Ψυχοκοινωνικά προβλήματα ασθενών με καρκίνο του προστάτη/ μύθοι και πραγματικότητα.

Κάθε ασθενής με καρκίνο  έχει να αντιμετωπίσει όχι μόνο το σωματικό, αλλά και κάποια ψυχοκοινωνικά προβλήματα ως συνέπεια κυρίως των εσφαλμένων αντιλήψεων που επικρατούν στο ευρύ κοινό αλλά και της μυθολογίας. Το άτομο βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα νόσημα που το φοβίζει η εξέλιξή του, μπορεί να νοιώθει ότι χάνει το ρόλο του στην οικογένεια ή την εργασία, φοβάται ότι θα καταρρακωθεί ψυχικά και μπορεί να βιώσει τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Αλλά τις περισσότερες φορές, αντίθετα από ότι γενικά πιστεύεται, τα καταφέρνει. Πχ διαπιστώνει ότι οι χημειοθεραπείες δεν είναι τελικά κάτι τόσο τρομερό ή διαπιστώνει ότι τώρα θέλει να ζήσει και να κοιτάξει περισσότερο τον εαυτό του.

Υπάρχουν όμως και ειδικά ψυχοκοινωνικά προβλήματα σε κάθε εντόπιση, όπως συμβαίνει και με τον καρκίνο του προστάτη.{ τα οποία δεν υποδηλώνουν βαρύτητα αλλά είναι παράγοντες που μπορεί να αποτρέψουν τα άτομα από το να κάνουν πρώιμη διάγνωση ή ακόμα και θεραπεία}
Ο καρκίνος του προστάτη λοιπόν πρώτον εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες όπου υπάρχει η πιθανότητα το άτομο να έχει βιώνει παράλληλα και άλλα ψυχοπιεστικά γεγονότα όπως την απώλεια κάποιων ανθρώπων ή τη συνταξιοδότησή του που του έχουν αλλάξει το καθημερινό κοινωνικό του περιβάλλον, να έχει βιώσει άλλα χρόνια νοσήματα, ή να έχει βιώσει ήδη τον κοινωνικό αποκλεισμό. Και αυτό δεν είναι παράξενο αφού η μεταμοντέρνα εποχή που ζούμε, χαρακτηρίζεται από εξατομίκευση και ρηχές βραχύβιες σχέσεις. Σε αυτή την εποχή παραδοσιακές πηγές καθοδήγησης όπως ηλικιωμένοι, ευρύτερη οικογένεια, κοινότητα, ενορία κλπ, έχουν αντικατασταθεί από λύσεις του λάιφ- στάιλ.  

Το αίσθημα της μοναξιάς και του αποκλεισμού μπορεί να βρίσκεται προ των θυρών και πριν την νόσηση. Και ακόμα χειρότερα, επιτείνεται από τη στάση των ειδικών υγείας που είναι άθελά τους τόσο λίγο παρόντες δίπλα στους ασθενείς. Είναι περίεργο αλλά οι ειδικοί υγείας αν δεν έχουν να λύσουν κάποιο πρόβλημα υγείας είναι αμήχανοι ανάμεσα στους ασθενείς, σαν το μόνο που μετράει να είναι οι γνώσεις και οι ικανότητές τους, σαν να μη παίζουν ρόλο οι ίδιοι ως άνθρωποι. Πρέπει να λέγεται και να ξαναλέγεται στους νέους ειδικούς το πόσο σημαντικοί είναι για τους ασθενείς τους και μόνο με την παρουσία τους.
Και πρέπει να τονιστεί ότι σε όλες τις μελέτες που γίνονται για την ανταπόκριση των ασθενών στη θεραπεία και την καταπολέμηση της νόσου, αυτό για το οποίο υπάρχει πάντα μια θετική άποψη είναι το κοινωνικό δίκτυο. Όσο μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο έχει κανείς το καλύτερα αντιμετωπίζει την κατάστασή του.

Δεύτερον, αν και γενικά στους καρκίνους οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες είναι ίδιες σχεδόν με εκείνες του γενικού πληθυσμού, ο καρκίνος του προστάτη και κυρίως οι θεραπείες του προκαλούν σημαντικές διαταραχές. Και αυτό συμβαίνει ακριβώς αυτές τις στιγμές της υπαρξιακής αγωνίας όπου υπάρχει η ανάγκη περισσότερης σεξουαλικής επαφής αφού η επαφή και η ερωτική ικανοποίηση εξαλείφει την οδύνη της μοναξιάς. Και αυτό οδηγεί  στο να εγκαταλείπουν μερικοί τη θεραπεία τους. Όμως, όλοι οι ειδικοί της θεραπευτικής ομάδας πρέπει να είναι ικανοί για τη διάλυση των εσφαλμένων αντιλήψεων γύρω από τη σεξουαλική λειτουργικότητα. Να γνωρίζουν και να μεταδίδουν στους ασθενείς τους ότι όχι μόνο η σεξουαλική ευχαρίστηση και ικανοποίηση εξαλείφει την οδύνη της μοναξιάς αλλά και το κυριότερο καλύπτει ένα ευρύ φάσμα από την απλή τρυφερή αγκαλιά μέχρι την ολοκλήρωση. Σε οιοδήποτε στάδιο αυτού του ευρέως φάσματος μπορεί να υπάρξει ικανοποίηση.
Τρίτον, οι ασθενείς με καρκίνο του προστάτη είναι άνδρες, και όπως είναι γνωστό στην επικοινωνία τους οι άνδρες «είναι από τον Άρη». Δεν μοιράζονται τόσο τα συναισθήματά τους{ σε αντίθεση με τις γυναίκες}, και χρησιμοποιούν λιγότερο τις πηγές υποστήριξης όπως τους φίλους.
Μια καλή φροντίδα έχει δύο συστατικά, την ποιότητά και τη συνέχεια. Αυτό το δεύτερο συστατικό τη συνέχεια της φροντίδας, πρέπει να τονίζεται στους νέους ειδικούς. Οι άνδρες ασθενείς χρειάζονται συχνότερες λεπτομερέστερες και ειλικρινέστερες συζητήσεις. Οι ειδικοί πρέπει να δείξουν κατανόηση στις υπαρξιακές αγωνίες του ασθενούς και αυτή η κατανόηση να μεταδοθεί στους ασθενείς. Η διατήρηση της ελπίδας και η μετάδοση του μηνύματος ότι δεν θα εγκαταλειφτούν είναι κεφαλαιώδη στη θεραπευτική σχέση.
Τέλος, στην οικογένεια πρέπει να τονίζεται ότι σε ένα ασθενή που θέλει να μάθει την αλήθεια για τη διάγνωση, η αλήθεια πρέπει να λέγεται, ότι το κλάμα κάνει καλό σε όλους και δεν θα εμποδίσει τις θεραπείες να δράσουν [είναι από τις πιο συχνές αγωνίες ασθενών και οικογένειας]. Δεν χρειάζονται ηρωικοί πολεμιστές αλλά πολεμιστές που κουράζονται περιοδικά, ξαποσταίνουν κλαίγοντας ή πίνοντας κρασί με τους φίλους τους, και ανακτούν δυνάμεις ώστε να ξαναδώσουν μάχη αν χρειαστεί.

Πηγή: Γιώργος Σακκάς