Τι σημαίνουν οι εκλογές και η συνταγματική αναθεώρηση στη Βενεζουέλα

Την ερχόμενη Κυριακή, 30 Ιουλίου, οι πολίτες της Βενεζουέλας θα κληθούν στις κάλπες ώστε να εκλέξουν μία νέα συνέλευση η οποία θα έχει ως κύρια αποστολή την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Οι κάλπες θα στηθούν κατόπιν εντολής του προέδρου Νικολάς Μαδούρο, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει πως οι κυβερνώντες «τσαβίστας» επιχειρούν να παρακάμψουν το κανονικό κοινοβούλιο, να διαιωνίσουν την παραμονή τους στην εξουσία και να καταλύσουν τη δημοκρατία.

Ποιες θα είναι όμως οι πραγματικές εξουσίες της νέας συνέλευσης; Πώς θα συγκροτηθεί; Και ελλοχεύουν πραγματικά κίνδυνοι για τη δημοκρατία;

Ποια θα είναι η εντολή της νέας συνέλευσης;

Αποστολή του νέου σώματος θα είναι να αξιολογήσει και να αναθεωρήσει το Σύνταγμα της Βενεζουέλας.

Ωστόσο, ο κ. Μαδούρο δεν έχει διευκρινίσει εάν και πότε το σώμα θα διαλυθεί. Οι επικριτές του καθεστώτος ανησυχούν πως η νέα συνέλευση θα μονιμοποιηθεί και εν τέλει θα επισκιάσει ή θα περιθωριοποιήσει τη δημοκρατικά εκλεγμένη Βουλή, η οποία ελέγχεται από την αντιπολίτευση.

Οι ανησυχίες εντείνονται λόγω των υπερεξουσιών που θα έχει το νέο σώμα. Σύμφωνα με την Εθνική Εκλογική Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για τη διοργάνωση της ψηφοφορίας, η νέα συνέλευση θα έχει τη δυνατότητα να διαλύσει το κανονικό κοινοβούλιο ή εναλλακτικά να νομοθετεί ερήμην του.

Η κυβέρνηση μάλιστα δεν έχει αποσαφηνίσει πού θα στεγαστούν οι εργασίες της νέας συνέλευσης, με την αντιπολίτευση να φοβάται πως το νέο σώμα θα «καταλάβει» το κτήριο του κοινοβουλίου, εκτοπίζοντας τη Βουλή.

Ποιος θα κερδίσει στις εκλογές για τη συνέλευση;

Η πλευρά Μαδούρο αναμένεται να επικρατήσει συντριπτικά και συνεπώς θα έχει τον πλήρη έλεγχο της αναθεώρησης του Συντάγματος.

Ο λόγος είναι ότι σύσσωμη η αντιπολίτευση και πολλοί κοινωνικοί εταίροι έχουν αποφασίσει να απόσχουν πλήρως από τις κάλπες της 30ης Ιουλίου, καταγγέλλοντας την όλη διαδικασία ως φάρσα.

Στις 15 του μηνός η αντιπολίτευση διοργάνωσε άτυπο δημοψήφισμα όπου περίπου 7,2 εκατομμύρια πολίτες απέρριψαν τη δημιουργία της νέας συνέλευσης και ζήτησαν αντ’ αυτού τη διενέργεια προεδρικών εκλογών.

Οι έως τώρα δημοσκοπήσεις θέλουν την καθαρή πλειοψηφία των Βενεζουελάνων να αντιτίθεται στη σύσταση της συνταγματικής συνέλευσης. Σύμφωνα με την Datanalisis, που θεωρείται η πιο έγκυρη εταιρεία δημοσκοπήσεων στη χώρα, σχεδόν επτά στους δέκα πολίτες διαφωνούν με την τροποποίηση του Συντάγματος.

Για ποιο λόγο ο κ. Μαδούρο ζήτησε αναθεώρηση του Συντάγματος;

Ουσιαστικά ο λόγος παραμένει άγνωστος, γεγονός που εντείνει περαιτέρω τις ανησυχίες για το τι μέλλει γενέσθαι.

Ο κ. Μαδούρο δεν έχει ακόμα εξηγήσει ποια είναι τα προβλήματα με το σημερινό Σύνταγμα, δηλώνοντας γενικόλογα πως οι αλλαγές είναι απαραίτητες ώστε να διασφαλιστεί η εγχώρια ειρήνη μετά από τις αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις των τελευταίων τριών μηνών, που έχουν αφήσει πίσω τους περισσότερους από 100 νεκρούς.

Σημειώνεται πως το σημερινό Σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ πριν από μόλις 18 χρόνια, κατόπιν πρωτοβουλίας του μέντορα και προκατόχου του κ. Μαδούρο, Ούγκο Τσάβες. Μάλιστα, οι «τσαβίστας» επί χρόνια παρουσίαζαν το Σύνταγμα του 1999 ως εξαιρετικό πρότυπο.

Πώς θα στελεχωθεί η συνταγματική συνέλευση;

Το νέο σώμα θα αποτελείται συνολικά από 545 μέλη, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο κ. Μαδούρο.

Τα 364 θα εκλεγούν γεωγραφικά. Κάθε ένας από τους 311 κανονικούς Δήμους της επικράτειας θα αναδείξει έναν αντιπρόσωπο. Οι 23 Δήμοι που αντιστοιχούν στις πρωτεύουσες των πολιτειών θα εκλέξουν δύο αντιπροσώπους έκαστος, και τέλος η ξεχωριστή περιφέρεια της εθνικής πρωτεύουσας Καράκας θα στείλει στη συνέλευση επτά μέλη.

