Κι όμως, χθες Τρίτη ο πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι υποχρεώθηκε να ζητήσει εκ νέου βοήθεια από το ΔΝΤ, λέγοντας μάλιστα πως η προσφυγή στο Ταμείο θα συνδράμει στο να αποφευχθεί η επανάληψη των κρίσεων του παρελθόντος.
Στιγμές κρίσης το 2001: Πολίτες κλέβουν τρόφιμα από σούπερ-μάρκετ (AP Photo/Daniel Luna)
Ο κ. Μάκρι, που ανέλαβε τα ηνία το 2015, επισήμανε πως υπάρχουν παράγοντες πέρα από τον έλεγχο της κυβέρνησής του οι οποίοι καθιστούν αναγκαία την προσφυγή στο Ταμείο: Αύξηση του κόστους δανεισμού, όλο και πιο ακριβό πετρέλαιο, αποδυνάμωση του πέσο.
«Το πρόβλημα είναι ότι είμαστε μια από τις χώρες που εξαρτάται πολύ στη χρηματοδότηση από το εξωτερικό, λόγω των τεράστιων δημόσιων δαπανών που κληρονομήσαμε και στις οποίες βάζουμε τάξη», είπε.
Πράγματι υπό τους περονιστές, τον Κίρχνερ και την σύζυγό του Κριστίνα Φερνάντεθ, το κοινωνικό κράτος διογκώθηκε χωρίς να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα του, ενώ η κακοδιοίκηση μεγάλωσε τα κενά.
Αποτέλεσμα ήταν ένα ακριβό κράτος που αντιμετωπίζει χρόνια ελλείμματα στον προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και στηριζόταν στον εσωτερικό δανεισμό για να επιβιώσει, καθώς είχε αποκλειστεί από τις διεθνείς αγορές.
Η λύση ήταν ο δανεισμός. Την προηγούμενη διετία, με την χαλαρή νομισματική πολιτική των ΗΠΑ και της ευρωζώνης να συμπιέζουν τα επιτόκια προς τα κάτω, το Μπουένος Άιρες μπορούσε να βγαίνει στις αγορές με υψηλά αλλά βιώσιμα επιτόκια.
Ωστόσο, η σταδιακή αύξηση των επιτοκίων από το αμερικανικό Federal Reserve τους τελευταίους μήνες έχει αυξήσει τις πιέσεις στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Στις αρχές Μαΐου η απόδοση του περίφημου 100ετούς ομολόγου της Αργεντινής σκαρφάλωσε στο 8,2%, μια μονάδα χειρότερα από το επιτόκιο στο οποίο δημοπρατήθηκε τον περσινό Ιούνιο.
Το δημόσιο χρέος της Αργεντινής αναμένεται να αυξηθεί στα 252,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ. Το εν λόγω ποσό αντιστοιχεί στο 39% του ΑΕΠ, όμως μεγάλο μέρος του πρέπει να αποπληρωθεί σε δολάρια, και το αδύναμο πέσο καθιστά την εξυπηρέτηση του χρέους όλο και πιο δύσκολη.
Σε μια προσπάθεια να στηρίξει το νόμισμα και να αποτρέψει τις πληθωριστικές πιέσεις η κεντρική τράπεζα αύξησε τα επιτόκια στο δυσθεώρητο 40% την περασμένη εβδομάδα, ήτοι στο υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο.
Το ερώτημα τώρα είναι τι είδους γραμμή στήριξης θα προσφέρει το Ταμείο στο Μπουένος Άιρες, δεδομένων των δημοσιονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει.
AP Photo/Daniel Luna
Η ιστορία και η ψυχολογική διάσταση
Το πρώτο δάνειο που συνήψε η Αργεντινή με το Ταμείο χρονολογείται από το 1957, όταν τη χώρα κυβερνούσαν οι στρατιωτικοί.
Έκτοτε, η εκάστοτε έλευση του ΔΝΤ συνόδευε κάθε κρίση που ερχόταν να κλυδωνίσει, με κυκλική συχνότητα, την οικονομία της νοτιοαμερικανικής χώρας.
Κατά τη δεκαετία του ’90, το ΔΝΤ υποστήριξε θερμά την πολιτική προσαρμογής του πέσο στο αμερικανικό δολάριο, την οποία εφήρμοσαν με προσήλωση ο υπουργός Οικονομικών Ντομίνγο Καβάζο επί κυβερνήσεων του Κάρλος Μένεμ. Σήμερα, δεν υπάρχει ούτε ένας που να μην συνδέει το Ταμείο με την εκκωφαντική αποτυχία και κατάρρευση του μοντέλου αυτού.
Η κυβέρνηση του Φερνάνδο ντε λα Ρούα είχε συμφωνήσει με το ΔΝΤ ένα ‘μαξιλάρι’ 38 δισεκ. δολαρίων για να στηρίξει την ισοτιμία ενός πέσο προς ένα δολάριο. Μολαταύτα, οι εκταμιεύσεις αυτού του δανείου μόλις έφθασαν τις δύο. Η ματαίωση της τρίτης επιτάχυνε την κατάρρευση της μετατρεψιμότητας ανάμεσα στα δύο νομίσματα και προκάλεσε τη δεινότερη οικονομική κρίση που θυμούνται οι Αργεντινοί, τουλάχιστον στα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χρόνια.
