ΣτΕ: Αντισυνταγματικός και επίσημα ο νόμος Παππά - To σκεπτικό της απόφασης

Οριστικά και αμετάκλητα έκλεισε το κεφάλαιο για τον διαγωνισμό των τηλεοπτικών αδειών, που κατεδαφίστηκε με την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία σήμερα δημοσιεύθηκε τυπικά στο ακροατήριο από τον ίδιο τον πρόεδρο του ΣτΕ Νίκο Σακελλαρίου.

Η απόφαση κήρυξε αντισυνταγματικό το νόμο της κυβέρνησης για τη διενέργεια του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, με πλειοψηφία 14 έναντι 11. Ως αποτέλεσμα, οι άδειες που δόθηκαν δεν έχουν πλέον καμία ισχύ και οι τηλεοπτικοί σταθμοί που δεν ανακηρύχθηκαν ως υπερθεματιστές ή δεν έλαβαν μέρος στο διαγωνισμό συνεχίζουν κανονικά τη λειτουργία τους.

Μετά τη σημερινή απόφαση, που δημοσιεύθηκε δημόσια στο ακροατήριο, οι ιδιοκτήτες των τηλεοπτικών σταθμών που κατέβαλαν συγκεκριμένα ποσά για τις άδειες που πλέον δεν ισχύουν μπορούν να ζητήσουν πίσω τα χρήματά τους, ενώ στο εξής το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τη ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου.

Σύμφωνα με την απόφαση που δημοσιεύθηκε κρίθηκε αντισυνταγματικός ο νόμος της κυβέρνησης (4339 του 2015) στο σκέλος που έδωσε την αρμοδιότητα για την αδιεοδότηση των καναλιών στον υπουργό Επικρατείας ( άρθρο 2 του νόμου) διότι παραβίασε τη συνταγματική διάταξη ( αρθρο 15 του Συντάγματος) που προβλέπει ότι το Εθνικό Ραδιοτηλεπτικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.

Τα βασικά σημεία του σκεπτικού της απόφασης της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι τα εξής:

1. Για το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο, η απόφαση αναφέρει μεταξύ άλλων ότι έχει διττό ρόλο.

Μετέχει στον άμεσο έλεγχο του κράτους και εξ αυτού συμπράττει στη θέσπιση των όρων και των προϋποθέσεων για την αδειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών, ενώ επίσης ρητά αναφέρεται ότι το ΕΡΣ έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να διενεργεί διαγωνιστική διαδικασία και να ρυθμίζει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο.

Με άλλα λόγια το ΕΡΣ είναι αρμόδιο αποκλειστικά και για την αδειοδότηση αλλά και για όλα τα άλλα, όπως τους όρους και προϋποθέσεις του διαγωνισμού.

2. Σε ότι αφορά το έννομο συμφέρον των τηλεοπτικών σταθμών, η απόφαση αναφέρει ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί έχουν έννομο συμφέρον, ασχέτως αν λειτουργούν παράνομα η νόμιμα, και εξ αυτού μπορούν να μετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία και να προσφύγουν στο ΣτΕ προσβάλλοντας κανονιστικές πράξεις.

Παράλληλα σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η απόφαση αποδοκιμάζει έμμεσα το καθεστώς της λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών με προσωρινές άδειες, το οποίο έχει παραταθεί προσωρινά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2015 και έχει λήξει.

Όμως για το καθεστώς της λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών, η απόφαση δεν αναφέρεται συγκεκριμένα αν αυτή είναι νόμιμη η παράνομη,σημειώνοντας ότι επ' αυτού «υπάρχει νομοθετικό κενό».

Όμως, σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά των δικαστών που έχουν μειοψηφήσει, αναφέρεται ότι οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεν λειτουργούν μεν νομίμως όμως έχουν τη δυνατότητα να μετέχουν στη διαγωνιστική αδειοδοτική διαδικασία, αλλά όχι σνα προσβάλλουν δικαστικά υπουργικές αποφάσεις.

3. Σε ό,τι αφορά το άρθρο 101 του συντάγματος που προβλέπει τη συγκρότηση των Ανεξάρτητων Αρχών, η απόφαση διαλαμβάνει σκέψη που έχει ενδιαφέρον καθώς αποφαίνεται ότι για τη συγκρότηση τους απαιτείται η σύμπραξη των πολιτικών κομμάτων, μέσω της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής, σημειώνοντας ότι αν αυτό δεν γίνεται, υπάρχει ουσιαστικά παραβίαση του συντάγματος, γεγονός που επισημαίνει όμως δεν δικαιολογεί τη συνταγματικότητα της ρυθμίσεως του νόμου που αφαίρεσε την αρμοδιότητα από το ΕΡΣ και την έδωσε στον υπουργό.

Ειδικότερα, κατά την απόφαση, δεν μπορεί να θεραπευθεί μία παραβίαση διατάξεως του συντάγματος με άλλη παραβίαση και συγκεκριμένα της διατάξεως του άρθρου 15 παράγραφος 2 που αναφέρει ρητά ότι το ΕΡΣ είναι αποκλειστικό αρμόδιο για τη χορήγηση των τηλεοπτικών αδειών καθώς και για τη διαγωνιστική αδειοδοτική διαδικασία.

