Μία νέα έρευνα προτείνει πως τεράστιο ρόλο έπαιξε η ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή. Όπως υποστηρίζει ο «περιβαλλοντικός αρχαιολόγος» Ντέιβιντ Ράιτ, καθώς οι άνθρωποι επεκτείνονταν γύρω από τον ποταμό Νείλο, οχτώ χιλιετίες νωρίτερα, έφεραν μαζί τους και τα ζώα που είχαν εξημερωθεί (λίγους αιώνες πριν), όπως πρόβατα, γελάδες και κατσίκες που σάρωσαν την χαμηλή βλάστηση της αχανούς κοιλάδας.
Αυτό άλλαξε την ισορροπία του οικοσυστήματος, που με την σειρά του επηρέασε το τοπικό κλίμα, υποστηρίζει ο Ράιτ. «Οι κατσίκες είναι οι ‘βασικοί ύποπτοι’. Δεν είναι καθόλου εκλεκτικές στην διατροφή τους και, πιστέψτε με, δεν θα χρειάζονταν πολλές κατσίκες για να αλλάξει η εικόνα», συνεχίσει ο Ράιτ.
Όμως στην περιοχή υπήρχαν ήδη μεγάλα φυτοφάγα θηλαστικά για χιλιετίες. Γιατί να αλλάξει η εικόνα μετά την έλευση των εξημερωμένων μηρυκαστικών; Η διαφορά τους έγκειται στο ότι τα εξημερωμένα ζώα τρώνε «με την ησυχία τους» σε αντίθεση με τα άγρια φυτοφάγα που τρέμουν τους φυσικούς θηρευτές τους και τρώνε γρήγορα, πολύ μικρότερες ποσότητες ώστε να μην δίνουν στόχο.
Υπό το προστατευτικό βλέμμα των βοσκών όμως, τα κοπάδια καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες χαμηλής βλάστησης χωρίς κανέναν απολύτως κίνδυνο.
Όμως η εκμηδένιση αυτού του «πράσινου τάπητα», επέτρεψε την έκθεση του χώματος στο φως του ήλιου, αλλάζοντας την εποχική θερμοκρασία μαζί με τους υπόλοιπους παράγοντες του τοπικού κλίματος. Το ανοικτόχρωμο χώμα αντανακλά περισσότερο φως από την πράσινη χλόη, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας να επιστρέφει στην ατμόσφαιρα, θερμαίνοντάς την.
Θερμότερη ατμόσφαιρα σημαίνει λιγότερα σύννεφα για κάποιες εποχές που με τη σειρά τους μεταφράζονται σε σπανιότερες βροχοπτώσεις.
Και αυτό ακριβώς συνέβη στην Σαχάρα.
Ο Ράιτ υποστηρίζει πως η υπερβολική βοσκή από εξημερωμένα κοπάδια οδήγησε τελικά στην ξηρασία που «έριξε» τη βλάστηση, η οποία με τη σειρά της ενέτεινε ακόμη περισσότερο την ξηρασία, οδηγώντας σε έναν ανατροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο ερήμωσης που τελικά οδήγησε στην σημερινή Σαχάρα.
Η θεωρία του Ράιτ απέχει από την ισχύουσα θεωρία που αποδίδει την ερήμωση της αχανούς αυτής έκτασης αποκλειστικά στις αλλαγές τροχιάς της Γης γύρω από τον ήλιο, που στέρησαν τους τροπικούς από το ηλιακό φως και οδήγησαν στην μείωση των καλοκαιρινών βροχών – ενεργοποιώντας τον ίδιο φαύλο κύκλο, ανεξάρτητα από την ανθρώπινη δραστηριότητα (και σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα).
Ο Ράιτ προτείνει πως η ανθρώπινη δραστηριότητα έσπρωξε την περιοχή στο κρίσιμο σημείο καμπής. Το τοπίο δεν άλλαξε αργά και με ομοιόμορφο τρόπο, όπως συνέβη στις υπόλοιπες περιοχές που έπαιξε ρόλο μόνο η μεταβολή στην τροχιά της Γης.
Ο ερευνητής πάντως παραδέχεται πως η θεωρία του αφήνει αρκετά αναπάντητα ερωτήματα. Όπως άλλωστε εξηγούν και οι κλιματολόγοι, η μοντελοποίηση των καιρικών συνθηκών σε συνάρτηση με τις μεταβολές της βλάστησης είναι μία «χαοτική» διαδικασία με αμφίβολα αποτελέσματα.
Αρκετοί είναι και οι επιστήμονες που όχι απλώς αμφιβάλλουν αντιτίθενται στη θεωρία του Ράιτ. Ένας εξ αυτών είναι και ο κλιματολόγος Τζον Φόλεϊ, της επιστημονικής Ακαδημίας στην Καλιφόρνια. «Τα στοιχεία που έχουμε στην διάθεσή μας δεν υποστηρίζουν, σε καμία περίπτωση, μια τέτοια υπόθεση», επισημαίνει ο Φόλεϊ, που επιμένει ότι οι αργές αλλαγές στην τροχιά της Γης αρκούν για να εξηγήσουν τη μεταστροφή. Τα φυτά απορροφούν την υγρασία από το έδαφος και την αποδίδουν στον αέρα μέσω των φύλλων τους. Όταν οι βλάστηση εξαφανίζεται η ατμόσφαιρα χάνει ένα σημαντικό εφυγραντικό παράγοντα, σημειώνει.
Ωστόσο ο Ράιτ επιμένει πως η θεωρία του στηρίζεται και από πλήθος άλλων παραδειγμάτων: οι άνθρωποι άλλαξαν το κλίμα σε Ασία και Βόρεια Αμερική με την βοσκή κοπαδιών. Στον Αμαζόνιο η αποψίλωση των δασών έχει προκαλέσει μία έξαρση της ξηρασίας που με την σειρά της οδηγεί σε επιπλέον καταστροφή των δασών.
Τέτοιας κλίμακας επεμβάσεις οδηγούν σε παγκόσμιες επιπλοκές. Το τροπικό δάσος του Αμαζονίου απορροφά τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και η εξαφάνιση αυτού του «πράσινου πνεύμονα» επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη, εξηγεί ο Ράιτ.
«Δεν είναι ότι οι άνθρωποι πριν από 8.000 χρόνια είχαν συνείδηση της ζημιάς που προκαλούσαν στο κλίμα και στον ετήσιο κύκλο των βροχών. Η καταστροφή του κλίματος ήταν ακούσια», τονίζει ο Ράιτ. «Όμως το παρελθόν είναι παράθυρο για το μέλλον. Από την στιγμή που υπερβούμε έναν περιβαλλοντικό ‘κατώφλι’ , είναι πολύ δύσκολο να αποκαταστήσουμε την ισορροπία και την καταστροφική προοπτική. Και αυτό έχει τεράστια σημασίας», προειδοποιεί ο Ράιτ.
Πηγή: skai.gr - Πάνος Σάκκας
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
