Ομιλία Παπανδρέου για Ελλάδα της Γνώσης

Φίλες και φίλοι, είναι για μένα ιδιαίτερη τιμή η παρουσία σας. Είναι για μένα ιδιαίτερη τιμή η υποστήριξή σας. Ευχαριστώ ακόμη και εκείνους που δεν μπόρεσαν, λόγω άλλων υποχρεώσεων, να έρθουν, αλλά έχουν στείλει μηνύματα συμπαράστασης και ελπίζω, μετά από την σύντομη ομιλία μου, να έχω την ευκαιρία, με όσους αντέχουν, να καθίσουμε λίγο και να τα πούμε και από κοντά.

Θα ξεκινήσω με μια αυτοκριτική. Αυτή η συνάντηση έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό, όχι μόνο για να βρεθούμε ανθρώπινα και φιλικά όπως απόψε, αλλά διότι χρειάζομαι και χρειαζόμαστε την παρουσία σας, τον λόγο σας, την κριτική σας, την σκέψη σας, την δημιουργικότητά σας και την φαντασία σας.

Πριν από χρόνια, ο πρωθυπουργός της Αυστρίας με είχε καλέσει σε μια ολιγομελή συνάντηση στην όμορφη πόλη του Σάλτσμπουργκ. Εκεί, μαζευτήκαμε πολιτικοί, επιστήμονες και καλλιτέχνες. Ο λόγος, να μιλήσουμε για τα μεγάλα ζητήματα της Ευρώπης και της κοινωνίας. Το μείγμα ήταν συγκλονιστικό. Και μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ο τότε διευθυντής του Φεστιβάλ, ένας διανοούμενος, ένας πνευματικός άνθρωπος από το Βέλγιο.

Το συμπέρασμά μας, αριστοτέλειο: στους πολιτικούς και στην πολιτική, είναι απαραίτητη η φωνή των ειδικών, των επιστημόνων, των ανθρώπων του πνεύματος, των σοφών της εποχής μας.

Σήμερα, οι αλλαγές στην επιστήμη, στην τεχνολογία, στον πολιτισμό, είναι μια καθημερινή επανάσταση. Το ερώτημα, το στοίχημα που έχουμε μπροστά μας, είναι πώς αυτές οι μικρές ή οι μεγάλες επαναστάσεις στην γνώση, στην τεχνολογία, μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε θετικά για την Ελλάδα και τον ελληνισμό. Πώς μπορούν να γίνουν εργαλεία δημιουργίας και ελευθερίας του ανθρώπου και όχι όπλα καταδυνάστευσης, παθητικοποίησης ή και αιχμαλωσίας της κοινωνίας μας.

Έχοντας γυρίσει ανά τον κόσμο, στην ελληνική διασπορά, γνωρίζω ότι, όταν ο Έλληνας και η Ελληνίδα έχουν συνθήκες ελευθερίας, πρωτοβουλίας και δημιουργίας, κάνουν θαύματα. Αντιθέτως, στην Ελλάδα, παρά την πρόοδό μας, παραμένουμε δέσμιοι ενός πολιτικού συστήματος και ενός μοντέλου ανάπτυξης που, αντί να μας απελευθερώνουν, μας αιχμαλωτίζουν σε νέες σχέσεις εξουσίας, διαφθοράς και αδιαφορίας.

Το μοντέλο ανάπτυξης στην χώρα μας αιχμαλώτισε την Ελλάδα σε αδιέξοδα. Το δημόσιο, αιχμάλωτο στην γραφειοκρατία, το ρουσφέτι και την διαφθορά. Το Πανεπιστήμιο, αιχμάλωτο ενός κρατικού συγκεντρωτισμού και, ο φοιτητής, αιχμάλωτος του ενός και μοναδικού συγγράμματος.

Ο ασθενής, αιχμάλωτος της υπερεξειδίκευσης και της έλλειψης πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην γειτονιά του. Τα Νοσοκομεία, αιχμάλωτα των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων των προμηθευτών.

Ο τηλεθεατής, αιχμάλωτος του ανταγωνισμού των τηλεπαράθυρων. Ο νέος άνθρωπος, αιχμάλωτος της πελατειακής αντίληψης, του ρουσφετιού, της αναξιοκρατίας και της υπέρτατης ανάγκης να έχει, όπως λέει η ίδια η νέα γενιά, το \"κονέ\", για να προχωρήσει στη ζωή του.