Σε ότι αφορά τη δικαστική δαπάνη, σύμφωνα με την απόφαση, αναγνωρίζεται δικαστική δαπάνη ύψους 920 ευρώ για κάθε προσφεύγοντα,την οποία επιβαρύνεται το Δημόσιο.

Από το σύνολο των αιτήσεων που είχαν υποβληθεί σήμερα αποφάσεις εκδόθηκαν μόνον σε ότι αφορά το μείζον θέμα της αρμοδιότητας του υπουργού Επικρατείας σχετικά με την διαδικασία αδειοδότησης και την συγκρότηση από τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης επιτροπής ( πενταμελούς) για τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας.

Εκκρεμούν προς έκδοση άλλες τρεις αποφάσεις που αφορούν την τιμή εκκίνησης του διαγωνισμού (3 εκατομμύρια ευρώ) που επίσης αφορά εμμέσως και τον αριθμό των αδειών (4) καθώς και άλλα σημαντικά θέματα, όπως ο ελάχιστος προβλεπόμενος αριθμός προσωπικού για κάθε κανάλι.

Επιμένει ο Παππάς για το χαράτσι

Την ίδια ώρα πάντως, και παρά την απόφαση του ΣτΕ, ο  υπουργός Ψηφιακής Πολίτικης Νίκος Παππάς από το βήμα της Βουλής επέμενε στην πρόθεσή του να φέρει νομοθετική ρύθμιση για «εφάπαξ χαράτσι» στα Κανάλια μέχρι να γίνει ο νέος διαγωνισμός.

Υποστήριξε επίσης ότι οδηγός για τον καθορισμό του τιμήματος θα αποτελεί ο διαγωνισμός του καλοκαιριού.

Εντός της ημέρας, πιθανότητα, θα γίνει γνωστό το πλήρες σκεπτικό της απόφασης σχετικά με την αντισυνταγματικότητα του νόμου της κυβέρνησης που έδωσε την αρμοδιότητα στον υπουργό για τις τηλεοπτικές άδειες και όχι στο Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο όπως προβλέπει το σύνταγμα.

Αναλυτικά η ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας για την απόφαση για τις τηλεοπτικές άδειες:

«Με την 95/2017 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κατόπιν της Ε. 1385/4.5.2016 αιτήσεως ακυρώσεως της «ANTENNA TV Α.Ε.», ακυρώθηκαν α) η 4297/1.3.2016 απόφαση του Υπουργού Επικρατείας «Μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων της διαγωνιστικής διαδικασίας» (Β΄ 518/1.3.2016) και β) η 10214/20.5.2016 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας περί «συστάσεως-συγκροτήσεως» Πενταμελούς Ειδικής Επιτροπής Διενέργειας του ανωτέρω διαγωνισμού, κριθέντος, κατά πλειοψηφία, ότι οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 2Α του ν. 4339/2015 (Α΄ 133), όπως το άρθρο αυτό προστέθηκε με το άρθρο τρίτο του ν. 4367/2016 (Α΄ 19), με τις οποίες η αρμοδιότητα για την διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας για την χορήγηση αδειών παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας, κατά την πρώτη εφαρμογή του θεσπιζομένου με τον ανωτέρω ν. 4339/2015 συστήματος, ανατίθεται στον Υπουργό στον οποίο έχουν ανατεθεί οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, αντίκεινται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος».

"Στο άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπεται η αποκλειστική αρμοδιότητα του ΕΣΡ για έλεγχο και επιβολή κυρώσεων στους τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν δύναται όμως να συναχθεί ότι η αρμοδιότητα του ΕΣΡ εξαντλείται κατά το Σύνταγμα στην έκδοση μόνο ατομικών διοικητικών πράξεων, η επιβολής κυρώσεως στους σταθμούς, αλλά σύμφωνα με το Σύνταγμα είναι φορέας άμεσου ελέγχου των τηλεοπτικών σταθμών και στο προγενέστερο της ενάρξεως λειτουργίας αυτών στάδιο, δηλαδή στο στάδιο της χορήγησης των αδειών. 'Αρα, στις αρμοδιότητες του ΕΣΡ περιλαμβάνεται και η όλη διαδικαςία, η οποία θα καταλήξει στη χορήγηση της άδειας"

