Οι ίδιοι μηχανισμοί που διαμορφώνουν την εξωτερική ιδιομορφία του τοπίου, προσελκύοντας εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, μπορούν μελλοντικά να καταστρέψουν τον ανθρώπινο πολιτισμό, εξηγούν οι γεωλόγοι.
Οι επιστήμονες που έχουν εντοπίσει 20 υπερηφαίστεια σε όλoν των πλανήτη, προειδοποιούν πως κάθε 100.000 χρόνια κάποιο από αυτά εκρήγνυται, απειλώντας τη ζωή στη Γη.
«Φοβόμασταν τον Ουρανό ξεχνώντας τη Γη»
Ο ηλεκτρολόγος μηχανικός και ερευνητής της NASA σε θέματα ρομποτικής, Μπράιαν Γουίλκοξ, απασχολείται πλέον στο εργαστήριο αεριώθησης της Υπηρεσίας (JPL) αλλά στο παρελθόν έχει διατελέσει μέλος του Συμβουλίου Πλανητικής Άμυνας που εστιάζει σε σενάρια πρόσκρουσης αστεροειδών ή κομητών στον πλανήτη μας
Όπως όμως εξηγεί ο Γουίλκοξ «κάποια στιγμή έγινε αντιληπτό» πως η έκρηξη ενός υπερηφαιστείου είναι πολύ πιο άμεση απειλή από οποιοδήποτε «διαστημικό τρακάρισμα».
Υπερηφαίστειο θεωρείται κάθε ηφαίστειο που μπορεί να εκτινάξει περισσότερα από 1.000 κυβικά χιλιόμετρα ηφαιστειακού υλικού (η 8η και ανώτατη βαθμίδα της κλίμακας εκρηκτικότητας), με καταστροφικές συνέπειες για το κλίμα και την τροφική αλυσίδα.
Το Γελοουστόουν ίσως «ξυπνήσει» σύντομα
Το Γελοουστόουν εκρήγνυται κάθε 600.000 χρόνια και αυτό που ανησυχεί ολοένα και περισσότερους επιστήμονες, είναι ότι η τελευταία φορά που έδωσε μία ισχυρή έκρηξη, ήταν ακριβώς πριν από 600.000 χρόνια.
Τα υπερηφαίστεια δημιουργούνται όταν το μάγμα της Γης, ανεβαίνει μέχρι τον φλοιό της χωρίς να τον διαπερνά. Η πίεση σε αυτούς τους τεράστιους θόλους λάβας αυξάνεται με την πάροδο των αιώνων, μέχρι που ο φλοιός της γης υποχωρεί από την πίεση, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα πετρώματα, αέρια και πυρωμένο μάγμα.
Θόλος μάγματος κάτω από λεπτό φλοίο
Μία απρόσμενη υπερ-έκρηξη ενδεχομένως να αφανίσει τους χιλιάδες ή εκατομμύρια κατοίκους πάνω από την περιοχή του λεπτού φλοιού, αλλά αυτός δεν είναι «καν» ο μεγαλύτερος κίνδυνος.
Η πείνα μετά την Καταστροφή
Αντίθετα, η μεγαλύτερη απειλή είναι η διαταραχή της τροφικής αλυσίδας από τη ραγδαία μείωση της ηλιοφάνειας σε παγκόσμια κλίμακα, αφού η έκρηξη θα έχει ως αποτέλεσμα έναν παρατεταμένο «ηφαιστειακό χειμώνα» με σχεδόν βέβαιη συνέπεια τον λιμό.
Μελέτη που είχαν εκπονήσει τα Ηνωμένα Έθνη ήδη από το 2012, προέβλεπε ότι σε μία τέτοια περίπτωση τα παγκόσμια αποθέματα τροφίμων θα κρατούσαν για 74 ημέρες το πολύ.
Μία πολύ αργή αλλά και πολύ αποτελεσματική προσέγγιση
Όταν οι επιστήμονες της NASA ασχολήθηκαν «επί χάρτου» με το υπερηφαίστειο κάτω από το Εθνικό Πάρκο, σκέφθηκαν μία «απλή» λύση για να ρίξουν, σε βάθος αιώνων, τη πίεση κάτω από τον θόλο μάγματος, εκμηδενίζοντας τον κίνδυνο της καταστροφής.
Η αναξιοποίητη πηγή ενέργειας
Πρακτικά το Γελοουστόουν είναι μία τεράστια «γεννήτρια». Το 60% με 70% αυτής της ενέργειας εκλύεται στην ατμόσφαιρα μέσω του νερού και των πιδάκων του, αλλά το υπόλοιπο συσσωρεύεται στον θάλαμο μάγματος, αυξάνοντας την πίεση στην «εύθραυστη» κορυφή του.
Όταν η πίεση θα ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο, ο θάλαμος θα σπάσει και το πάρκο θα εκραγεί. «Δεν είναι ερώτημα του αν, αλλά του πότε θα συμβεί», εξηγεί ο Γουίλκοξ. Αν όμως υπήρχε τρόπος να εκτονωθεί αυτή η ενέργεια, η έκρηξη δεν θα συνέβαινε ποτέ.
Ένα «απλό» σχέδιο μερικών αιώνων
Μία λύση θα ήταν η κατασκευή ενός τεράστιου φράγματος νερού πάνω από το Γελοουστόουν, αλλά ο Γουίλκοξ παραδέχεται πως η προσέγγιση αυτή θα σπαταλούσε τεράστιες ποσότητες «πολύτιμου νερού» που μετά την «χλιαρή θέρμανση τους» στη λεκάνη του φράγματος, δεν θα μπορούσε εύκολα να αξιοποιηθεί.
