Είναι ο τίτλος μιας σημαντικής κατά τη γνώμη μου πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα πρόγραμμα για την αντιμετώπιση των ψυχικών προβλημάτων της νέας γενιάς. Διαβάζω από την Καθημερινή πως το συνολικό πρόγραμμα περιλαμβάνει είκοσι πρωτοβουλίες καθώς και ευρύτερη χρηματοδότηση 1,23 δισ., ευρώ προς τα κράτη μέλη.
Ιδιαίτερα σοκαριστικό, είναι το στοιχείο, όπως δημοσιεύεται, το γεγονός πως η αυτοκτονία αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου στους νέους κάτω από 20 ετών!
Ας γυρίσουμε μερικά, όχι πολλά χρόνια πίσω. Όταν και στη χώρα μας, το ψυχικό πρόβλημα αποτελούσε «στίγμα». Ο «τρελός» του χωριού. Ο «ανισόρροπος», ο «χαζός». Ακόμη και εκείνος ο άνθρωπος που τολμούσε να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό ήταν δακτυλοδεικτούμενος. Ακόμη και σήμερα, όμως, που η ψυχανάλυση είναι και ικανή και αναγκαία, είναι «κάπως». Η απομόνωση, η μοναξιά, η θλίψη και ο εσωτερικός πόνος, δεν είναι δείγμα ενός «τρελού». Οι σύγχρονες συνθήκες, ειδικά την περίοδο του εγκλωβισμού μας, εκτίναξαν τα προβλήματα που, όμως, υπήρχαν. Αν και τις περισσότερες φορές κλείναμε τα μάτια. Μέχρι που το πρόβλημα χτύπησε και τη δική μας πόρτα. Μέχρι που αντιληφθήκαμε-θέλει γενναιότητα να το αναγνωρίσεις-πως και εμείς και τα παιδιά μας, βιώνουμε μια άλλη πραγματικότητα. Πιο εσωτερική μεν αλλά ιδιαιτέρως σοβαρή.
Και ξαφνικά τα νέα παιδιά, χάνονται στο δωμάτιο τους. Απομονώνονται, δεν κοινωνικοποιούνται. Χάθηκε και η γειτονιά. Το μεγάλο σχολείο της εφηβείας. Εξαφανίστηκαν οι παρέες. Επικοινωνούν μέσω του Διαδικτύου. Ερωτεύονται μέσω εικονικής πραγματικότητας. Βρίσκουν σύντροφο χωρίς να τον έχουν συναντήσει. Και όλα αυτά εντός των λίγων τετραγωνικών ενός δωματίου. Και κάπου εκεί χάνονται όλα. Ο κόσμος έχει γίνει ένα μεγάλο δωμάτιο που εκτός του, επικρατεί φόβος, ανασφάλεια, και…κενό.
Και μέσα σε όλα αυτά τα «μικρά δωμάτια», μεγαλώνουν αποξενωμένα από τον υπόλοιπο τεράστιο και τρομακτικό, για τα μάτια τους, κόσμο. Το σχολείο έπαψε να είναι εστία μόρφωσης. Γιατί θεωρείται καταπίεση. Όλα όσα ζουν είναι διάψευση. Της όποιας ελπίδας τους.
Είναι τόσο άσχημα; Είναι ένα αδιέξοδο; Σε αυτό επιδιώκει να απαντήσει η Ευρώπη. Γιατί πάνω από όλα είναι η ζωή. Θυμάμαι μια από τις πρώτες ψυχαναλύτριες στην Ελλάδα που σχεδόν φώναζε στους νέους γονείς πως «ο αριστούχος νέος δεν είναι απαραίτητα ο ευτυχισμένος ενήλικας».
Αντιλαμβάνομαι πως είναι ένα δύσκολο ζήτημα για τη σύγχρονη κοινωνία. Πόσο, δε, περισσότερο για ένα άρθρο. Και πως μέσα σε λίγες λέξεις να περιγράψεις το αδιέξοδο του νέου ανθρώπου που σε κοιτάζει «με μάτια σαν και αυτά όταν ξυπνάς στις 2 η ώρα». Αναζητώντας να του απαντήσεις σε όλα τα προβλήματα και να του δώσεις ως πολιτεία τη λύση. Έστω και το όραμα.
Λύνεται το θέμα με ένα γενναίο ευρωπαϊκό πρόγραμμα; Ενδεχομένως όχι. Αλλά είναι μια μεγάλη αναγνώριση του προβλήματος.
Το ότι δεν είναι κακό να μην είσαι εντάξει.
Και γιατί να είσαι εντάξει στην εφηβεία σου; Γιατί να είσαι ενήλικας και πετυχημένος πριν την ώρα σου. Γιατί να μην είσαι διαφορετικός και γιατί, δηλαδή, να μην επιλέγεις εσύ τη ζωή σου. Το επάγγελμα σου, τον έρωτα σου, το όνειρο σου. Δικαίωμα στην τεμπελιά, λέγαμε έστω και ως αστείο, κάποτε. Ε, λοιπόν ακόμη και αυτό. Να μπορώ να «αράξω» χωρίς ενοχές. Να ζήσω διαφορετικά. Σε όλα.
Ποιο το κακό να μην είμαι εντάξει;
Γιατί αν είναι να ζω από την εφηβεία μου με τα «πρέπει», τότε θα κλειστώ στο δωμάτιο μου, γιατί όλα μου απαγορεύονται.
Αυτό θέλουμε; Να ζουν στο «μικρό δήθεν ασφαλές δωμάτιο»;
Είναι εντάξει να μην είναι εντάξει. Χωρίς αν, μην, δεν.
Γιατί εμείς ήμασταν εντάξει;…
