Βίαιες επιθέσεις, έφοδοι και ατιμωρησία – οι Ρομά στην Ελλάδα

Πηγή: Deutsche Welle

Η Παρασκευή Κοκώνη, Ρομά, ψώνιζε συνοδευόμενη από το μικρό της γιο και τον ανιψιό της, τον Κώστα, παιδί με ειδικές ανάγκες, όταν κάποια στιγμή τους επιτέθηκε μια ομάδα ατόμων. Ενώ η ίδια και ο γιος της κατάφεραν να διαφύγουν, ο ανιψιός της κακοποιήθηκε βάναυσα.

Κανείς από τους περαστικούς δεν τον βοήθησε, ενώ ένας αστυνομικός στο αστυνομικό τμήμα όπου κατέφυγε για να ζητήσει βοήθεια, της είπε ότι φοβάται να πάει μόνος του στον τόπο του εγκλήματος. Το περιστατικό διαδραματίστηκε τον Οκτώβριο του 2012 στο κέντρο του Αιτωλικού Μεσολογγίου και είναι ένα μόνο από σειρά παραδειγμάτων που παραθέτει σε έκθεσή της η Διεθνής Αμνηστία για τις ρατσιστικές επιθέσεις κατά των Ρομά στην Ελλάδα, την Τσεχία και τη Γαλλία. Η έκθεση δημοσιεύεται με αφορμή την Ημέρα των Ρομά (8 Απριλίου).

Παράνομες αναγκαστικές εκκενώσεις χώρων, διακρίσεις στα σχολεία, έφοδοι της αστυνομίας που γίνονται μόνον και μόνον επειδή πρόκειται για καταυλισμούς Ρομά, κλιμάκωση των επιθέσεων ρατσιστικών οργανώσεων: οι κατηγορίες τις Διεθνούς Αμνηστίας κατά της Ελλάδας είναι σοβαρές.

Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται η ελληνική Αστυνομία. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η τακτική των «προληπτικών επιχειρήσεων» σε καταυλισμούς των Ρομά. Κατά τις 1131 εφόδους τους πρώτους εννέα μήνες του 2013 ελέγχθηκαν 52.431 άτομα, προσήχθησαν στα αστυνομικά τμήματα 19.067 και φυλακίσθηκαν τελικά 1.305.

Πρόκειται για αυθαίρετη πρακτική, εκτιμά η Γιάννα Ζαουερτάιγκ, ειδικός σε θέματα Ε.Ε. στο γερμανικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας: «αυθαίρετη όχι μόνο επειδή η Αστυνομία δεν είχε νομική κάλυψη για να προσαχθούν οι Ρομά, αλλά και επειδή επρόκειτο για μια πράξη διάκρισης κατά των Ρομά».

Η έκθεση κατηγορεί επιπλέον την ελληνική Αστυνομία για έλλειψη ζήλου, όχι μόνο όσον αφορά την καταδίωξη των δραστών που ασκούν βία ενάντια σε Ρομά, αλλά και αναφορικά με την έρευνα για το κατά πόσο τα κίνητρα των δραστών είναι ρατσιστικά.

τις περιπτώσεις μάλιστα που τα θύματα δεν έχουν κανονική άδεια παραμονής στη χώρα, τότε συχνά συλλαμβάνονται αυτά και όχι οι δράστες. Επιπλέον, σε αρκετές περιπτώσεις που Ρομά επιδίωξαν να κάνουν μήνυση, τους υπεδείχθη από την αστυνομία να μην το κάνουν, ενώ«σε πολλές περιπτώσεις ήταν οι ίδιοι οι αστυνομικοί δράστες εγκλημάτων μίσους». Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η στάση αυτή της αστυνομίας «συνέβαλε στην αύξηση των βίαιων ρατσιστικών επιθέσεων».

Παρέμβαση της Ε.Ε.

Δεν είναι όμως μόνο η παθητική στάση της Αστυνομίας που ενθαρρύνει τους δράστες, αλλά και η ανοχή της ελληνικής κυβέρνησης έναντι συστηματικών διακρίσεων σε βάρος των Ρομά, όπως συμπεραίνει η Διεθνής Αμνηστία.

Η συμπεριφορά αυτή θα πρέπει να αλλάξει, λέει η Γιάννα Ζαουερτάιγκ: «Καταρχήν θα πρέπει η ελληνική κυβέρνηση καθαρά και ξάστερα να καταδικάσει κάθε είδους επίθεση εναντία σε Ρομά, είτε αυτή προέρχεται από την αστυνομία είτε από ιδιώτες. Θα πρέπει έπειτα να φροντίσει οι αρμόδιες υπηρεσίες και αρχές να εξετάζουν κάθε φορά κατά πόσο οι επιθέσεις ενάντια σε Ρομά έχουν ρατσιστικά κίνητρα και να διασφαλίζει ότι κάθε μια παράβαση θα διώκεται ποινικά».

Αρμόδια για την προστασία των Ρομά δεν είναι όμως μόνο τα κράτη μέλη αλλά και η ΕΕ. Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την Κομισιόν να δραστηριοποιηθεί περισσότερο τώρα σε σχέση με το παρελθόν. Βάση για αυτό αποτελούν οι οδηγίες της ΕΕ ενάντια στο ρατσισμό. Οι οδηγίες αυτές επιβάλλουν τον έλεγχο της τήρησης των όρων τους κατά τη μεταφορά τους στο εθνικό δίκαιο αλλά και της πρακτικής εφαρμογής τους.

«Σε περίπτωση που δεν εφαρμόζονται (σσ.: οι οδηγίες) τότε καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει τις διαδικασίες για παράβαση του κοινοτικού δικαίου ενάντια στα κράτη που έχουν προσβάλει τις αντιρατσιστικές οδηγίες», σημειώνει η Γιάννα Ζάουερταϊγκ.

Η συνεπής εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου θα ήταν, κατά την άποψη της Διεθνούς Αμνηστίας, ένα αποφασιστικό βήμα για την αντιμετώπιση της «συστηματικής διάκρισης» των Ρομά στην Ευρώπη.
Πηγή: Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο, Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη