Μία πρόταση για την παγκόσμια υγεία

Στο ερώτημα «ποιες είναι οι σημαντικότερες εφευρέσεις ή ανακαλύψεις στην ιστορία της ανθρωπότητας», οι περισσότεροι θα προκρίναμε τη φωτιά, τον τροχό, τη γλώσσα ή τα αντιβιοτικά ως τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του είδους μας.

Συχνά παραμελημένη στην κατάρτιση αυτής της λίστας, βρίσκεται μία φαινομενικά ποταπή αλλά σπουδαία εφεύρεση, στην οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η αναβάθμιση του επιπέδου ζωής στον ανεπτυγμένο κόσμο. Πρόκειται απλούστατα για την τουαλέτα (μάλιστα, την τουαλέτα), η εφεύρεση της οποίας ψηφίστηκε επάξια το 2007 ως το σπουδαιότερο ιατρικό ορόσημο των τελευταίων 170 ετών από τους αναγνώστες του επιστημονικού περιοδικού British Medical Journal.

Παρά τα εύσημα που έχει αποσπάσει όμως, ίσως έχει έρθει η ώρα να αναθεωρήσουμε ριζικά τη σπουδαία αυτή εφεύρεση, εάν όντως επιθυμούμε την παγκοσμιοποίηση του υψηλού βιοτικού επιπέδου. Μιλώντας απλά, το μεγάλο πρόβλημα της τουαλέτας είναι ότι βασίζεται στην ύπαρξη ενός αποχετευτικού και υδροδοτικού δικτύου, το οποίο εκλείπει σε πολλές χώρες του μη ανεπτυγμένου κόσμου και του οποίου η εγκατάσταση και συντήρηση είναι χρονοβόρες και ακριβές.

Οι συνέπειες αυτού του υποδομικού προβλήματος είναι εμφανείς σε υπανάπτυκτες χώρες που μαστίζονται από θανατηφόρες ασθένειες. Ενδεικτικά, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε το 2008 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τουλάχιστον 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, δεν είχε πρόσβαση σε αξιόλογες εγκαταστάσεις υγιεινής. Το 2004, η έλλειψη αυτών των στοιχειωδών παροχών συνέβαλε στην καταγραφή 72,8 εκατομμυρίων θανάτων λόγω διαρροϊκών ασθενειών, αριθμός που τις ανέδειξε σε δεύτερη συχνότερη αιτία παθογόνου θανάτου παγκοσμίως.

Η λύση αυτού του προβλήματος, έγκειται σε σχέδια για την «επανεφεύρεση» της τουαλέτας, ζήτημα που έχει αρχίσει να έρχεται στο προσκήνιο. Χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο ενός διαγωνισμού που προκηρύχθηκε από το φιλανθρωπικό Ίδρυμα Bill & Melinda Gates, κατατέθηκαν οχτώ διαφορετικές προτάσεις για μοντέλα που θα έχουν τη δυνατότητα να παράγουν ηλεκτρισμό για τοπική χρήση, να μετατρέπουν τα ανθρώπινα κόπρανα σε ποικίλες αξιοποιήσιμες πηγές ενέργειας ή να μετατρέπουν τα ούρα σε πόσιμο νερό.

Πέρα από την υγειονομική προσφορά τους, τα νέα μοντέλα μπορούν να αναδειχτούν και σε κερδοφόρους μηχανισμούς, εάν οι οικονομία μπορέσει να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν. Προκειμένου μάλιστα να εξασφαλιστεί η οικονομικότητα των εν λόγω μοντέλων, ο διαγωνισμός είχε ως προϋπόθεση το κόστος λειτουργίας τους ανά χρήστη να μην υπερβαίνει τα 0,05 δολάρια ημερησίως.

Τα κέρδη όμως δεν τελειώνουν εκεί: Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η παροχή κατάλληλων υγειονομικών συνθηκών σε υπανάπτυκτες περιοχές θα μπορούσε να αποδώσει 3 έως 34 δολάρια ανά ημέρα για κάθε δολάριο που επενδύεται, λόγω περικοπών στις ανάγκες για φάρμακα και την βελτίωση της τοπικής παραγωγικής και εκπαιδευτικής δραστηριότητας.

Ανάμεσα στα δεκάδες δεινά που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, το πρόβλημα της υγιεινής φαντάζει ανάμεσα στα πλέον δισεπίλυτα. Στην πραγματικότητα όμως, ίσως η λύση να μην είναι τόσο μακρινή και να προέλθει από την επιτυχία μας να εφεύρουμε εκ νέου την... υποτιμημένη τουαλέτα.
Πηγή: Επιμέλεια: Μαράκης Αλέξανδρος