Ν. Χριστοδουλάκης: Αναδιάρθρωση του χρέους σημαίνει αναξιοπιστία

Την ανάγκη επιμήκυνσης της βοήθειας προς την Ελλάδα σε βάθος δεκαετίας και της μείωσης του κόστους δανεισμού στο 3,2% επισημαίνει ο πρώην υπουργός Οικονομίας, και καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νίκος Χριστοδουλάκης σε συνέντευξή του στο SKAI.gr, απορρίπτοντας το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.

Παράλληλα, τάσσεται υπέρ της πρωτοβουλίας της Γερμανίας και της Γαλλίας για την δημιουργία οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, ενώ επισημαίνει ότι πρέπει να σχεδιαστεί πορεία οικονομικής ανάπτυξης για την προσέλκυση επενδύσεων.

Όσον αφορά την πρόταση φιλικής συγχώνευσης της Εθνικής στην Alpha Βank ο κ. Χριστοδουλάκης δηλώνει ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται να γίνει πιο μεγάλο και ισχυρό για να μην γίνει στόχος επιθετικών εξαγορών από οικονομικά συμφέροντα αγνώστου προελεύσεως. «Χρειαζόμαστε εθνικούς πρωταθλητές που μπορούν να παίξουν μπάλα στα ξένα γήπεδα» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ερωτηθείς δε για την «ηλεκτρική καρέκλα» του υπουργού Οικονομικών σημειώνει ότι ο άνθρωπος που χαράσσει την κυβερνητική πολιτική στην οικονομία «θα πρέπει να δουλεύει πολύ, να τα βάζει με πολλούς, να ξεχάσει τους φίλους του και να μην περιμένει ούτε βοήθεια από τους συναδέλφους του ούτε τον έπαινο της συγκυρίας.»

1. Πώς κρίνετε τη στάση της τρόικας; Είναι ρεαλιστικός ο στόχος άντλησης εσόδων
ύψους 50 δισ. ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για να μειωθεί το δημόσιο χρέος;

Η ανόρθωση της οικονομίας δεν θα γίνει ούτε με ευχολόγια, αλλά ούτε και με μαξιμαλιστικές διαταγές χωρίς σχέδιο και προετοιμασία. Δεν μπορεί κανείς να αγνοεί ότι με την ύφεση και την καθίζηση των αγορών, οι αποκρατικοποιήσεις είναι αδύνατο να αποφέρουν υπερέσοδα όσο ανάγκη και να τα έχουμε. Η εκτόξευση του στόχου στα 50 δισ. ευρώ χωρίς καμμιά προετοιμασία κινδυνεύει να υπονομεύσει το όλο εγχείρημα και μετά θα χρειαστεί πολλή προσπάθεια για να ξαναμιλήσουμε για αποκρατικοποιήσεις. Το ίδιο ακριβώς είχε γίνει και το 1992 - 93, όταν τα σαρωτικά τότε σχέδια ιδιωτικοποιήσεων έγιναν μπούμερανγκ και τελικά οι κρατιστές κατάφεραν να ακυρώσουν κάθε διαρθρωτική αλλαγή.
Επίσης μη ξεχνάμε ότι τα τελευταία δύο χρόνια δεν έγινε καμμία αποκρατικοποίηση. Γι’ αυτό η επανεκκίνηση θέλει προετοιμασία, ώστε οι πρώτες ιδιωτικοποιήσεις που θα γίνουν να προκαλέσουν ρεύμα ανάπτυξης και να δράσουν ως καταλύτης των επόμενων κινήσεων.

