Εξατομικευμένη προσέγγιση κατά του καρκίνου

Στο ετήσιο Γερμανικό Αντικαρκινικό Συνέδριο που διεξάγεται αυτές τις μέρες στο Βερολίνο (24 με 27 Φεβρουαρίου) παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις στο χώρο της έρευνας κατά του καρκίνου. Το κέντρο βάρους πέφτει σε τέσσερεις επιμέρους τομείς: στην πρόληψη, την ακρίβεια της διάγνωσης, τη συμμετοχή του ασθενούς στη θεραπεία και την εξατομίκευση της ιατροφαρμακευτικής αγωγής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουν πλέον οι ειδικοί στον τελευταίο τομέα, αυτόν της εξατομίκευσης. Αλλά τι σημαίνει ακριβώς εξατομικευμένη θεραπεία στην περίπτωση του καρκίνου;

Μέχρι στιγμής όταν γίνεται η διάγνωση ενός κακοήθους όγκου, οι γιατροί συνηθίζουν να ακολουθούν ένα συνδυασμό εγχειρήσεων για αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια χημειοθεραπεία ή ραδιοθεραπεία. Ωστόσο συχνά οι επεμβάσεις αυτές δεν οδηγούν σε ίαση, οι γιατροί καλούνται να ακολουθήσουν διαφορετική «στρατηγική», βασισμένη στο ιατρικό προφίλ του κάθε ασθενούς. Μέσω ειδικών μοριακών αναλύσεων των καρκινικών κυττάρων, οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν ποιες είναι οι ουσίες εκείνες που μπορούν να ενεργοποιήσουν σε κάθε ασθενή προκειμένου να αντιμετωπιστεί στοχευμένα ο εκάστοτε όγκος. Το πρώτο βήμα στην εξατομικευμένη θεραπεία είναι η καλύτερη κατανόηση των μοριακών δομών αλλά και των μεταβολικών διεργασιών που ευνοούν τον πολλαπλασιασμό και τη διάδοση των καρκινικών κυττάρων.

Κατανοώντας τη γενετική του καρκίκου

Σύγχρονες μέθοδοι επιτρέπουν πλέον στους γιατρούς να αποκρυπτογραφούν την αλληλουχία του γονιδιώματος μέσα σε μόλις λίγες μέρες. Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει να σχηματιστεί μια συνολική εικόνα για τα γενετικά «ελαττώματα» του εκάστοτε ατόμου, ακόμη και για την γενετική προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου – ιδίως καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών. Εάν ανιχνευθεί μια τέτοια προδιάθεση, τότε, με τη βοήθεια του γιατρού ο ασθενής μπορεί να προσαρμόσει ανάλογα τον τρόπο ζωής του και να οργανώσει καλύτερα τις εξετάσεις στις οποίες πρέπει κάθε τόσο να υποβάλλεται. Πέρα από το στάδιο της πρόληψης, και στην περίπτωση της διάγνωσης ενός επικίνδυνου όγκου, μια τέτοια γενετική ανάλυση είναι χρήσιμη για την πορεία της θεραπείας του. Ειδικότερα για την περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα, οι επιστήμονες είναι πλέον σε θέση να ανιχνεύσουν νωρίς μέσω της εξέτασης του γονιδιώματος μεταλλάξεις, που συνδέονται με την εμφάνιση καρκινικής κακοήθειας. Επίσης η επιστήμη έχει προχωρήσει σε τέτοιο βαθμό που είναι δυνατός ο εντοπισμός ουσιών που μπορούν να ανακόψουν την πορεία των γενετικών μεταλλάξεων. Ωστόσο μέχρι στιγμής οι έρευνες αυτές βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο, μολονότι εμπνέουν αισιοδοξία.

Ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα

Μια άλλη πολλά υποσχόμενη μέθοδος εξατομικευμένης αντιμετώπισης του καρκίνου έχει να κάνει με την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Ογκολόγοι χρησιμοποιούν ειδικές πρωτεΐνες οι οποίες δρουν σαν αντισώματα, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Για την ώρα αρκετές από τις ουσίες αυτές έχουν επιφέρει θετικά αποτελέσματα. Μια άλλη εξατομικευμένη μέθοδος θεραπείας αφορά την ανίχνευση των λεγόμενων «βιοδεικτών», οι οποίοι προκαλούν συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.

Μέσω συγκεκριμένων διαγνωστικών τεστ οι γιατροί μπορούν να εικάσουν ποια μπορεί να είναι η πιθανή αντίδραση μιας τέτοιας ουσίας όταν έρθει σε επαφή με έναν όγκο. Οι μέθοδοι αυτές είναι μόνο ενδεικτικές των πρωτοποριακών θεραπειών που παρουσιάζονται στο Γερμανικό Αντικαρκινικό Συνέδριο. Ακόμη κι αν οι περισσότερες βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, το σίγουρο είναι ότι η μοριακή, εξατομικευμένη ανάλυση αναμένεται να αλλάξει όχι μόνο τον τομέα της έρευνας κατά του καρκίνου αλλά και τη συνολική κατανόηση της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης.

Πηγή: Deutsche Welle - Φάμπιαν Σμιντ / Δήμητρα Κυρανούδη