Οι τελευταίες δοκιμές των πυραύλων S-400 από την Τουρκία πυροδοτούν την κρίση με ΝΑΤΟ και ΗΠΑ

Πέρυσι, η Τουρκία αγόρασε το ρωσικό αντιαεροπορικό αμυντικό σύστημα S-400, παρά τις έντονες αντιρρήσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Al Jazeera, στις αρχές Οκτωβρίου, κάποιοι πύραυλοι S-400 μεταφέρθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά στο Σινώπ της βόρειας Τουρκίας, για έναν νέο γύρο δοκιμών που «αναζωπυρώνει» τις ανησυχίες των συμμάχων του ΝΑΤΟ και των γειτόνων της.

Τι είναι το σύστημα S-400;
Γνωστό ως «Θρίαμβος» στη Ρωσία και «Growler» από τα μέλη του ΝΑΤΟ, το αντιαεροπορικό σύστημα άμυνας S-400 είναι ένα από τα πιο προηγμένα στον κόσμο.
Μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, το ραντάρ ανίχνευσης μπορεί να εντοπίζει και να παρακολουθεί τα εισερχόμενα αεροσκάφη, κατευθύνοντας ένα φράγμα πυραύλων στους στόχους τους σε μια απόσταση 400 χιλιομέτρων (249 μίλια).

Αντίθετα, οι Patriot των ΗΠΑ μπορούν να πυροβολήσουν μόνο έναν πύραυλο κάθε φορά και να φτάσουν στο ένα τέταρτο της απόστασης.
Οι S-400 μπορούν να προσελκύσουν στόχους χαμηλής πτήσης, αλλά και σε μεγάλα υψόμετρα, και να καταστρέψουν τους εισερχόμενους πυραύλους που κινούνται με υψηλές ταχύτητες.

Οι πύραυλοι τους είναι εξαιρετικά ευέλικτοι, φτάνοντας έως 14 φορές την ταχύτητα του ήχου και μπορούν να περιστραφούν απότομα, εμπλέκοντας και καταστρέφοντας στόχους, ανεξάρτητα από το τι προσπαθεί να κάνει ο στόχος. Εν ολίγοις, είναι «θανατηφόροι».

Οι ανησυχίες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ

Ένα βασικό μέλος του ΝΑΤΟ και ένας σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ, η Τουρκία θεωρήθηκε αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος μαχητικών αεροσκαφών F-35 και προοριζόταν να είναι μία από τις πρώτες χώρες που θα δέχονταν αυτούς τους «προηγμένους μαχητές».

Η απροθυμία της Ουάσινγκτον να πουλήσει το σύστημα αεροπορικής άμυνας των ΗΠΑ, τους Patriot στην Τουρκία, μαζί με το εύθραυστο λειτουργικό αρχείο τους, έκανε την Τουρκία να στραφεί σε άλλες αγορές.

Έτσι, η Άγκυρα υπέγραψε συμφωνία με τη Ρωσία για την αγορά S-400 το 2017, ενώ οι πρώτες παραδόσεις που αφορούσαν σε τέσσερις πυραυλικές μπαταρίες αξίας 2,5 δις. δολαρίων έγιναν τον Ιούλιο του 2019.

Οι ΗΠΑ καταδίκασαν την απόφασης της Τουρκίας να αγοράσει το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας και την εξεδίωξαν από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 τον Ιούλιο του περασμένου έτους.

Η Ουάσιγκτον ανησυχεί ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα μαχητικών «μυστικών» της  είναι ασυμβίβαστη με την κατοχή και τη λειτουργία ενός οπλισμένου συστήματος από τον αντίπαλο που έχει σχεδιαστεί, εν μέρει, για να καταρρίψει αεροσκάφη κατασκευασμένα από τις ΗΠΑ.

Με τους Ρώσους εκπαιδευτές και το προσωπικό επί τόπου, ενεργώντας ως υποστηρικτικό προσωπικό για τους S-400, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι ζωτικές πληροφορίες των αμυντικών της συστημάτων θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν  γνωστές  στη Ρωσία.

Εξαιτίας αυτού, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει την Τουρκία με κυρώσεις εάν προχωρήσει και χρησιμοποιεί το S-400.
Μάλιστα, για επίλυση της κρίσης, Αμερικανοί γερουσιαστές έχουν προτείνει να εξεταστεί η εξαγοράς των S-400 πληρώνεται από τις ΗΠΑ ως αποζημίωση και να παραμείνουν στο τουρκικό έδαφος, να μη χρησιμοποιηθούν ποτέ και ανά διαστήματα να επισκέπτονται την Τουρκία για την «επιτήρηση» των πυραύλων.  Βεβαίως, αυτό απορρίφθηκε από την Άγκυρα και οι δοκιμές έχουν ήδη ξεκινήσει.