2. Υπάρχει η άποψη ότι η κυβέρνηση πρέπει να ζητήσει την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους επειδή το χρέος της Ελλάδας δεν είναι δυνατόν να εξοφληθεί στο σύνολο του. Συμφωνείτε ή μήπως πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής το Μάρτιο πριν συζητήσουμε το θέμα;

Κάτι τέτοιο σημαίνει ότι δεν μπορείς να ξεπληρώσεις το χρέος στο σύνολο του και στην ώρα του και αυτό φυσικά δεν θα αρέσει σε κανένα που έχει δανείσει το ελληνικό κράτος. Θα έχει κατά συνέπεια σημαντικές επιπτώσεις στο κόστος του μελλοντικού δανεισμού και θα περάσουν πολλά χρόνια για να ξαναβρούμε τα επίπεδα αξιοπιστίας των ανεπτυγμένων οικονομιών.
Αυτό που χρειάζεται επειγόντως είναι η επιμήκυνση της βοήθειας κατά μία δεκαετία και η μείωση του επιτοκίου από το 5% στο 3,2% που είναι και το κόστος επιβάρυνσης της Γερμανίας. Με οφειλή 110 δισ. Αυτό θα μας έδινε μία ανάσα δύο δισ. ευρώ κάθε χρόνο, που θα μπορούσαμε να τα ρίξουμε στην ανάπτυξη και έτσι να μειωθεί το χρέος με ένα υγιή τρόπο. Επιπλέον θα αυξανόταν και η απασχόληση και η κοινωνία θα αισθανόταν λιγότερο φόβο και αγωνία.

3. Θεωρείτε ότι η εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε υπερεθνικά όργανα, για μια Ευρωζώνη με περισσότερο ομοσπονδιακό χαρακτήρα αποτελεί μονόδρομο για την Ευρώπη;

Καταρχήν πιστεύω ακράδαντα ότι δεν μπορεί να υπάρχει ισχυρή Ευρωζώνη χωρίς ισχυρή Γερμανία και χωρίς ισχυρή Γαλλία και πολύ καλά έκαναν και πήραν την πρωτοβουλία για το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας. Μη ξεχνάμε ότι η Γερμανία θέλει να ανακτήσει την ηγεμονία της στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπως ήταν και πριν το 1989, αλλά τότε η επανένωση κλόνισε την ισχύ του μάρκου και την έκανε να χάσει τα σκήπτρα της νομισματικής κυριαρχίας.
Δεν πρέπει όμως το ειδικό βάρος αυτών των δύο χωρών να ασκείται ανεξέλεγκτα και η εκάστοτε θέση τους να καθορίζεται από τις τοπικές εκλογές που έχουν. Η καλύτερη λύση είναι μία Οικονομική Διακυβέρνηση, όπου καθένας θα συνεισφέρει και θα δικαιούται ανάλογα με τις ανάγκες του όπως σε μία ισχυρή ομοσπονδία.
Η Ελλάδα μόνο να κερδίσει έχει από μία υπερεθνική άσκηση οικονομικής πολιτικής όταν αυτή είναι προσανατολισμένη στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Θα γλιτώσει άπαξ δια παντός από τις πελατειακές πιέσεις για σπατάλες και διορισμούς, θα αναπτύξει διευρωπαϊκές συνεργασίες και τα νέα παιδιά θα έχουν κίνητρα να προκόψουν σε ένα περιβάλλον μεγαλύτερης αξιοκρατίας αντί να παρακαλάνε τον κάθε κομματάρχη να τους διορίσει.

4. Πιστεύετε ότι η κυβερνητική πολιτική δίνει ικανοποιητική απάντηση στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ή έχει παραμεληθεί η αναπτυξιακή παράμετρος όπως της προσάπτει η ΝΔ;

