Κλείσιμο

Πιέσεις των ΗΠΑ τορπιλίζουν τη νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων

Η μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των προσωπικών δεδομένων προκαλεί μεγάλη ανησυχία σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, της οποίας οι εταιρίες ίσως αναγκαστούν να συμμορφωθούν σε αυστηρότερους περιορισμούς κατά την άσκηση των  δραστηριοτήτων τους εντός της ΕΕ. Η άσκηση σοβαρών πιέσεων από τις ΗΠΑ έχει ρίξει στο κενό τις προσπάθειες αποτελεσματικής μεταρρύθμισης.

Η αναθεώρηση της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων, η οποία προτάθηκε από την αρμόδια για θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Viviane Reding τροποποιήθηκε σημαντικά πριν ακόμα δημοσιοποιηθεί εξαιτίας της πυροδότησης έντονο διαλόγου μεταξύ των αρμοδίων της ΕΕ.

Κάποιες από τις διατάξεις δημιούργησαν πολλές ενστάσεις, ιδίως από τους Eπιτρόπους που υιοθετούν μια προσέγγιση που προσαρμόζεται περισσότερο με τους κανόνες της αγοράς, όπως είναι η Neelie Kroes (ανταγωνισμός) και ο Karel de Gucht (εμπόριο).

Πολλές ομάδες συμφερόντων προσπάθησαν να αμβλύνουν τις νέο-εισαχθείσες διατάξεις, οι οποίες έδιναν το δικαίωμα στους χρήστες να διαγράψουν προσωπικές πληροφορίες που δεν ήθελαν να μοιράζονται πλέον με τις τράπεζες, τα συστήματα διαδικτυακών κρατήσεων και  τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Επίσης οι ομάδες ασχολήθηκαν με την υποχρέωση για παροχή ειδοποίησης όταν γίνονται ενέργειες παραβίασης προσωπικών δεδομένων, την απαίτηση χορήγησης ρητής άδειας για να καθίσταται δυνατή η χρήση προσωπικών πληροφοριών, καθώς και με διατάξεις σχετικές με τη μεταφορά πληροφοριών σε τρίτες χώρες.

Σαν αποτέλεσμα αυτής της πίεσης, το κείμενο της Επιτροπής τροποποιήθηκε εκ βάθρων, πριν καν φτάσει προς εξέταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο της ΕΕ.

Η πίεση των ΗΠΑ είναι προσβλητική
Διάφορες χώρες έλαβαν μέρος στις διαπραγματεύσεις σε ένα πολύ πρώιμο στάδιο. Για παράδειγμα οι ΗΠΑ ήταν ιδιαίτερα πιεστικές στις προσπάθειες τους για τροποποίηση του πρόχειρου νομοσχεδίου, προκειμένου να διαφυλάξουν τα συμφέροντα των αμερικάνικων εταιριών που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ.

«Αυτό που κρίνεται ασυνήθιστο σε αυτή τη διαδικασία είναι η από πολύ νωρίς ανάμειξη μιας τρίτης χώρας στις προτάσεις μεταρρύθμισης» δήλωσε διπλωματικός αντιπρόσωπος της ΕΕ στην EurActiv, προσθέτοντας ότι αρχές των ΗΠΑ προσέγγισαν στελέχη της ΕΕ τα οποία έλαβαν συνοπτική ενημέρωση από την αμερικανική κυβέρνηση.

Ανεπίσημο έγγραφο του Υπουργείου Εμπορίου των ΗΠΑ καταδεικνύει μια σειρά ανησυχητικών παραγόντων για την Washington, ως επακόλουθο των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων.

Πριν δημοσιοποιηθεί η πρόταση της Επιτροπής στα τέλη Ιανουαρίου, οι ΗΠΑ εξέφρασαν τη δυσαρέσκεια τους για τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έφερε η νέα νομοθεσία, η οποία σύμφωνα με τις θέσεις της θα επηρεάσει την προστασία των καταναλωτών , την κρατική συνεργασία σε θέματα ασφάλειας ή ακόμα και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η άσκηση πίεσης κρίθηκε επιτυχής, καθώς το τελικό κείμενο που πρόκειται να αποσταλεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει υπόψη πολλές από τις ανησυχίες της Washington.

Πόσο εύκολη είναι η μεταφορά δεδομένων;
Ένα από τα πιο επίμαχα ζητήματα είναι η μεταφορά δεδομένων για λόγους ασφάλειας. Ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων του πολίτη, η Reding είχε τη διάθεση να κάνει τη μεταφορά τους υπόθεση όσο το δυνατόν πιο δύσκολη. Πάντως το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων δεν θα λέγαμε ότι αντανακλά την άποψη της.

«Η Επιτροπή αποφάσισε πως μπορούν να γίνουν μεταφορές δεδομένων όταν η τρίτη χώρα ή ένας επεξεργαστής δεδομένων της τρίτης χώρας, ή ένας διεθνής οργανισμός είναι σε θέση να εγγυηθεί επαρκή βαθμό προστασίας», διαβάζουμε στον κανονισμό περί προστασίας δεδομένων που προτάθηκε από την Επιτροπή.

Παρά την φαινομενικά ξεκάθαρη δήλωση που απαγορεύει τις εύκολες μεταφορές προσωπικών δεδομένων, ο κανονισμός προσθέτει τελικά και μια σειρά εξαιρέσεων , οι οποίες ενδέχεται να παρεμποδίσουν σημαντικά την δυνατότητα απαγόρευσης μιας μεταφοράς σε περίπτωση ελλιπούς προστασίας.