Τελευταίες δοκιμές
Στην πρώτη επιχειρησιακή δοκιμή τον Νοέμβριο του 2019, τα ραντάρ των  S-400 στόχευαν τουρκικά αεροσκάφη F-16 και F-4 σε μια επίθεση «εξομοίωσης», καθώς πέταξαν πάνω από την Άγκυρα.

Τον Αύγουστο, υπήρχαν ενδείξεις ότι η Τουρκία ενεργοποίησε τα ραντάρ των αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 προκειμένου να εντοπίσει ελληνικά, αμερικανικής κατασκευής, μαχητικά F-16 κατά την επιστροφή τους από την άσκηση «Ευνομία» στα ανοιχτά της Κύπρου. 

Μάλιστα, φαίνεται ότι το γεγονός αυτό έκρουσε και τον κώδωνα κινδύνου που αφύπνισε την Ουάσιγκτον για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και έκαναν τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο να επισκεφθεί με διαφορά λίγων ημερών τόσο την Κύπρο (12 Σεπτεμβρίου) όσο και την Ελλάδα (27-29 Σεπτεμβρίου), όπου και βρέθηκε σε Θεσσαλονίκη και Κύπρο. 

Στις αρχές Οκτωβρίου, S-400 μονάδες μεταφέρθηκαν στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά στο Σινώπ.

Έχει προγραμματιστεί δε μια δοκιμή των τουρκικών πυραύλων, καθώς έχει εκδοθεί ειδοποίηση (ΝΟΤΑΜ) προς τους αερομεταφορείς που λέει σε όλα τα αεροσκάφη να αποφύγουν την περιοχή σε ύψος 200.000 πόδια (61.000 μέτρα).

Οι ανησυχίες των γειτόνων
Υπάρχουν πρόσθετες ανησυχίες ότι οι S-400 θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από την Τουρκία για επίθεση. Σε αντίθεση με τους Patriot, οι S-400 μπορούν να «κλειδώσουν» πολλούς στόχους- αεροσκάφη ταυτόχρονα σε απόσταση 400 χιλιομέτρων.

Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας. Μια μπαταρία τοποθετημένη στα σύνορα κοντά στο Γκαζιαντέπ, η Τουρκία θα μπορούσε να «κλειδώσει» αεροσκάφη τόσο μακριά όσο η Δαμασκός και η Βηρυτός και θα μπορούσε σίγουρα να φτάσει σε οποιοδήποτε ρωσικό αεροσκάφος που απογειώνεται ή προσγειώνεται στη ρωσική βάση στο Khmeimim κοντά στα Λατάκια της Συρίας.

Ένα σύστημα πυραύλων που κυριαρχεί στον εναέριο χώρο του αντιπάλου είναι ένα ισχυρό όπλο και μπορεί να συμβάλλει στη στρατηγική ισορροπία, καθιστώντας κάθε στρατιωτική δράση στο έδαφος πιο δελεαστική.

Έτσι, οι S-400 ανησυχούν τους γείτονες της Τουρκίας.

Η Ελλάδα, η οποία διαθέτει μια παλαιότερη έκδοση πυραύλων, τους S-300, ανησυχεί ιδιαίτερα δεδομένου ότι ήταν ένα ελληνικό μαχητικό αεροσκάφος στο οποίο δοκιμάστηκε το S-400, καθώς οι εντάσεις σιγοβράζουν μεταξύ των δύο μελών του ΝΑΤΟ.

Οι S-400 θα επέτρεπαν στην Τουρκία να καλύψει ολόκληρο το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.

Αυτή ήταν ακριβώς η ανησυχία που είχε η Τουρκία όταν η Κύπρος αγόρασε τους S-300 στα τέλη της δεκαετίας του 1990 - ότι η Κύπρος θα μπορούσε να κυριαρχήσει στον εναέριο χώρο μεταξύ της και ενός μεγάλου τμήματος της νότιας Τουρκίας.

Η Ελλάδα ήταν υποχρεωμένη να λάβει το σύστημα και να το μετακινήσει στο νησί της Κρήτης για να αποφύγει στρατιωτική δράση της Τουρκίας κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όπου τοποθετούνται αυτές οι μπαταρίες, το S-400 θα έχει αποσταθεροποιητικό αποτέλεσμα λόγω της ισχύος του.

Δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα αντιδράσει η Ρωσία εάν αναπτυχθεί εναντίον ρωσικών αεροσκαφών, ένα σενάριο πολύ πιθανό στο εγγύς μέλλον, καθώς οι δύο χώρες υποστηρίζουν αντίθετες πλευρές στη Συρία και τη Λιβύη.

Είτε στη βόρεια Συρία είτε στην κεντρική Λιβύη, αυτό το όπλο θα έχει τη δυνατότητα να καταρρίψει τους εχθρούς του με ευκολία, αλλά θα γίνει πρωταρχικός στόχος για κάθε αντίπαλο.
 

Πηγή: Al Jazeera