Εάν η ύφεση συνεχιστεί κατά άλλο -3,5% και το επόμενο έτος, τότε την τριετία 2009-2011 η ελληνική οικονομία θα έχει συρρικνωθεί πάνω από 10% του ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους, ποσοστό που υπερβαίνει κάθε άλλο πλήγμα που υπέστη την μεταπολεμική περίοδο. Είναι απολύτως απαραίτητο να υπάρξει έστω και μικρή ανάπτυξη το 2011, διαφορετικά ούτε η σταθεροποίηση θα πετύχει.
Είναι γνωστό σε όλους ότι σε συνθήκες ύφεσης η απόδοση των φορολογικών μέτρων και η αποτελεσματικότητα των περικοπών είναι φθίνουσα, γιατί ο αποδέκτης τους πιέζεται εισοδηματικά και μηχανεύεται κάθε είδους τέχνασμα να τα αποφύγει. Έτσι στον επόμενο γύρο θα απαιτηθεί τα μέτρα να γίνουν πιο αυστηρά, αλλά στην πράξη θα αποδειχθούν ακόμα πιο αναποτελεσματικά και η κρίση θα βαθύνει κι άλλο. Φαίνεται παράδοξο, αλλά όσο πιο πιστά εφαρμόζεται η πολιτική περικοπών και φόρων τόσο πιο αμφίβολη θα γίνεται η επιτυχία της, λόγω της διαβρωτικής και παρατεταμένης ύφεσης!
Έστω και τώρα, χρειάζεται να σχεδιαστεί μία πορεία οικονομικής ανάπτυξης που θα συμβαδίζει και θα αξιοποιεί την πρόοδο στα δημοσιονομικά. Έτσι ίσως έλθουν και ξένες μεγάλες επενδύσεις που είναι το μεγάλο ζητούμενο, καθώς μπορούν όχι μόνο να τονώσουν την ανάπτυξη αλλά και να ξανακάνουν την Ελλάδα πόλο θετικής αναφοράς στη διεθνή οικονομική σκηνή.

5. Προσφάτως ψηφίστηκε ο νέος αναπτυξιακός νόμος. Προηγήθηκαν οι 3299/04, 2601/98, 1892/90 και 1262/82. Έως τώρα είχαμε πληθώρα αναπτυξιακών και άλλων νόμων, αλλά η αδυναμία προσέλκυσης επενδύσεων παραμένει. Πώς το σχολιάζετε;

Ωφέλησαν οι αναπτυξιακοί νόμοι, ιδιαίτερα τις απόμακρες περιφέρειες και κυρίως την Θράκη. Βοήθησαν επίσης πολλούς τομείς να συγκεντρώσουν επιχειρήσεις και να αναδειχθούν σε αξιόλογα μεγέθη στην ελληνική οικονομία. Πολλές φορές όμως αυτή η στήριξη έγινε με μεγάλο κόστος και με πρόσκαιρο αποτέλεσμα. Σήμερα η κρατική

Είναι γνωστό σε όλους ότι σε συνθήκες ύφεσης η απόδοση των φορολογικών μέτρων και η αποτελεσματικότητα των περικοπών είναι φθίνουσα, γιατί ο αποδέκτης τους πιέζεται εισοδηματικά και μηχανεύεται κάθε είδους τέχνασμα να τα αποφύγει

υποβοήθηση επενδύσεων πρέπει να γίνεται πολύ επιλεκτικά και να βασίζεται όχι στην αρχική περίοδο, αλλά στην μεσοχρόνια συμπεριφορά της επιχείρησης. Είναι καλύτερα οι αναπτυξιακοί νόμοι να κάνουν φορολογικές δαπάνες στα μελλοντικά κέρδη και όχι απλώς να ενισχύουν το αρχικό κεφάλαιο του ιδιώτη. Μάλιστα σε περίοδο περιορισμένης ρευστότητας, τα κρατικά λεφτά διατρέχουν τον κίνδυνο να τα τζιράρουν οι ιδιώτες στην αγορά ή ακόμα και να τα φυγαδεύουν στο εξωτερικό χωρίς να προσφέρουν τίποτα στην ελληνική οικονομία...

6. Παρά την απόρριψη της πρότασης για συγχώνευση που υπέβαλε στην Alpha Bank η Εθνική Τράπεζα εκτιμάτε ότι οδηγούμαστε σε αναδιάταξη του εγχώριου τραπεζικού συστήματος στο προσεχές διάστημα;

