Μισός αιώνας Στο δρόμο

Για να φτάσεις στο Μουσείο του Βαμβακουργείου του Λόουελ, εκεί όπου φιλοξενείται το δακτυλόγραφο του Στο Δρόμο και μια σειρά προσωπικών αντικειμένων του Τζακ Κέρουακ, περνάς από μιαν μικρή Ελλάδα:

Η γέφυρα Βουλγαρόπουλου, οι επιγραφές για το γήπεδο Πολ Τσόγκας Tsongas Arena, ή το γυμνάσιο με την πτέρυγα Τζορτζ Κουλοχέρας, κατόπιν το εστιατόριον Αθηναϊκή Γωνιά, το οδοντιατρείο Μπούτσελη, το κοσμηματοπωλείο Χονδρού, οι πόρτες των καταστημάτων του ιστορικού κέντρου με κολλημένες διαφημίσεις της υποψηφιότητας της Νίκι Τσόγκας, συζύγου του εκλιπόντος γερουσιαστή...

Όλα στη θέση τους για να εξηγήσουν, με τρόπο υπόγειο, τη σχέση του ίδιου του Κέρουακ με το ελληνικό στοιχείο στην αρχή και το τέλος της ζωής του στα χρόνια του Λόουελ, όπως και το, τόσο συγκινητικό για την υπογράφουσα, γεγονός ότι ο μεγάλος Μπιτ είναι κυκλωμένος από Έλληνες, θαμμένος στον οικογενειακό τάφο της τελευταίας του συντροφου, Στέλλας Σάμπα.

Στο Βαμβακουργείο, όπου
ο βιομηχανικός ήχος ακούγεται ακόμη δυνατός, το δακτυλόγραφο φυλάσσεται μες σε ένα μακρόστενο γυάλινο κουβούκλιο. Αποσπάσματα έχουν τυπωθεί πάνω στο γυαλί, με μεγαλύτερα, καθαρότερα γράμματα. Εκδόσεις του Στο Δρόμο ανάμεσά τους και η ελληνική γεμίζουν μία προθήκη, βιβλία από την προσωπική βιβλιοθήκη του Κέρουακ μιαν άλλη, το καπέλο που αγαπούσε να φορά και του είχε κάποτε χαρίσει ο πατέρας του μιαν τρίτη.

Σημειώματα στο Τζακ
Σε ένα μικρό γραφείο έχει στηθεί μια γραφομηχανή σαν τη δική του δεν σου εξηγούν, σε αφήνουν να πιστέψεις ότι είναι η δική του όπου οι επισκέπτες μπορούν να αφήσουν το μήνυμά τους για τον Τζακ έτσι, με το μικρό του όνομα, όπως όλοι οι αγαπημένοι και οι φίλοι. Τα μηνύματα γεμίζουν τον πίνακα ανακοινώσεων, στον τοίχο πάνω από τη γραφομηχανή, δείχνοντας την προσωπική, στενή σχέση που αυτό το βιβλίο κατορθώνει, πέντε δεκαετίες τώρα, να δημιουργεί με τους αναγνώστες του.

Ο θρύλος που θέλει τον Κέρουακ να γράφει το κείμενο μια και έξω, υπό την επίδραση μπενζεδρίνης, έχοντας κολλήσει μεταξύ τους σελίδες τηλετυπίας, ώστε να μη χρειαστεί να διακόψει τη ροή, είναι σε γενικές γραμμές αληθινός. Με τη διαφορά ότι, ο Κέρουακ είχε δουλέψει πάνω σε αυτό το βιβλίο πολύ καιρό, κρατώντας σημειώσεις και χτίζοντας σκελετούς για μια καταγραφή των αναμνήσεών του από τα ταξίδια του στην Αμερική.

Το κείμενο που γράφηκε μες σε τρεις εβδομάδες χρειάστηκε έξι χρόνια για να εκδοθεί. Κυκλοφόρησε, τελικά, το 1957 και ανέβηκε πολύ γρήγορα στη λίστα των μπεστ σέλερ. Τη δεκαετία του 1960 ήδη θεωρούνταν ένα κλασικό έργο της αμερικάνικης λογοτεχνίας, το μάγκνουμ όπους της μπιτ λογοτεχνίας και μία από τις κύριες αναφορές του κινήματος της αμφισβήτησης.

Τα χρόνια που ακολούθησαν και ως το θάνατό του, το 1969, ο ίδιος ο Τζακ Κέρουακ πέρασε στη αφάνεια. Δεν μπόρεσε να επαναλάβει την επιτυχία του Στο Δρόμο και δεν κατόρθωσε να βρει την ευτυχία του. Το βιβλίο του, όμως, δεν τον ακολούθησε. Εξελίχθηκε σε διεθνές μπεστ σέλερ και βρήκε θέση στις νεανικές βιβλιοθήκες όλου του κόσμου, αποκτώντας θέση δήλωσης συγκεκριμένης στάσης ζωής.

Το δακτυλόγραφο του Στο Δρόμο
ανήκει σήμερα στον Τζέιμς Ιρσάι, ιδιοκτήτη της ομάδας αμερικάνικου ποδοσφαίρου Κολτς της Ινδιανάπολης, που το αγόρασε σε δημοπρασία, το 2001, έναντι 2,1 εκατομμυρίων δολαρίων. Ήταν δική του η ιδέα να εκτεθεί το δακτυλόγραφο σε όλες τις πόλεις που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, συνδέονται με τον Κέρουακ και το έργο του.

Το δακτυλόγραφο θα συνεχίσει να εκτίθεται στο μουσείο του Βαμβακόμυλου του Λόουελ ως τις 14 Οκτωβρίου.


Φωτό: Νίκος Βεντούρας
Πηγή: Λαμπρινή Χ. Θωμά, Λόουελ (Μασαχουσέτη)