Υπάρχει όμως και μία άλλη υδάτινη λύση που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της NASA θα στοίχιζε μεν 3,46 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά θα απέδιδε τα πολλαπλάσια, από την πρώτη κιόλας φάση: η κατασκευή ενός θερμοηλεκτρικού σταθμού που θα αποδίδει όσο έξι συμβατικοί σταθμοί.
Στέλνοντας με πίεση νερό μέσα στον θάλαμο μάγματος από μικρές τρύπες, το αποτέλεσμα θα ήταν η επιστροφή μεικτών αερίων θερμοκρασίας 350 βαθμών Κελσίου που θα μπορούσαν να συλλεχθούν και μέρος της θερμότητάς τους να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια.
«Στο Γελοοουστόουν έχουμε διαρροές θερμότητας 6 γκιγκαβάτ» εξηγεί ο Γουίλκοξ. Σκάβοντας σταδιακά σε βάθος 10 χιλιομέτρων και στέλνοντας νερό που θα επέστρεφε με επιπλέον αποθηκευμένη ενέργεια, θα αρκούσε για να εκτονωθεί ο κίνδυνος.
Οπωσδήποτε το εγχείρημα θα αποτελέσει πρόκληση για τις εταιρείες κατασκευής γεωθερμικών έργων, αλλά το κίνητρο του κέρδους θα μπορούσε να τις «πείσει» να σκάψουν βαθύτερα και σε πιο εχθρικό περιβάλλον από ότι το συνηθίζουν και προτιμούν.
Ο σταθμός θα μπορούσε να τροφοδοτεί με φτηνή ηλεκτρική ενέργεια τις γύρω περιοχές κυριολεκτικά για χιλιάδες χρόνια, εξηγεί ο Γουίλκοξ, σε ανταγωνιστικές τιμές. «Και φυσικά ως «μπόνους», δεν θα καταστραφεί η ανθρωπότητα».
Το παράδοξο είναι πως η προτεινόμενη μέθοδος ενέχει και τον κίνδυνο που προσπαθεί να αποτρέψει: «Σκάβοντας σε έναν θάλαμο μάγματος, εξασθενίζουμε τη στατικότητά του στις εσωτερικές πιέσεις. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην απευκταία έκρηξη ή σε έκλυση επικίνδυνων και βλαβερών αερίων στην ατμόσφαιρα που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα απελευθερώνονταν.
Για τον λόγο αυτό οι επιστήμονες προτείνουν τα τρυπάνια να ανοίξουν οπές στις παρυφές του ηφαιστείου και όχι τη στεγανή κορυφή του όπου συγκεντρώνεται η μεγαλύτερη πίεση.
Το σχέδιο εκτός από τιτάνιο είναι και «πρωτοφανώς χρονοβόρο» αφού η NASA προτείνει το αργό σκάψιμο, με ρυθμό ενός μέτρου τον χρόνο. Αυτό σημαίνει πως αν ποτέ εφαρμοστεί το πρότζεκτ, θα διαρκέσει για χιλιετίες και αυτοί που το συνέλαβαν δεν θα δουν ποτέ την ολοκλήρωσή του.
Όμως ο μακρόπνοος σχεδιασμός είναι η μόνη δυνατή προσέγγιση για την αντιμετώπιση μιας τόσο μεγάλης απειλή με τα ενεργειακά οφέλη να είναι απτά, από το πρώτο κιόλας έτος λειτουργίας του σταθμού .
Η NASA σκέφτεται πως παρόμοια προσέγγιση θα μπορούσε να ακολουθηθεί και στα υπόλοιπα γνωστά υπερηφαίστεια (π.χ στην Ιαπωνία, τη Νέα Ζηλανδία και το Μεξικό).
Ελάχιστες αλλαγές σε βάθος αιώνων
Η λογική των «απειροελάχιστων αλλαγών κάθε χρόνο» που σε βάθος δεκαετιών, αιώνων ή χιλιετιών οδηγεί σε σωτήριες λύσεις για την ανθρωπότητα διαπνέει όλα τα σενάρια πρόσκρουσης αστεροειδών/κομητών.
Όπως υπενθυμίζει ο Γουίλκοξ, αν ποτέ στο μέλλον εντοπίσουμε έναν αστεροειδή που κατευθύνεται προς την Γη, αρκεί να στείλουμε ένα διαστημόπλοιο με ισχυρούς πυραύλους στην επιφάνειά του, που θα τον σπρώχνουν «ανεπαίσθητα» για πολλά χρόνια, αλλάζοντας τελικά την κατεύθυνσή του.
Αυτή η μικρή αλλά σταθερή ώθηση θα κάνει τον διαστημικό βράχο τελικά να αστοχήσει, αφήνοντας «ανενόχλητο» τον πλανήτη μας στην τροχιά του και γλιτώνοντας την ανθρωπότητα από την καταστροφή.
Όπως όμως τονίζει ο ερευνητής της NASA, η προετοιμασία για το Γελοουστόουν πρέπει να αρχίσει άμεσα, γιατί το ξυπνητήρι των 600.000 ετών δεν θα αργήσει να χτυπήσει».
Πηγή: Πηγές: NASA/ESA/GeoScienceWorld/BBC - Πάνος Σάκκας
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