Ο πεζός, αιχμάλωτος της έλλειψης πεζοδρομίων. Η Αθήνα, αιχμάλωτη των σκουπιδιών και, η περιφέρεια, αιχμάλωτη της Αθήνας. Ο μαθητής, αιχμάλωτος του καταναγκαστικού έργου της αποστήθισης για τις εξετάσεις. Οι Αθηναίοι, αιχμάλωτοι ενός περιβάλλοντος που υποβαθμίζεται, αιχμάλωτοι των ρύπων στα πνευμόνια τους, αλλά και ενός υδροφόρου ορίζοντα που, σιγά - σιγά, θα μας δηλητηριάζει.

Τα μικρά παιδιά, αιχμάλωτα της έλλειψης πρασίνου, χώρων αναψυχής και παιχνιδιού. Οι κολυμβητές, αιχμάλωτοι των αυθαιρέτων στις παραλίες μας. Οι οδηγοί, αιχμάλωτοι της κίνησης, οι αγρότες, αιχμάλωτοι των μεσαζόντων, η μητέρα, ο γονιός, αιχμάλωτοι του ωραρίου των σχολείων.

Οι καλλιτέχνες, αιχμάλωτοι πολέμου, αυτού του πολέμου των πληροφοριών, που κατακλύζουν και βομβαρδίζουν την ζωή μας και πνίγουν την ποιότητα του πολιτισμού μας. Οι φτωχότεροι, αιχμάλωτοι της ακρίβειας, οι μετανάστες, αιχμάλωτοι μιας πολιτείας, που δεν αναγνωρίζει τα δικαιώματά τους.

Το άτομο με αναπηρία, αιχμάλωτο μιας πολεοδομίας, που ποτέ δεν το υπολόγισε. Ο μηχανικός, αιχμάλωτος της τσιμεντοκρατίας. Την τελευταία δεκαετία, χτίσαμε 1.000.000 σπίτια στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. Και τι σπίτια!

Οι δημότες, αιχμάλωτοι των ιδιωτικών τους χώρων, ελλείψει δημοσίων χώρων πολιτισμού και συμμετοχής. Και οι πολιτικοί; Οι πολιτικοί, αιχμάλωτοι των μεγάλων ή και μικρότερων συμφερόντων της μιντιοκρατίας, της μετρησιοκρατίας και της μετριοκρατίας.

Και σε όλα αυτά, ο πολίτης, αιχμάλωτος της ανασφάλειάς του. Μιας πεποίθησης ότι, τίποτε δεν αλλάζει. Ότι αυτή η κατάσταση αποτελεί και μοίρα του, μοίρα μας. Ότι αυτός είναι ο προορισμός μας, το πεπρωμένο μας.

Ξέρω και, ξέρουμε όλοι σε αυτή την αίθουσα, ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Ότι υπάρχει, πράγματι, άλλος δρόμος. Ότι η Ελλάδα, μπορεί και αξίζει πολύ καλύτερα.

Ξέρω και ξέρουμε ότι, αν η Ελλάδα δεν κάνει την επανάστασή της, σύντομα θα περιθωριοποιηθεί από τις εξελίξεις. Ή θα παραιτηθούμε ή θα ψάχνουμε για ηγεσίες αυταρχικές, για να είναι οι σωτήρες μας για το αύριο. Σε κάθε περίπτωση, θα έχουμε πτοήσει την δημιουργικότητα και την εργατικότητα του Έλληνα, σε τέτοιο βαθμό, που άλλοι λαοί, άλλες χώρες, άλλοι πολιτισμοί, απλώς, θα συμπληρώσουν το κενό.

Όπως τα πολλά κενά στην τηλεόρασή μας, συμπληρώνονται με φθηνές εισαγωγές. Όπως τα αγροτικά μας προϊόντα, χάνονται από τα φθηνά προϊόντα τρίτων χωρών. Όπως οι νέοι εργαζόμενοι, καταπιέζονται από τον ανταγωνισμό των φθηνών προϊόντων των γειτόνων μας. Όπως οι ασθενείς ή οι φοιτητές ή οι μαθητές, φυλλορροούν προς τα ιδιωτικά ή τα ξένα ιδρύματα. Όπως η άναρχη κερδοσκοπική ανάπτυξη του τουρισμού μας, καταστρέφει το μοναδικό μας περιβάλλον και διώχνει τον τουρισμό προς φθηνές, αλλά πιο παρθένες περιοχές. Όπως οι ξένοι επενδυτές, αποφεύγουν την Ελλάδα της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς και, απλώς, αγοράζουν ελληνική γη ή αγοράζουν έτοιμες ελληνικές επιχειρήσεις από το Χρηματιστήριο.