Ο διάδοχος του ντε λα Ρούα Εδουάρδο Ντουάλδε προσέφυγε δύο φορές στο Ταμείο, το οποίο κάθε φορά επέβαλε όλο και πιο σκληρούς όρους. Αυτοί πάντοτε συνδέονταν με τη μείωση των κρατικών δαπανών και το έλλειμμα.
Το ΔΝΤ ουδέποτε στάθηκε ο κύριος πιστωτής της Αργεντινής, όμως από την ετυμηγορία και κυρίως την επικρότησή του, εξαρτάτο η έλευση ξένων επενδυτών. Και κύριο βάρος σε αυτό έπαιζαν οι «συνταγές» του Ταμείου.
Το 2006 ο τοτινός πρόεδρος Νέστορ Κίρχνερ είχε επιτύχει την ελάττωση του ελλείμματος χάρις στις εξαγωγές πρώτων υλών. Ήταν η χρυσή εποχή που βίωναν οι αναδυόμενες χώρες κι επέτρεψαν στον Κίρχνερ να καταφέρει την πιο εντυπωσιακή του κίνηση: διέγραψε το χρέος ύψους 9,8 δισεκ. δολαρίων προς το Ταμείο και δήλωσε πως δεν έχει καμία άλλη υποχρέωση απέναντι στις ρήτρες του προγράμματος. Οι σημαίες της οικονομικής ανεξαρτησίας της Αργεντινής κυμάτιζαν στους αιθέρες και οι πολίτες επιβράβευσαν τον Κίρχνερ με τις ψήφους τους.
Μολαταύτα ο ούριος άνεμος για τις αναδυόμενες χώρες δεν διήρκεσε επί μακρόν. Οι τιμές στις πρώτες ύλες υποχώρησαν και συνακόλουθα η Αργεντινή άρχισε να δαπανά περισσότερα απ’ όσα παρήγαγε. Τότε ο ‘κιρχνερισμός’ αποφάσισε να προκρίνει την χρηματοδότηση σε πέσο, με εγχώριο χρήμα δηλαδή που κατά κύριο λόγο προερχόταν από τα συνταξιοδοτικά Ταμεία. Καθώς είχαν κλείσει οι κάνουλες των εξωτερικών δανείων, η Αργεντινή δανειζόταν από ιδίους πόρους, με την κοπή επιπλέον νομίσματος.
Ο κ. Μάκρι ανήλθε στην εξουσία το 2015 υποστηρίζοντας ότι η κατάσταση τούτη είναι αδύνατον να εξυπηρετηθεί και στράφηκε ξανά προς τις διεθνείς αγορές. Κατά πρώτον έσπευσε να αποπληρώσει 9,3 δισεκ. δολάρια στα κερδοσκοπικά κεφάλαια προκειμένου να κλείσει η διένεξη σχετικά με την στάση πληρωμών του εξωτερικού χρέους, που είχε κηρύξει από το 2001 η κυβέρνηση.
Μέσα σε μία διετία δανείσθηκε πάνω από 50 δισεκ. δολάρια από τις διεθνείς αγορές, δίχως ωστόσο να κατορθώσει να μετατρέψει το πέσο σε ένα νόμισμα θωρακισμένο απέναντι στις εξωτερικές δοκιμασίες. Τώρα ανακοινώνει πως θα προσφύγει εκ νέου στο ΔΝΤ, όμως ουδείς στην Αργεντινή δεν μπορεί να πιστεύσει πως ετούτη τη φορά τα πράγματα θα εξελιχθούν διαφορετικά.
Κανείς στη χώρα δεν πιστεύει πως το ΔΝΤ «έχει αλλάξει», όπως διατείνεται η διευθύντριά του Κριστίν Λαγκάρντ, που πρόσφατα επισκέφθηκε την χώρα. Όλοι οι Αργεντινοί επαναλαμβάνουν πως «μία επιστροφή στο ΔΝΤ ισοδυναμεί με παράδοση της χώρας, και αυτό είναι που κάνει τώρα ο Μάκρι», όπως τονίζει ένας ανθοπώλης στην πρωτεύουσα Μπουένος Άιρες.
Και υπερθεματίζοντας στο προηγούμενο, μία ηλικιωμένη προσθέτει: «με φοβίζουν αυτά που ζούμε. Την τελευταία φορά που ήλθε το ΔΝΤ καταλήξαμε με μία μεγάλη κρίση. Δε σκαμπάζω πολλά από πολιτική, όμως αυτό που ξέρω είναι πως δεν μου φθάνουν τα λεφτά».
AP Photo/Walter Astrada
Πηγή: skai.gr - ΑΜΠΕ/El Pais
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