Σε άλλο σημείο της αποφάσεως αναφορικά με τις αρμοδιότητες του ΕΣΡ αναφέρεται: "Από το γεγονός ότι ο αναθεωρητικός νομοθέτης δεν προέβλεψε επικουρικό μηχανισμό για την επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών δεν μπορεί να συναχθεί ότι το Σύνταγμα ανέχεται, σε περίπτωση που δεν επιτεχθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 4/5 στη Διάσκεψη των Προέδρων, οι αρμοδιότητες οι οποίες κατά το Σύνταγμα πρέπει να ασκούνται από Ανεξάρτητη Αρχή, να μεταβιβαστούν από τον κοινό νομοθέτη σε άλλα όργανα της εκτελεστικής εξουςίας. Διαφορετικά εμμέσως το Σύνταγμα παραβιάζεται. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση η εκ πλαγίου πασαβίαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη ευθεία πλέον παραβίαση του, τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής που προβλέπεται ρητώς από το σύντάγμα. Συνεπώς έως ότου συγκροτηθεί Ανεξάρτητη Αρχή (ΕΣΡ) οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν, άλλες συνταγματικές διατάξεις. Το γεγονός ότι έχουν ενδεχομένως αναληφθεί από το ελληνικό κράτος διεθνείς υποχρεώσεις δεν απαλλάσσει το νομοθέτη ή την εκτελεστική εξουςία κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της από την υποχρέωση τήρησης των συνταγματικών διατάξεων όπως είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές.

Με τον νόμο 4339/2015 με τον οποίο ανατέθηκαν οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης στον αρμόδιο υπουργό, αντίκειται στο άρθρο 15, παρ. 2 του Συντάγματος."

Σε άλλο σημείο η απόφαση αναφέρει:

"Κατά το άρθρο 15 του Συντάγματος το ΕΣΡ συγκροτείται κατά τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αμεροληψία και την πολυφωνία στη λειτουργία των τηλεοπτικών σταθμών αλλά και από πρόσωπα με ανάλογα με την αποστολή του προςόντα. Απο τα στοιχεία αυτά προκύπτει σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές ότι: 1. Καθίσταται υποχρεωτική η σύμπραξη του ΕΣΡ στην άσκηση αρμοδιοτήτων, με τις οποίες σε συνεργαςία ενδεχομένως και με άλλες ανεξάρτητες αρχές όπου αυτό απαιτείται λόγω της τεχνικής φύσεως των τειθεμένων ζητημάτων, καθορίζονται οι όροι λειτουργίας και αδειοδοτήσεων μεταξύ άλλων και των τηλεοπτικών σταθμών. 2. Σε περίπτωση επιλογής του συστήματος της κατόπιν διαγωνισμού χορηγήσεως των αδειών λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών καθίσταται υποχρεωτική η διενέργεια αποκλειστικώς από το ΕΣΡ της σχετικής διαγωνιστικής διαδικαςίας".

Ως προς το έννομο συμφέρον των καναλιών να προσφύγουν στο ΣτΕ να ακυρωθούν οι διοικητικές πράξεις η Ολομέλεια αναφέρει ότι:

"Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που διατηρούν επιχείρηση παροχής τηλεοπτικών υπηρεσιών και προτίθενται κατά τους ισχυρισμούς τους να λάβουν μέρος στη διαγωνιστική διαδικαςία που θα διενεργηθεί σύμφωνα με το νόμο 4339/2015 έχουν έννομο συμφέρον να προσβάλουν τις εκτελεστές διοικητικές πράξεις οι οποίες εκδόθηκαν βάσει του εν λόγω νόμου. Συνεπώς, με έννομο συμφέρον άσκησαν την αίτηση ακύρωσης."

ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ


Η μειοψηφία μεταξύ των άλλων υποστήριξε ότι οι τηλεοπτικές εταιρείες "στερούνται εννόμου συμφέροντος για την άσκηση των κρινομένων αιτήσεων ακυρώσεως". Και αυτό, "γιατί κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλόμενης απόφασης και της κατάθεσης της προσφυγής τα τηλεοπτικά κανάλια δεν λειτουργούσαν νομίμως, όπως αβαςίμως ισχυρίζονται".

Ποιοί ψήφισαν υπέρ της αντισυνταγματικότητας του νόμου και ποιοί κατά

Πλειοψηφία: οι αντιπρόεδροι Αθανασίος Ράντος, Αναναστάσιος Γκότσης, Ειρήνη Σαρπ και οι σύμβουλοι Επικρατείας Διονύσιος Μαρινάκης, Αικατερίνη Χριστοφορίδου, Δημήτρης Σκαλτσούνης, Γεώργιος Ποταμιάς, Ευθύμιος Αντωνόπουλος, Σπυρίδων-Κωνσταντίνος Μαρκάτης, Μαρίνα Παπαδοπούλου, Άννα Καλογεροπούλου, Θεόδωρος Αραβάνης, Κωνσταντίνος Πισπιρίγκος και Σοφία Βιτάλη.

Μειοψηφία: ο πρόεδρος Νικόλαος Σακελλαρίου, ο εισηγητής της υπόθεσης, σύμβουλος Επικρατείας Γεώργιος Παπαγεωργίου και οι σύμβουλοι Επικρατείας Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου, Δημήτρης Κυριλλόπουλος, Εμμανουήλ Κουσιουρής, Δημήτρης Μακρής, Ταξιαρχία Κόμβου, Ηλίας Μάζος, Αντωνία Χλαμπέα, Βασιλική Αναγνωστοπούλου-Σαρρή και Αναστασία Παπαδημητρίου.
Πηγή: skai.gr - Ιωάννα Μάνδρου