Η μάχη που δίνω, και μέσα στο ΠΑΣΟΚ, αυτές τις μέρες, δεν είναι απλώς μια μάχη προσώπων. Είναι μια μάχη ιδεών. Και είναι ώρα, να απελευθερωθούμε από την μοιρολατρία μας και το μοιρολόι που την συνοδεύει.

Να γράψουμε ένα νέο διήγημα για την σημερινή Ελλάδα. Μια νέα εθνική στρατηγική, βασισμένη σε ένα νέο αναπτυξιακό όραμα. Να διαμορφώσουμε μια νέα ταυτότητα για την Ελλάδα και τον ελληνισμό, σε αυτή την σύγχρονη και παγκόσμια κοινωνία. Έναν νέο πατριωτισμό, που βασίζεται στην ποιότητα και στις αξίες. Μια Ελλάδα, ηθική και πολιτιστική δύναμη στον κόσμο.

Αυτός ο νέος πατριωτισμός, πρέπει να σημαίνει, να δημιουργήσουμε τα καλύτερα πανεπιστήμια στην Ευρώπη. Ο νέος πατριωτισμός σημαίνει, να έχουμε ποιοτική ιατρική περίθαλψη, εφάμιλλη των πιο σύγχρονων συστημάτων.

Ο νέος πατριωτισμός σημαίνει, να έχουμε αγροτικά προϊόντα, ανταγωνιστικά, υγιεινά, οικολογικά, ποιοτικά. Ο νέος πατριωτισμός σημαίνει, να γίνουμε ποιοτικός προορισμός τουριστικής προτίμησης, που συνδυάζει περιβάλλον, πολιτισμό, αθλητισμό, υγεία, διατροφή.

Ο νέος πατριωτισμός σημαίνει, να συνδέσουμε τις νέες προτεραιότητές μας, με μια αέναη και καλά οργανωμένη έρευνα, που καταλήγει σε καινοτομίες για τις παραγωγικές δραστηριότητές μας.

Αυτή η νέα αναπτυξιακή στρατηγική μπορεί να γίνει μόνον με τις εξής προϋποθέσεις. Να επενδύσουμε στην ποιότητα, δηλαδή στην γνώση, στην καινοτομία, στο ανθρώπινο δυναμικό, στα δημόσια αγαθά, που είναι αναγκαία για να διασφαλίσουν την σιγουριά για τον πολίτη μας, που είναι η υγεία, η πρόνοια, η ποιότητα ζωής.

Να επενδύσουμε στα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Δηλαδή, στο περιβάλλον μας, το φυσικό και το πολιτιστικό. Να επενδύσουμε στην δημιουργικότητα και την συνεχή ανανέωση ιδεών και προϊόντων. Δηλαδή, να επενδύσουμε στον πολιτισμό μας. Όχι ως κειμήλιο, που καρφώνουμε στον τοίχο του σπιτιού μας, αλλά ως ζωντανή σχέση με την παραγωγή, την παιδεία, την κοινωνία, τον τουρισμό, τα προϊόντα μας.

Γιατί το νέο Μουσείο του Γκούγκενχαϊμ στην Ισπανία, τραβάει περισσότερους από 500.000 τουρίστες τον χρόνο στην μικρή πόλη Μπιλμπάο; Γιατί το νέο και εξαιρετικά καλαίσθητο Μουσείο της Ακρόπολης προκαλεί έναν νέο διάλογο, ανάμεσα στο σύγχρονο και στο αρχαίο, έναν διάλογο που πρέπει να κάνουμε καθημερινά, αν θέλουμε να αποκαλούμαστε χώρα του πολιτισμού.

Γιατί το λάδι μας, να μην το συσκευάζουμε εμείς σε μπουκάλια με ελληνική συσκευασία και τυποποίηση, αντί για ιταλική; Τις μεταφορές μας, να τις εξοπλίζουμε με ελληνική τεχνολογία ήπιας ενέργειας. Τις κατοικίες μας, να τις κατασκευάζουμε με νέα αισθητική και ενεργειακή συνείδηση. Τα σχολεία μας, να γίνουν χώροι ψυχικής αγωγής, έρευνας και κριτικής σκέψης. Η βιομηχανία μας, να γίνει βιομηχανία της γνώσης, του πολιτισμού, παράγοντας νέα πνευματικά προϊόντα και, η περιφέρειά μας, να παράγει προϊόντα υγιεινής διατροφής και ζωής.