Τα υπόλοιπα 181 μέλη θα εκλεγούν από κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες.

Οι εργάτες θα έχουν 79 αντιπροσώπους στη συνέλευση, ενώ αντίθετα στις επιχειρήσεις και στις βιομηχανίες θα αναλογούν πέντε έδρες. Οι αγρότες και οι αλιείς θα αναδείξουν οκτώ μέλη, τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα εκλέξουν πέντε, οι συνταξιούχοι θα καλύψουν 28 έδρες και οι φοιτητές θα εκλέξουν 24. Τέλος, 24 αντιπρόσωποι θα επιλεγούν από τοπικά συμβούλια και οκτώ από κοινότητες ιθαγενών.

Είναι δίκαιη η εκλογική διαδικασία;

Υπάρχουν εύλογες αμφιβολίες, μολονότι το αποτέλεσμα είναι πρακτικά προδιαγεγραμμένο καθότι η αντιπολίτευση μποϊκοτάρει την ψηφοφορία.

Πρώτον, η αντιπολίτευση καταγγέλλει πως οι κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες στις οποίες η κυβέρνηση ανέθεσε 181 έδρες επελέγησαν αυθαίρετα, χωρίς καμία συνεννόηση, όπως άλλωστε και ο αριθμός των εδρών που θα τους αναλογεί.

Επιπλέον, η κατανομή των εδρών με το μοντέλο «μία ανά Δήμο» δίνει υπέρμετρη βαρύτητα σε αραιοκατοικημένες αγροτικές πολιτείες όπου το καθεστώς Μαδούρο παραμένει δημοφιλές, σε βάρος πυκνοκατοικημένων αστικών ζωνών όπου συνήθως κυριαρχεί η αντιπολίτευση.

Παραδείγματος χάριν, στην απογραφή του 2011 η δυτική πολιτεία Μερίδα, που βρίσκεται στην περιοχή των Άνδεων, διέθετε περίπου 828,59 χιλιάδες κατοίκους, ήτοι το 3% του συνολικού πληθυσμού. Επειδή διαθέτει πολλούς Δήμους θα εκπροσωπηθεί στη νέα συνέλευση από 24 έδρες. Αντίθετα, η πολιτεία Μιράνδα, που αριθμούσε περισσότερα από 2,67 εκατομμύρια κατοίκους, θα έχει μόλις 22 έδρες.

Τι θα γίνει μετά τη συνταγματική αναθεώρηση;

Άγνωστο.

Για να κατευνάσει την κριτική που δέχεται, ο κ. Μαδούρο έχει δεσμευθεί πως οι όποιες αλλαγές στο Σύνταγμα θα πρέπει να κυρωθούν με δημοψήφισμα, όμως έως τώρα έχει αποφύγει να θέσει χρονοδιάγραμμα για την τέλεσή του.

Θεωρητικά, το Δεκέμβριο θα πρέπει να ακολουθήσουν δημοτικές εκλογές, οι οποίες ήταν κανονικά προγραμματισμένες για πέρυσι αλλά μετατέθηκαν από το καθεστώς με τον ισχυρισμό πως είχαν διαπιστωθεί φαινόμενα εκλογικής απάτης και νοθείας. Ωστόσο, εάν χρειαστεί η νέα συνέλευση θα έχει την εξουσία να αναβάλει εκ νέου τις κάλπες.

Τέλος, τον επόμενο χρόνο η Βενεζουέλα θα πρέπει κανονικά να έχει προεδρικές εκλογές, στις οποίες ο κ. Μαδούρο αναμένεται να ηττηθεί. Όμως και σε αυτή την περίπτωση η νέα συνέλευση, εάν δεν έχει διαλυθεί έως τότε, θα έχει τη δυνατότητα να αναβάλει την ψηφοφορία – ενδεχόμενο που θα επισφράγιζε το τέλος της δημοκρατικής τάξης.

Ποια είναι η στάση της διεθνούς κοινότητας;

Το πιο σκληρό μήνυμα προς το καθεστώς Μαδούρο έχει προέλθει από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει διαμηνύσει πως θα επιβάλει «δυνατές και γρήγορες» οικονομικές κυρώσεις σε περίπτωση που συγκροτηθεί η συνταγματική συνέλευση.

Ο Λευκός Οίκος έχει μάλιστα διαρρεύσει πως ανάμεσα στις ποινές που εξετάζονται βρίσκεται και η απαγόρευση ή ο περιορισμός των εισαγωγών πετρελαίου από τη Βενεζουέλα, στις οποίες βασίζεται η λατινοαμερικανική χώρα για την οικονομική επιβίωσή της.

Ο κ. Μαδούρο έχει απορρίψει τις προειδοποιήσεις Τραμπ ως «ιμπεριαλιστική» επέμβαση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση από την πλευρά της έχει καλέσει τη κυβέρνηση της Βενεζουέλας να σεβαστεί τις ενστάσεις μίας μεγάλης μερίδας πολιτών και να ακυρώσει τη δημιουργία της νέας συνέλευσης, ως βήμα προς την αποκλιμάκωση της έντασης.
Πηγή: skai.gr - Αλέξανδρος Μαράκης