Στην κρίση του 2008 οι ελληνικές τράπεζες τα έβγαλαν πέρα αισθητά καλύτερα από τις τράπεζες άλλων χωρών. Αν και αρκετές υποδαύλισαν και εδώ τον απερίσκεπτο δανεισμό των νοικοκυριών που οδήγησε στην υπερκατανάλωση και το εκρηκτικό εξωτερικό έλλειμμα, οι περισσότερες είχαν το ένστικτο να μην επενδύσουν τα λεφτά του κοσμάκη στα τοξικά τραπεζικά προϊόντα των ΗΠΑ.
Σήμερα όμως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται να γίνει πιο μεγάλο και ισχυρό για να μην γίνει στόχος επιθετικών εξαγορών από οικονομικά συμφέροντα αγνώστου προελεύσεως. Χρειαζόμαστε εθνικούς πρωταθλητές που μπορούν να παίξουν μπάλα στα ξένα γήπεδα.
Ταυτόχρονα όμως οι τράπεζες πρέπει να γίνουν και πιο ανταγωνιστικές για να στηρίξουν τις απαραίτητες αλλαγές στην ελληνική οικονομία.
Για παράδειγμα να χρηματοδοτούν τις επενδύσεις που κάνουν οι σοβαρές και ποιοτικές επιχειρήσεις και να μην παγιδεύουν τα κεφάλαια των καταθετών στις χρεοκοπημένες εταιρείες.

7. Ως καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών πώς βλέπετε τη νέα γενιά των επιστημόνων που έρχεται και ποιες είναι οι αγωνίες της;

Υπάρχει μία γενιά νέων επιστημόνων με εξαιρετικές σπουδές και ικανότητες που θα μπορούσαν να σταθούν στα καλύτερα ξένα πανεπιστήμια. Στο Πανεπιστήμιο που δουλεύω έχουμε εκλέξει πολλά νέα ταλέντα και καμμιά φορά τους λέω ότι έχει ανέβει τόσο πολύ η στάθμη που αν έβαζα τώρα υποψηφιότητα θα τα έβρισκα δύσκολα.
Χρειάζεται όμως να δημιουργηθούν προϋποθέσεις απασχόλησης των καλών επιστημόνων, διαφορετικά θα πάνε σε άλλες χώρες να δουλέψουν. Και οι θέσεις αυτές δεν θα βρεθούν πλέον στο Δημόσιο ούτε στα περιφερειακά Πανεπιστήμια που έχουν ξεπεράσει κάθε φαντασία επέκτασης σε πόλεις και κωμοπόλεις και επινοώντας απίθανες ειδικότητες για να δικαιολογούν την ύπαρξη τους αδιαφορώντας για την μελλοντική ανεργία που θα έχουν οι φοιτητές τους.
Οι νέοι επιστήμονες πρέπει να στραφούν μαζικά στην παραγωγή, στην τεχνολογική έρευνα, στις διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις. Τώρα μάλιστα που οι κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις πνέουν τα λοίσθια λόγω της κρίσης, οι νέοι επιστήμονες πρέπει να μπουν δυναμικά στο παραγωγικό προσκήνιο για τις επόμενες δεκαετίες. Από ιατρικές εταιρείες έως ρομπότ, εργοστάσια παιγνιδιών και πρότυπες αγροτικές καλλιέργειες, οι νέοι μέσα στην ύφεση έχουν μια ιστορική ευκαιρία να αλλάξουν το μοντέλο της χώρας.

8. Ως μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας τάσσεστε υπέρ ή κατά της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου όπως προτείνει η ΝΔ;