Στο πρόσφατο προεκλογικό μας πρόγραμμα, προτείναμε, συμβολικά, αλλά και ουσιαστικά, νέα Υπουργεία. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, για να εγγυηθούμε την \"πράσινη ανάπτυξη\". Το Υπουργείο Έρευνας, για να εγγυηθούμε την συνεχή ανάπτυξη της καινοτομίας. Το Υπουργείο Παιδείας και Επαγγελματικής Κατάρτισης, που συνδυάζει την παιδεία με την παραγωγική διαδικασία. Το Υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού και Νησιωτικής Ανάπτυξης, που έχει και την αρμοδιότητα για όλα τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, για να κάνουμε την επικοινωνία, δημιουργία και δημοκρατική διαβούλευση.

Ως δημοκράτης και προοδευτικός πολίτης, πιστεύω βαθιά στην δυνατότητα του κάθε ανθρώπου, στην έμφυτη δημιουργικότητά του, περιέργειά του, ελεύθερη σκέψη του, αρκεί να τον απελευθερώσουμε από προκαταλήψεις, ταμπού, φοβίες και την αιώνια μοιρολατρία.

Αρκεί να τον απελευθερώσουμε από τα δεσμά ενός συντηρητικού συστήματος, ενός πολιτικού συστήματος, που αναπαράγει κατεστημένα, μικροπολιτικές, ανισότητα και υποβαθμίζει δημόσια αγαθά, όπως είναι του πολιτισμού, της υγείας, της παιδείας και της ποιότητας της πόλης μας. Να απελευθερώσουμε το μυαλό μας, τις σκέψεις μας, τις ιδέες μας, από την αιχμαλωσία της αδιαφορίας.

Γι’ αυτή την απελευθέρωση, σας καλώ να συνεργαστούμε, να συμμαχήσουμε, να δημιουργήσουμε. Να συζητήσουμε μαζί τα νέα ηθικά και πολιτικά διλήμματα που μας θέτουν οι εξελίξεις, από την βιοηθική, μέχρι τα πνευματικά δικαιώματα και τις αλλαγές στο περιβάλλον.

Να δουλέψουμε με γνώση, αλλά και με φαντασία. Να ξανακάνουμε την πολιτική ερωτεύσιμη, καρποφόρα και παραγωγική. Να εγγυηθούμε την ελπίδα στην πολιτική.

Σε αυτή την προσπάθεια, σας χρειάζομαι. Σας χρειαζόμαστε κοντά μας. Η δική σας φωνή, μπορεί να γίνει φωνή δυνατή. Που απελευθερώνει την φαντασία του Έλληνα και απογειώνει την δημιουργικότητά του. Ο λόγος σας, είναι δυνατός, μπορεί να είναι και επαναστατικός. Μια ήρεμη, δημοκρατική επανάσταση, που εμπεδώνει νέο ήθος, αρχές και σχέσεις. Σχέσεις ανθρωποκεντρικές, αντί για σχέσεις εξουσιολαγνείας.

Ξέρω ότι, σε μια κοινωνία που πάσχει, οι άνθρωποι που υπηρετούν την τέχνη και τον πολιτισμό, δεν μπορούν να είναι, ούτε όαση, ούτε άλλοθι, γίνονται μέρος της παθογένειας. Βοηθήστε, να το αλλάξουμε μαζί αυτό.

Με κατηγορούν πώς, όταν μιλάω για καθαρό ΠΑΣΟΚ, εννοώ ένα μικρό ΠΑΣΟΚ. Κάνουν λάθος. Μιλάω για το ΠΑΣΟΚ, που θα γίνει τόσο μεγάλο, όσο και οι αξίες του.

Αρκεί να υπάρξουν. Αρκεί να τους επιτρέψουμε να μας καθοδηγούν. Να μπει στην ατζέντα μας το αξιακό, και όχι το πελατειακό σύστημα. Συζητάμε όλοι για το περιβάλλον και τις επιπτώσεις από την καταστροφή του περιβάλλοντος στην ζωή μας, στην σωματική μας υγεία. Δεν συζητάμε, όμως, για τις επιπτώσεις που έχει ένα στείρο πνευματικό περιβάλλον στο μυαλό μας. Ό,τι δεν τροφοδοτείται, μαραζώνει, και ό,τι μαραζώνει, πεθαίνει. Όπου υπάρχει πνευματική ένδεια, βρίσκει έδαφος ο σκοταδισμός και η προκατάληψη. Και εδώ, είναι το δικό σας πεδίο δράσης, η δική σας πολιτική κονίστρα. Έξω από πολιτικούς, κομματικούς συσχετισμούς, αλλά μέσα στην ουσία της πολιτικής.

