ΚΑΙΡΟΣ

Φασιανός και Ψυχοπαίδης στο Βερολίνο

Η οδός Schroder στο Κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου βρίσκεται στα σύνορα μιας γειτονιάς, όπου έχουν εγκατασταθεί πολλές και σημαντικές γκαλερί. Σε αυτήν την οδό, που μόλις τώρα αρχίζει να αναδείχνεται ως καλλιτεχνική περιοχή, εγκαινίασε αυτήν την εβδομάδα η νεαρή Καμίλα Χέρμαν την γκαλερί της, και μάλιστα με έκθεση του Αλέκου Φασιανού. Η κ. Χέρμαν έχει συνεργαστεί παλιότερα στο Παρίσι με τον Έλληνα καλλιτέχνη διοργανώνοντας εκθέσεις του σε όλον τον κόσμο. Το είχε ως δεδομένο ότι θα ξεκινούσε τη νέα της γκαλερί με τον Αλέκο Φασιανό, επειδή τον θαυμάζει, όπως λέει και διευκρινίζει: «Για το ελεύθερο πνεύμα, το παιχνιδιάρικο στους πίνακες του, τον συνδυασμό της αρχαίας μυθολογίας με την σύγχρονη τέχνη, και γιατί είναι σε θέση ανεξάρτητα από το υλικό που θα χρησιμοποιήσει, να αναγνωριστούν οι μορφές και οι ιστορίες που αυτός θέλει να αναγνωριστούν».

Οι πίνακες που επέλεξε ο Αλέκος Φασιανός για την έκθεση είναι λιθογραφίες, χαλκογραφίες αλλά κυρίως κολάζ. Ο ίδιος επισημαίνει: «Επειδή είναι μικρή η γκαλερί έχω επιλέξει και μικρότερα έργα. Είναι έργα που αποτελούνται από κολλημένα χαρτιά, δηλαδή κολάζ, που από μακριά σου φαίνονται να είναι ζωγραφικά. Έχω την άποψη ότι μπορείς να ζωγραφίζεις με ότι έχεις στα χέρια σου, με τα πιο απλά υλικά – όταν δεν έχεις τίποτα. Γιατί τεχνές όσο περιορίζονται τόσο πιο πολύ διευρύνονται οι ορίζοντες, ανακαλύπτεις τρόπους να κάνεις κάτι το καλύτερο». Ίσως και μια συνταγή για την σημερινή οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα;

Αλλαγή τοπίου

Σε αντίθεση με το κέντρο του Ανατολικού Βερολίνου που έχει ολοκληρώσει τον «αστικό εξωραϊσµό» του (gentrification) και από εργατική έχει μετατραπεί σε συνοικία εύπορων κοινωνικών στρωμάτων, η περιοχή Νοϊκέλν του Δυτικού Βερολίνου εξακολουθεί να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τον παραδοσιακό της χαρακτήρα, με τον εργατικό πληθυσμό και τον μεγάλο αριθμό μεταναστών. Εδώ ακριβώς, περιστοιχισμένη από εργατικά σπίτια και παιδικές χαρές με μεταναστόπουλα, βρίσκεται η Galerie im Kornerpark, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκθεσιακούς χώρους της γερμανικής πρωτεύουσας.

Μετά το 1985 και το 2003 ο Γιάννης Ψυχοπαίδης εκθέτει τώρα για τρίτη φορά σε αυτήν την γκαλερί έργα του. Πρόκειται για τμήμα της έκθεσης του “Νόστος” με πίνακες των τελευταίων δέκα χρόνων. Όπως επισήμανε στην ομιλία της στα εγκαίνια η καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης Stefanie Endlich, ο κύκλος αυτός έχει έναν έντονο πολιτικό χαρακτήρα.

«Παρατηρούμε στους πίνακες μια έντονη ενασχόληση με την ιστορία, έχοντας όμως το βλέμμα προς τα μπρος, στις συνθήκες και τα προβλήματα που επικρατούν σήμερα. Τα έργα θέτουν ερωτήσεις, οι οποίες δεν αφορούν μόνον τους καλλιτέχνες, αλλά τον καθέναν μας – πρόκειται για ουτοπίες, για ελπίδες, για διαφωτισμό».”

«Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»

Στο πλαίσιο αυτού του διαλόγου του παρελθόντος με το παρόν, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης άρχισε να ζωγραφίζει πριν από λίγα χρόνια τον κύκλο «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία». Πρόκειται για το σύνθημα των κοινωνικών αγώνων που χαρακτήρισε τα νεανικά χρόνια του Ψυχοπαίδη στη δεκαετία του ΄60 και κατόπιν και τη γενιά του Πολυτεχνείου. Όταν πρόσφατα αυτό το σύνθημα εμφανίστηκε ξανά, ο καλλιτέχνης είχε ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο. Και όπως υπογραμμίζει: «Συνδέθηκε πάλι το παρελθόν και τα αιτήματα για τη δημοκρατία στην Ελλάδα με αυτό που συμβαίνει σήμερα, που αντίστοιχα είναι μια μάχη που δίνεται για να μη χαθούν οι βασικές αξίες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και αυτό αφορά γενικότερα την κοινωνία, την οικονομία, την πολιτική, την ανθρώπινη ύπαρξη».

Πηγή: Παναγιώτης Κουπαράνης - Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος