Πόσο αποτιμάται ο θάνατος στο Μάτι και πόσο στη Μάνδρα;

Ας ξεκινήσουμε από το ηθικό αξίωμα ότι κανένα υλικό αντάλλαγμα ή παροχή δεν μπορεί να αναπληρώσει την απώλεια της ζωής του παιδιού, του γονιού, του αδελφού ή της αδελφής κάποιου ανθρώπου.

Να παρηγορήσει ίσως. Να ανακουφίσει μπορεί. Να αναπληρώσει ποτέ.

Ας δεχτούμε επίσης ότι όσο μεγάλη κι αν είναι η «παροχή», και πάλι θα είναι μικρή για να παρηγορήσει ή να ανακουφίσει το συντριπτικό πλήγμα.

Τα πρόβλημα προκύπτει όταν για ανάλογες απώλειες ανθρώπινων ζωών υπάρχει διαφορετική «ανακούφιση» ή «παρηγοριά» από το ίδιο κράτος.

Η πλημμύρα στη Μάνδρα τον Νοέμβριο του 2017 κόστισε τις ζωές σε 23 ανθρώπους. Η τραγωδία αποδόθηκε στο έντονο καιρικό φαινόμενο (της νεροποντής) αλλά και στην αυθαίρετη δόμηση της περιοχής.

Ουδείς παράγοντας της τοπικής αυτοδιοίκησης ή του ευρύτερου κράτους αναγνώρισε την παραμικρή ευθύνη. Το κράτος αποζημίωσε τους πληγέντες με ένα ποσό για την αποκατάσταση των ζημιών και… επιφυλάχτηκε για «ειδική μέριμνα στήριξης των οικογενειών των θυμάτων» η οποία θα ανακοινωνόταν στις οικογένειες «εντός των επόμενων ημερών», σύμφωνα με δήλωση του κύριου Δ.Τζανακόπουλου στις 20 Νοεμβρίου 2017.

Η ανακοίνωση και η «ειδική μέριμνα» δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Όπως μας είπε η δήμαρχος Μάνδρας κυρία Ιωάννα Κριεκούκη, όχι μόνο δεν έχει δοθεί οποιαδήποτε ειδική βοήθεια στις οικογένειες που έχασαν μέλη τους στην πλημμύρα αλλά δεν υπάρχει ούτε αναστολή πληρωμής ΕΝΦΙΑ για όσους καταστράφηκαν οι περιουσίες τους.

Η πυρκαγιά στο Μάτι τον φετινό Ιούλιο κόστισε τις ζωές σε 83 ανθρώπους (σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία). Η τραγωδία αποδόθηκε και πάλι σε έντονο καιρικό φαινόμενο (θυελλώδης άνεμος) αλλά και (πάλι) στην αυθαίρετη δόμηση της περιοχής. Ουδείς παράγοντας της τοπικής αυτοδιοίκησης ή του ευρύτερου κράτους αναγνώρισε (και πάλι) την παραμικρή ευθύνη. Το κράτος εξήγγειλε την αποζημίωσε των πληγέντων με ποσά αντίστοιχα της Μάνδρας αλλά αυτή τη φορά εξήγγειλε και συγκεκριμένα μέτρα για όσους απώλεσαν συγγενείς τους:

? Χορήγηση 10.000 ευρώ στη/στον σύζυγο ή στον πλησιέστερο συγγενή του θανόντος.
? Χορήγηση μηνιαίου επιδόματος 1.000 ευρώ σε ανήλικα τέκνα θανόντων έως την συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους.
? Πριμοδότηση 20% της βαθμολογίας των τέκνων για να εισαχθούν σε καλύτερα Πανεπιστήμια.
? Δικαίωμα διορισμού στο δημόσιο συγγενικού προσώπου α’ ή β’ βαθμού.

Να επαναλάβουμε ότι καμία παροχή δεν είναι ικανή να αναπληρώσει την ανθρώπινη απώλεια. Δεν μπορούμε όμως να μη σταθούμε στις διαφορετικές παροχές για ακριβώς ανάλογες ανθρώπινες απώλειες.

Τι μπορεί να διαφοροποίησε την «αποτίμηση» της ζωής στο Μάτι από την «αποτίμηση» της απώλειας στη Μάνδρα στη λογική του κράτους;

Κάποιος σοβαρός λόγος θα ήταν οι κρατικές ευθύνες για αυτές τις απώλειες. Αν, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Ματιού το κράτος αναγνώριζε ότι από τη δική του ολιγωρία, ελλείψεις, παραλείψεις και λάθη χάθηκαν αυτές οι ζωές. Σε αυτή την περίπτωση πραγματικά θα όφειλε να «αποζημιώσει» με υψηλότατα ποσά τους συγγενείς των θυμάτων, σε αντίθεση με τη Μάνδρα που (σύμφωνα με το κράτος) δεν υπήρχε καμία κρατική ολιγωρία.

Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη. Αντίθετα ο κυβερνητικός εταίρος, υπουργός Άμυνας Πάνος Καμμένος, δήλωσε με απόλυτη βεβαιότητα στο BBC ότι η τραγωδία έδειξε στους κατοίκους πόσο επικίνδυνο είναι να καταπατούν τους κανόνες (δόμησης) σε μια περιοχή, άρα πόσο υπεύθυνοι είναι οι ίδιοι για την τραγωδία που τους συνέβη.

Οπότε επιστρέφουμε στο ερώτημα: γιατί η κυβέρνηση αντιμετωπίζει με διαφορετικά μέτρα και σταθμά τους συγγενείς θυμάτων ανάλογων… καιρικών καταστροφών (σύμφωνα με την εκτίμηση της);

Μία πραγματιστική –αν όχι κυνική- απάντηση του ηθικού ερωτήματος θα ήταν: επειδή πλησιάζουν εκλογές και η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια για (περισσότερη) λαϊκή δυσαρέσκεια (όπως ενδεχομένως είχε τον περασμένο Νοέμβριο με τα 23 θύματα) και έτσι αποφάσισε να δείξει ένα πιο φιλεύσπλαχνο και στοργικό πρόσωπο.

Επειδή όμως η «λύση» αυτή παραείναι χυδαία, είναι καλύτερο να περιμένουμε λίγες ημέρες, μήπως και η «αποτίμηση» των ανθρώπινων ζωών γίνει θεσμός που θα ισχύσει για όλες τις περιπτώσεις, ανεξάρτητα από συγκυρίες και επικοινωνιακά ζητούμενα, μήπως δηλαδή δείξει η κυβέρνηση ότι στην Ελλάδα υπάρχει κράτος δικαίου και όχι ένα θλιβερό βασίλειο αυθαιρεσίας.

Ο θάνατος δεν αποτιμάται – και είναι ύβρις να χρησιμοποιείται η απώλεια της ζωής για οποιαδήποτε σκοπιμότητα.

Το κράτος οφείλει να αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες του, πόσο μάλιστα όταν αυτοί βιώνουν την αβάσταχτη οδύνη μίας απώλειας που αλλάζει για πάντα τον κόσμος τους…

Πηγή: Δημήτρης Καλαντζής
TAGS: μάτι