Τα Ευρωπαϊκά Ψηφιακά Δικαιωμάτα (EDRI), που αντιπροσωπεύουν 28 οργανώσεις ιδιωτικής ζωής και πολιτικών δικαιωμάτων, λένε ότι η αρχική πρόταση περιλάμβανε αυστηρότερες απαιτήσεις από ότι το κείμενο που δημοσιεύθηκε τελικά από την Επιτροπή.

«Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν σήμερα όργανα όπως την Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA) και την Patriot Act για να ανακτήσουν δεδομένα όπως οι πολιτικές δραστηριότητες των ξένων φυσικών προσώπων, τα οποία μπορεί να μην έχουν καμία απολύτως σχέση με τη χώρα, μέσω εταιρειών με γραφεία στις ΗΠΑ», λέει ένα σημείωμα της EDRI.

Με το αρχικό κείμενο που προτάθηκε από την Επιτροπή, η δραστηριότητα αυτή θα αντιμετώπιζε σοβαρά εμπόδια. Αλλά, μετά από άσκηση έντονης πίεσης, η πρόταση άλλαξε κατά έναν τρόπο που πιθανότατα δεν θα έχει σημαντικές επιπτώσεις σε αυτές τις ενοχλητικές δραστηριότητες, υποστηρίζει η EDRI.

Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ Cecilia Malmstrom λέγεται ότι ήρε το βέτο της στην αρχική πρόταση της Reding, αφότου έλαβε διαβεβαιώσεις ότι οι νέοι κανόνες δεν θα εμποδίσουν τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, η οποία συνεπάγεται την ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων με τρόπους που εξακολουθούν να παραμένουν άγνωστοι στους περισσότερους πολίτες.

Τους τελευταίους μήνες, η Malmstrom, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εξασφάλιση αμφιλεγόμενων συμφωνιών με την Ουάσιγκτον σχετικά με τη διαβίβαση προσωπικών δεδομένων επιβατών πτήσης (Passenger Name Record) και τραπεζικών στοιχείων (μέσω SWIFT).

Το κείμενο που τελικά προτάθηκε από την Επιτροπή «παρέχει ισχυρές εγγυήσεις προστασίας των δεδομένων όσον αφορά στις διεθνείς διαβιβάσεις δεδομένων, ενώ παράλληλα αφήνει κάποια ευελιξία για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου πλαισίου επιβολής του νόμου», υποστηρίζει υπάλληλος κοντά στην Malmstrom. «Οι υφιστάμενες συμφωνίες ΕΕ-ΗΠΑ δεν θα αμφισβητηθούν από τις νέες προτάσεις», ο επίσημος υπάλληλος προσέθεσε.

Η προστασία των δεδομένων σε άλλες χώρες
Η αναθεώρηση της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων είναι σε εξέλιξη σε διάφορα μέρη του δυτικού κόσμου. Με την διάδοση του Internet, οι αρχές προστασίας δεδομένων αντιμετωπίζουν μια συνεχώς μεταβαλλόμενη πραγματικότητα και προσπαθούν να προσαρμόσουν τους συχνά παρωχημένους κανόνες στην ευρεία χρήση των προσωπικών δεδομένων.  Αφού οι  προσωπικές πληροφορίες ανταλλάσσονται, κυρίως σε απευθείας σύνδεση μέσω του παγκόσμιου ιστού, η καλύτερη λύση θα ήταν να αποφασιστεί η θέσπιση κοινών κανόνων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αλλά δεν είναι αυτό που συμβαίνει, καθώς η κάθε χώρα κινείται από μόνη της στην ρύθμιση αυτού του τομέα. Παρά την έντονη άσκηση πίεσης κατά της νομοθεσίας της ΕΕ, οι ΗΠΑ σχεδιάζουν επίσης την αναμόρφωση των κανόνων προστασίας των δεδομένων, αλλά οι αλλαγές θα είναι ηπιότερες, καθώς πρόκειται για χώρα όπου τα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι πιο εμφανή και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για τα προσωπικά δεδομένα είναι πολύ μικρότερη από ό, τι στην Ευρώπη .

Η Ινδία και η Κίνα κινούνται επίσης προς αυστηρότερες ρυθμίσεις για όσους ασχολούνται με τα προσωπικά δεδομένα. Οι λεπτομέρειες είναι ακόμη ασαφείς και οι κίνδυνοι της κατάχρησης μιας πολύ ασαφούς νομοθεσίας είναι πολλοί.

Ιστορικό
Οι υπάρχοντες κανόνες της ΕΕ για την προστασία δεδομένων υιοθετήθηκαν το 1995, όταν ακόμη η δυναμική του διαδικτύου δεν είχε συνειδητοποιηθεί. Σύμφωνα με την ΕΕ, το 1993 το Διαδίκτυο μετέφερε μόλις το 1% όλων των ηλεκτρονικών πληροφοριών, ενώ το 2007 το ποσοστό ήταν περισσότερο από το 97%.

Ενώ ο αυξανόμενος αριθμός προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρει το διαδίκτυο αύξησε τα οφέλη για τους καταναλωτές, βασίζεται επίσης κατά πολύ στη χρήση προσωπικών δεδομένων.

Οι προσωπικές πληροφορίες μπορεί να είναι από οικονομικά στοιχεία, όπως αριθμοί πιστωτικών καρτών ή λεπτομέρειες κατάθεσης σε τραπεζικούς λογαριασμούς, μέχρι και ευαίσθητες πληροφορίες αναφορικά με συνθήκες υγείας ή σεξουαλικές και πολιτικές προτιμήσεις.  

Οι πιθανότητες κατάχρησης τω πληροφοριών είναι απεριόριστες. Η Επιτροπή έχει ήδη καταθέσει διάφορες ιδέες για την βελτίωση της προστασίας των δεδομένων.
Πηγή: EurActiv.gr