Μέσα στην αναμπουμπούλα του Μακεδονικού ένας Μητροπολίτης με πολιτικό οίστρο, βγήκε στα κανάλια και αποφάνθηκε πως όποτε η χώρα έδειξε υποχωρητικότητα οδηγήθηκε σε εθνικές τραγωδίες. Όμορφη και ηρωική εκδοχή αλλά φυσικά το ακριβώς αντίθετο ισχύει. Όλες, μα όλες οι ήττες που μπορεί να θεωρηθούν εθνικές τραγωδίες, οφείλονται στο ότι παρασυρθήκαμε από έναν ανόητο εθνικισμό και δεν υπολογίσαμε τον πραγματικό συσχετισμό των δυνάμεων. Από την ήττα του 1897 ως την Μικρασιατική καταστροφή και βέβαια την Κύπρο.
Ειδικά για την ήττα του 1897 ο ιστορικός Γιάννης Γιανουλόπουλος έχει καταγράψει στο βιβλίο του «Η ευγενής μας τύφλωσις», πόσο γρήγορα όχι μόνο δεν διδαχθήκαμε από την απερισκεψία μας αλλά ρίξαμε την ευθύνη στους ξένους. Έφταιγε, σύμφωνα με αρθρογράφο της εποχής, η «εκπορνευθείσα εκ του χρήματος Ευρώπη» που δεν παρενέβη να μας σταματήσει από τον όλεθρο στον οποίο μας οδηγούσε, τι άλλο, η ευγενής μας τύφλωσις.
Το πραγματικό ερώτημα ωστόσο είναι γιατί με έναν τόσο επαναλαμβανόμενο τρόπο κυριευόμαστε από αυτόν τον ανεξέλεγκτο συναισθηματισμό που μας οδηγεί σε αυτοκαταστροφικές αντιδράσεις. Όπως σήμερα δηλαδή που έχουμε οδηγηθεί σε έναν νέο επικίνδυνο διχασμό. Επικίνδυνο κατ αρχήν για την Δημοκρατία καθώς διάφορα ακροδεξιά στοιχεία κάνουν πάρτι στα συλλαλητήρια, αποδεικνύοντας ότι οι μολότοφ δεν έχουν χρώμα. Αλλά επικίνδυνο και για την οικονομία καθώς καθημερινά επιτείνεται η πολιτική αβεβαιότητα.
Έχει υποστηριχθεί ότι μετά από τόσα χρόνια κρίσης και μνημονίων ο λαός δεν αντέχει άλλη ταπείνωση και ξέσπασε. Αλλά φοβάμαι ότι και αυτή η εκδοχή αποφεύγει το πραγματικό ερώτημα: γιατί ο λαός να θεωρεί ταπεινωτική μια συμφωνία με την οποία μια γειτονική χώρα μοιράζεται αν θέλετε, το όνομα μιας ελληνικής περιφέρειας;
Η απάντηση είναι ότι αντιμετωπίζουμε την εξωτερική πολιτική με όρους ιδεολογίας. Θεωρούμε ότι μας κλέβουν την ιστορία και κατ επέκταση το όνομα, γι αυτό αντιδρούμε. Για τον ίδιο λόγο αντιδρούν φυσικά και οι εθνικιστές των Σκοπίων. Όπως γράφει σε σχετικό άρθρο του ο Γιανουλόπουλος, «η Ελλάδα έχει απονείμει στον εαυτό της το κοπιράιτ του ονόματος. Μία παραδοξολογία που βρίσκεται σε ανοιχτή και πλήρη σύγκρουση με όσα πιστεύει όλος ο υπόλοιπος κόσμος».
Αυτό το ιδεολόγημα είναι η βάση των ελληνικών αντιδράσεων. Με όρους ιδεολογικούς όμως καμιά συμφωνία δεν είναι εφικτή. Κι αν η υποτίμηση του συσχετισμού των δυνάμεων είναι το υπ αριθμόν ένα λάθος στην εξωτερική πολιτική, η ιδεολογικοποίηση των διεθνών σχέσεων είναι το κοντινό δεύτερο.
Για να το πούμε διαφορετικά μια διεθνής συμφωνία δεν λύνει ιδεολογικές διαφορές μεταξύ κρατών, ορίζει απλώς τους όρους συνύπαρξης. Ο Νίξον και ο Μπρέζνιεφ δεν έλυσαν τις διαφορές τους για τον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό. Συμφώνησαν όμως να επιδιώξουν την ύφεση και υπέγραψαν τις συμφωνίες για να μειωθούν τα πυρηνικά. Στην δική μας περίπτωση, ότι και αν λένε τα κείμενα, εμείς θα εξακολουθούμε να πιστεύουμε στην Ελληνικότητα της Μακεδονίας και φυσικά οι γείτονες θα εξακολουθήσουν να θεωρούν ότι είναι οι μόνοι γνήσιοι Μακεδόνες. Δεν μπορούμε να τους πείσουμε για το αντίθετο και δεν πρόκειται να μας πείσουν. Μπορούμε όμως να συνυπάρχουμε αρμονικά χωρίς να καταφεύγουμε σε εκβιασμούς.
Απλά πράγματα που δύο λογικοί άνθρωποι θα μπορούσαν εύκολα να συμφωνήσουν. Η λογική όμως έχει αποδειχθεί είδος που σπανίζει στις μέρες. Έχει επικρατήσει ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία.