Αν και οι νέοι καθηγητές σήμερα είναι σαφώς καλύτεροι των παλαιότερων και το ελληνικό Πανεπιστήμιο έπρεπε να «πετάει», η λειτουργία του απαξιώνεται καθημερινά από τις διαρκείς διακοπές μαθημάτων, τα φαινόμενα βίας και αυθαιρεσίας των διαφόρων ομάδων, την εκτεταμένη αντιγραφή και τις ατέλειωτες συνεδριάσεις που δεν καταλήγουν πουθενά. Πολλοί καθηγητές βρίσκουν πρόσχημα και δεν έρχονται στα γραφεία τους και έτσι δημιουργείται ένας θλιβερός φαύλος κύκλος βίας, κοπάνας και εγκατάλειψης και ο ένας τα ρίχνει στον άλλο για το ποιος ξεκίνησε το πρόβλημα. Στην πραγματικότητα βέβαια ο ένας είναι το άλλοθι του άλλου.
Εγώ σπούδασα επί χούντας και το άσυλο για μας ήταν το όραμα μιας ακαδημαϊκής ζωής χωρίς τον φόβο του ασφαλίτη και τα ρόπαλα της ΕΚΟΦ. Αν τα ρόπαλα τα βάψεις κόκκινα και τον εκφοβισμό τον κάνεις με δήθεν αριστερό υβρεολόγιο, δεν αλλάζει τίποτα. Έτσι όπως είναι σήμερα τα Πανεπιστήμια, η κατάργηση του ασύλου δεν θα προσφέρει τίποτα ουσιαστικό και θα τροφοδοτήσει την φαντασίωση όσων θέλουν να το καταστρέψουν και άλλο. Στην πραγματικότητα αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι να κατοχυρώσουμε ένα πραγματικό άσυλο αξιοπρέπειας, σεβασμού και ελευθερίας χωρίς απειλές και δολιοφθορές, μπας και μπορέσουμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο Πανεπιστήμιο με κανόνες, αξιοκρατία και ευθύνη απέναντι στην κοινωνία .

9. Επί χρόνια χρηματίσατε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών. Αλήθεια, ένας «τσάρος της οικονομίας» είναι τόσο πανίσχυρος όσο το προσωνύμιο του τον παρουσιάζει;

Ποτέ δεν μου άρεσε αυτή η σαχλαμάρα. Άλλωστε οι τσάροι δεν ήταν και τόσο ισχυροί, όσο κυρίως ήταν τεμπέληδες, φαύλοι και ανίσχυροι να καταλάβουν την πραγματικότητα και τα προβλήματα της πατρίδας τους. Ο υπουργός Οικονομικών πρέπει να δουλεύει πολύ, να τα βάζει με πολλούς, να ξεχάσει τους φίλους του και να μην περιμένει ούτε βοήθεια από τους συναδέλφους του ούτε τον έπαινο της συγκυρίας. Αν κάνει καλά την δουλειά του θα βρεθούν αργότερα κάποιοι και θα το αναγνωρίσουν και θα έχει μεγαλύτερη αξία γιατί αυτοί τότε δεν θα έχουν ιδιοτέλεια. Ενώ όταν είσαι υπουργός και κάποιος σου πλέκει το εγκώμιο, σε λίγες μέρες θα έλθει και θα σου ζητάει χάρες φορολογικές ή επιχορηγήσεις. Αν τις κάνεις θα είσαι επίορκος, αν δεν τις κάνεις την επόμενη θα σε καταγγέλλει ως ανάλγητο.

10. Επιλέξατε να μην θέσετε υποψηφιότητα στις εθνικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009. Έχετε αφήσει πίσω σας την ενεργό πολιτική, ή η επάνοδος σας στην κεντρική πολιτική σκηνή είναι κάτι που σας απασχολεί;

Την μέρα που προκηρύχθηκαν οι εκλογές έκανα εγχείρηση στο αυτί μου και θα ήταν αδύνατο να αντέξω στο θόρυβο των προεκλογικών συγκεντρώσεων. Μάλιστα η εγχείρηση ήταν στο αριστερό αυτί και εάν όπως είχα σκοπό τους έλεγα για σταθεροποίηση της οικονομίας και περισσότερη δουλειά θα με κατηγορούσαν ότι ακούω μόνο από δεξιά.
Δεν πειράζει όμως. Στην πολιτική έχω μπει από το 1970 επί χούντας και πρέπει να σας πω ότι πολλές φορές τότε ήταν πολύ πιο ενεργές από το να είσαι σε μακρόσυρτες διαδικασίες στην «κεντρική σκηνή» που συχνά μάλιστα δεν καταλήγουν και πουθενά. Οπότε δεν αισθάνομαι ότι έφυγα από την πολιτική για να με απασχολεί η επάνοδος. Έχω απεριορίστων διαδρομών και δεν χρειάζεται να ξαναβγάλω εισιτήριο.
Πηγή: Συνέντευξη: Στέλιος Κάνδιας