά, προκανονικά, κανονικά), ενώ τα αγγεία αντιπροσωπεύουν μερικούς από τους χαρακτηριστικότερους τύπους σκευών ολόκληρης της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου.

Η πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, Κασσάνδρα Μαρινοπούλου δήλωσε: «Μια εξαιρετική και εν πολλοίς άγνωστη συλλογή κυκλαδικών αρχαιοτήτων του Αμερικανού συλλέκτη Leonard N. Stern, με σπάνια και μοναδικά έργα, παίρνει σταδιακά τον δρόμο της επιστροφής στην πατρίδα. Είναι μια ιστορική στιγμή.

Για τη χώρα μας, για το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αλλά και για μένα προσωπικά, καθώς συμμετέχουμε σε μία χωρίς προηγούμενο συνεργασία με το ελληνικό κράτος και το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, συμβάλλοντας έτσι στην επιστροφή των 161 κυκλαδικών αριστουργημάτων και ανοίγοντας τον δρόμο για την επιστροφή και άλλων αρχαιοτήτων στο μέλλον. H διάδοση και προβολή του Κυκλαδικού και του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού διεθνώς ήταν και είναι ο σκοπός του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Αισθάνομαι πολύ περήφανη γιατί ο σκοπός αυτός επιτυγχάνεται τώρα στο έπακρον, τόσο με την παρούσα έκθεση των 15 πρώτων αρχαιοτήτων στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, όσο και με αυτές που θα ακολουθήσουν κατόπιν στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ. Στην επίτευξη του σκοπού αυτού εντάσσεται, ασφαλώς, και η περαιτέρω συνεργασία που ανοίγεται με το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το ΜΕΤ, μέσω της οποίας θα δοθεί η δυνατότητα μελέτης του κυκλαδικού πολιτισμού, αναλύσεων και επιστημονικών συνεργασιών σε διάφορα επίπεδα έρευνας».

Όπως δήλωσε ο διευθυντής του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης Max Hollein (Μαξ Χόλλαϊν): «Η αποστολή του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης είναι να δώσει τη δυνατότητα στο κοινό να απολαύσει και να μελετήσει την τέχνη. Είμαστε ενθουσιασμένοι για αυτή την ιστορική συνεργασία με την Ελλάδα, η οποία φέρνει μόνιμα και για πρώτη φορά μια σημαντική συλλογή κυκλαδικών αρχαιοτήτων στη δημόσια σφαίρα.

Η συμφωνία αυτή βασίζεται στη μακρά και γόνιμη συνεργασία μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης. Είμαστε ευτυχείς για τον ρόλο που διαδραματίζουμε σε μια συμφωνία προς όφελος των επισκεπτών και των μελετητών των μελλοντικών γενεών.

Είμαστε βαθύτατα ευγνώμονες προς τον Leonard N. Stern, ο οποίος υποστηρίζει έμπρακτα το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη μελέτη αυτών των αριστουργηματικών έργων και του σχετικού αρχειακού υλικού, γεγονός που θα μας επιτρέψει την εις βάθος καταγραφή και δημοσίευση της συλλογής.

Επιπλέον, είμαστε ενθουσιασμένοι που ολόκληρη η συλλογή των 161 αρχαιοτήτων πρόκειται να παρουσιαστεί στο μουσείο το 2024, στο πλαίσιο μακροχρόνιου δανεισμού. Το Μητροπολιτικό Μουσείο ευχαριστεί θερμά την Ελλάδα και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης για τη στενή συνεργασία. Προσβλέπουμε στη συνέχιση των διαβουλεύσεών μας σχετικά με τη μελλοντική μας επιστημονική συνεργασία. Όλοι μας επωφελούμαστε από τη δημόσια έκθεση της τέχνης».

Διάρθρωση έκθεσης

Η έκθεση διαρθρώνεται σε τρεις χρονολογικές ενότητες που αναπτύσσονται σε ισάριθμες αίθουσες του Μεγάρου Σταθάτου και περιλαμβάνουν έργα που ταξινομούνται με βάση τα τυπολογικά τους κριτήρια και τις παραδοχές της έρευνας για τη χρονολογική αντιστοίχιση του κάθε τύπου.

Η πρώτη ενότητα περιλαμβάνει περίτεχνα και σπάνια αγγεία και ειδώλια κυρίως της Πρωτοκυκλαδικής Ι περιόδου (περ. 3200 - 2800 π.Χ.), καθώς και ένα νεολιθικό ειδώλιο, ώστε να γίνει αντιληπτή η καταγωγή των πρωτοκυκλαδικών ειδωλίων από τη νεολιθική ειδωλοπλαστική. Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται αρχαιότητες της Μεταβατικής Πρωτοκυκλαδικής Ι/ΙΙ περιόδου (περ. 2800 - 2700 π.Χ.). Μορφές προδρομικές που προαναγγέλλουν τις ολοκληρωμένες φόρμες της επόμενης περιόδου, καθώς δύο αγγεία από λίθο και πηλό που ανήκουν σε ιδιαίτερες κατηγορίες της πρωτοκυκλαδικής τέχνης περιλαμβάνονται στην ενότητα αυτή.

Τέλος, η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει ειδώλια του λεγόμενου κανονικού τύπου της παραλλαγής Σπεδού, της πλέον διαδεδομένης και πολυάριθμης της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου (περ. 2700 - 2400/2300 π.Χ.), καθώς και μια μαρμάρινη προχυτική φιάλη.

Την έκθεση συνοδεύει δίγλωσσος επιστημονικός κατάλογος 180 σελίδων που περιλαμβάνει εισαγωγικό κείμενο για τον πολιτισμό των Κυκλάδων της 3ης χιλιετίας π.Χ., καθώς και λεπτομερή, τεκμηριωμένη παρουσίαση των δεκαπέντε κυκλαδικών αρχαιοτήτων, μαζί με μοναδικές φωτογραφίες των ίδιων των εκθεμάτων αλλά και του κυκλαδικού τοπίου.

Πηγή: skai.gr