Δικό μας καθήκον, των πολιτικών, είναι να εξασφαλίσουμε τον πλούτο των ιδεών, τις προτάσεις σας, τις σκέψεις σας, ώστε αυτά τα έργα να φθάσουν, όσο γίνεται πιο απρόσκοπτα, στον φυσικό αποδέκτη, που είναι ο πολίτης, που είναι ο άνθρωπος.

Προς αυτή την κατεύθυνση, θέλω να συνεργαστώ μαζί σας, από τις 12 Νοεμβρίου και μετά. Θα βρούμε και θα μου προτείνετε τα απαραίτητα πρακτικά και οργανωτικά σχήματα, γι’ αυτήν μας την τακτική συνεργασία. Αυτό, όμως, που προέχει, είναι η πολιτική βούληση και αυτή, σας διαβεβαιώ, ότι υπάρχει.

Φίλες και φίλοι, κλείνω με μια ιστορία. Σε διεθνές επίπεδο, έχει γίνει συνείδηση ότι ο πολιτισμός, η γνώση, η καινοτομία, είναι στο επίκεντρο κάθε παραγωγικής διαδικασίας. Σερφάροντας στο διαδίκτυο, βρίσκω νέους συγγραφείς πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων. Και συναντώ συνέχεια, όρους όπως, εργάτες της γνώσης, η νέα δημιουργική τάξη, η αρχιτεκτονική του πολιτισμού, η αισθητική των νοσοκομείων, η επιχείρηση της καινοτομίας, οι πολιτιστικοί δημιουργοί, πώς πενήντα εκατομμύρια άτομα αλλάζουν τον κόσμο, η δημιουργική οικονομία, ο δημιουργικός πολίτης, η δημιουργική πόλη.

Είτε γιατρός, είτε μηχανικός, είτε δικηγόρος, είτε επιστήμονας, είτε καλλιτέχνης, καλούμαστε όλοι σήμερα να γίνουμε δημιουργοί και καινοτόμοι. Αυτό πιστεύω ότι είναι και το στοίχημα για την πολιτική, για μια δημοκρατική πολιτική. Να ακολουθήσουμε, ή ακόμα και να πρωτοπορήσουμε στην πολιτική, με νέους τρόπους συμμετοχής, διαλόγου, μόρφωσης, διαπαιδαγώγησης, με νέες σχέσεις. Να φέρουμε τον πολιτισμό, την καινοτομία και την δημιουργία, στην ίδια την πολιτική. Στις Οργανώσεις μας και στις πρακτικές μας.

Το είπα αυτό, κάποια στιγμή, σε μια ομιλία μου στην Κρήτη. Είπα ότι, στόχος μας είναι, το νέο δημιουργικό κόμμα. Με πλησίασε μετά, ένας ηλικιωμένος σύντροφος και με ρώτησε, έχεις - μου λέει - σκεφθεί την ετυμολογία της λέξης \"δημιουργία\"; Όχι, του είπα. Είναι το έργο του δήμου, δηλαδή, το έργο του λαού. Είναι, το να κάνουμε τον πολίτη, δημιουργό στην πολιτική.

Μεθαύριο, λοιπόν, έχουμε μια μεγάλη γιορτή Δημοκρατίας, με την άμεση εκλογή του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Σας καλώ να συμμετάσχετε, αλλά ακόμα περισσότερο, σας προκαλώ, να ξανακάνουμε μαζί την πολιτική, έργο του δήμου. Τον πολίτη, δημιουργό στην πολιτική, να συνδέσουμε ξανά τον πολιτισμό, την επιστήμη, με την πολιτική.

Κι αυτό, βεβαίως, ως μια πράξη Δημοκρατίας, και ελευθερίας, όπως πρέπει να είναι κάθε πράξη πολιτισμού. Για να οικοδομήσουμε την κοινωνία της συνοχής, και όχι της συνενοχής. Και σ’ αυτό τον αγώνα, σας χρειαζόμαστε. Όχι με την ψήφο σας, αλλά με την διαρκή σας παρουσία, χωρίς παρωπίδες, με μοναδικό γνώμονα την ανάγκη για το καλύτερο.

Είτε κριτικά απέναντί μας, αν η ανάγκη το επιβάλλει, είτε δίπλα μας, όταν η ανάγκη το απαιτεί. Και πάλι, ένα μεγάλο ευχαριστώ, για την παρουσία σας απόψε. Να είστε καλά. Ευχαριστώ πολύ.
Πηγή: skai.gr